Müfessirler ve tefsir kitapları listesi
Bu liste, Kur'an'ın indirilmeye başladığı 7. yüzyıldan (hicri 1. yüzyıl) günümüze kadar (hicri 13. yüzyıl) literatürdeki müfessirleri ve varsa eserlerini toplu halde içermektedir. Müfessirin yaşadığı yüzyıl için, ölüm tarihi esas alınmıştır.
Not: Liste tamamlanmamıştır.
7. yüzyıl
- Ebu Bekir (573 - 634)
- Ömer bin Hattab (581 - 644)
- Abdullah bin Mesud (? - 653)
- Osman bin Affan (580 - 656)
- Übeyy bin Kâb (? - 656)
- Ali bin Ebu Talib (599 - 661)
- Ebu Musa el-Eş'arî ( - 662)
- Amr bin el-Âs (583 - 664)
- Zeyd bin Sabit (610 - 676)
- Ebu Hureyre (? - 676)
- Abdullah bin Abbas (619 - 687)
- Abdullah bin Zübeyr (624 - 692)
- Abdullah bin Ömer (613 - 692)
- Câbir bin Abdullah (601 - 694)
8. yüzyıl
- Enes bin Mâlik (612 - 709)
- Said bin Cübeyr (665 - 713)
- İbrahim en-Nehaî (668 - 713)
- Mücâhid (645 - 722)[1]
- Tavus bin Keysan (653 - 723)
- İkrime (? - 725)
- Amir bin Şerahil (641 - 727)
- İbn-i Sirin (653 - 729)
- Hasan-ı Basri (642 - 728) — Adı belirsiz tefsiri vardır.
- Atiyye el-Avfî (? - 729)
- Atâ bin Ebu Rebah (647 - 732) — Tefsiru's Suddi el-Kebir
- Katade bin Diame (680 - 735) - Kitabü't-Tefsir
- Suddi-i Kebir (671 - 744)
- Ebu Abdullah Cabir (? - 744)
- İbn Ebu Necih(? - 749)
- Zeyd bin Eslem(? - 753)
- Rebi bin Enes(? - 757)
- Ali bin Ebu Talha(? - 760)
- Ca'fer es-Sâdık (699 - 765) — Nakil yoluyla tefsiri vardır
- İbn-i Cureyh (? - 767)[2]
- Mukatil bin Süleyman (702 - 767) — Tefsir-i Kebir
- Dahhâk bin Müzâhim (? - 767) — Tefsir-i Dehhak
- Sabit bin Dinar (? - 767)
- İbn Said el-Kelbî (? - ?)[3]
- Ebu Hanife (699 - 767)
- Şu'be ibn el-Verd (713 - 777)
- Süfyân es-Sevrî (715 - 778) — et-Tefsîr
- Mâlik bin Enes 712 - 795
- Abdullah bin Mübarek 736 - 795 — Vadıh fi Tefsiril-Kur'an
- Yunus bin Habib (713 - 799)
9. yüzyıl
- Ebu'l Hasan el-Kisaî
- Muhammed er-Rüvasî
- Veki' bin Cerrah
- Süfyân bin Uyeyne
- Abdullah bin Vehb
- Ruh bin Ubade
- Yezid bin Harun
- İmam Şafii
- Vâkidî
- El Ferra
- Abdurrezzak bin Hemmam
- Adem bin Ebu İyâs
- Muhammed bin Hâlim
- Ebu Bekir bin Ebu Şeybe
- İshak bin Rahûye
- Osman bin Ebu Şeybe
- Ahmed bin Hanbel
- Ebu'l Hasan el-Mervezî
- Abdullah bin Humeyd
- Darimî
- Muhammed el-Buharî
- Ebu Said Abdullah Kindi
- Müslim bin Haccac
- Ebu Mansur Herevi
- İbn Mâce — Kitab'üt Tefsir
- Ebu Davud
- İbn'ün Nakib el-Endelusî
- Bakiyy bin Mahled el-Endelusî
- Muhammed bin S'ad Avfî
- Ebu Hatim er-Razî
- Ebu Muhammed Kasım Kurtubi — Tefsir-i İbn-i Seyyar
- Ebu İsa et-Tirmizî
- Ebu Hanife ed-Dineverî
- Sehl et-Tüsterî — Adı belirsiz tefsir
10. yüzyıl
11. yüzyıl
12. yüzyıl
13. yüzyıl
| 1201 ile 1300 arası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Müfessir | Doğum t. Ölüm t. |
Tefsir kitabı | ||||||
| Ebu Ali el-Fârisî | - 1203 | |||||||
| Ebu'l Kasım el-Kazvinî | - 1226 | |||||||
| Muafâ el-Mavsılî | ? - 1233 | |||||||
| İbn Berrecân | - 1239 | |||||||
| Muhyiddin İbnü'l-Arabî | 1165 - 1240 | |||||||
| Sehavî | ? - 1245 | |||||||
| Sibt İbn'ül-Cevzî | - 1256 | |||||||
| Ebu Abdullah el-Mürsî | 1186 - 1257 | |||||||
| İbn Abdüsselam | ? - 1262 | |||||||
| İzzeddin er-Rüstağfenî | ?- 1263 | |||||||
| Sadreddin Konevî | 1210 - 1274 | İ'câz'ül Beyân | ||||||
| Muvaffaküddin el-Mavsîlî | (? - 1281) | |||||||
| Ebu'l Abbas el-İskenderî | ? - 1284 | |||||||
| Burhaneddîn el-Hanefî | ? - 1290 | |||||||
| Abdülaziz ed-Dirinî | 1216 - 1294 | El-Misbâh-ül-Münîr, Et-Teysîr-ü fî İlm-it-Tefsîr | ||||||
| Bahaeddin el-Kıftî | ? - 1297 | |||||||
14. yüzyıl
15. yüzyıl
- İbn Tayfur Secavendi — İber'ul Meani
- Abdülkerim el-Cili
- Demirî
- Seyid Şerif Curcânî
- Aydınlı Hacı Paşa — Mecma'ül Envâr
- Muhammed Firuzabadî — Besair
- Kutbeddin İznikî
- Muhammed bin Mahmud Hocapansa — Melak'ut Tev'il
- Bedreddin Simavî
- Celaleddin Abdurrahman Bulkini — Ulum'ul Kur'an
- Muhammed bin Yunus
- Molla Fenârî — Ayn'ül A'yân
- Ali el-Hindî — Tefsir'ur Rahman Tesyir'ul Mennan
- Şemseddin Muhammed — Tefsir-i ibni Zühre
- Takiyuddin Ahmed ibn-i Şehbe Dımışkî
- Mevlana Alaeddin Mehmed
- İbni Arabşah — Ebu'l Leys Tefsiri Tercümesi
- İbn'uz Ziya Muhammed ibn-i Ahmed
- Yazıcızâde Mehmed Bicân — Fatiha Tefsiri
- Ali Semerkandi — Bahr'ul Ulum
- Celaleddin Muhammed ibni Ahmed — Celaleyn Tefsiri
- Salih el-Bülkînî — Nehr'ul Hayat
- Alâeddin Musannifek
- Alaeddin Ali Kuşçu — Tefsir-i Zehraveyn
- Muhyiddîn Kâfiyeci — Tefsir-i Ayet'ul Müteşabihat
- Nasıruddin Muhammed bin Abdullah — Feth'ur Rahman fi Tefsir'il Kur'an
- Şemseddin Muhammed bin Zühre
- Burhaneddin el-Bikâî — Nazm'üd Dürer
- Molla Gürani — Gâyet'ül Emânî
- İbni Cemaa Burhaneddin Kinani
- Molla Câmî
- Cemal Halveti
- Muhammed Karahisârî — Revnak'üt Tefasir
- Hüsameddîn Bitlisî — el-İşare
16. yüzyıl
- Hakimşâh el-Kazvinî (? - 1502) — Tefsir-i Hakimşâh
- Celaleddin Devvanî (? - 1512)
- Nimetullah Nehcuvanî (? - 1514) — Fevâtih'ül İlâhiyye
17. yüzyıl
- Ali el-Kârî — Envar'ül Kur'an
- Şeyhülislam Muhammed Efendi — Hulâsat'üt Tebyin
- Bahaeddin el-Âmilî
- İsmail Rusuhî — Fütuhat-i Ayniye
- Abdülmecid Sivasî
- Fereciullah el-Hüveyzî
- Abdurrahman el-İmadî — Tahrir'üt Te'vil
- Beypazarlı Muslihiddin — Tefsir-i Bekbazârî
- Manastırlı Şâh Muhammed — Nehr'üd Dekâik
- Tireli Mehmed Efendi
- Abdülhakim es-Siyelkutî
- Şihabeddin el-Hafacî — İnâyet'ül-Kâdî
- Manisalı Abdurrahman Efendi
- Şeyhülislam Yahya Efendi
- Ahmed Nâsıh — Zübdet'ül Âsâr
- Antakyalı Remzi Efendi — Lem'at'ül Envar
- Abdülbaki et-Tebrizî
- İznikli Ali Çelebî — Keşf'ül Esrar
- Usturumcalı Şeyh İsmail
18. yüzyıl
- Feyzullah Efendi
- Debbağzade Mehmet Efendi — Tibyan Tefsiri
- Abdülhayy Celvetî — Tefsîr-i Ba'z-ı Süver-i Kur'aniyye
- Şeyhülislam Abdurrahim Efendi (? - 1715)
- Ahmed el-Hindî (? - 1717) — Tefsirat'ül Ahmediye
- Saçaklızâde Mehmed Efendi (1650 - 1732)
- Mescizâde Abdullah Efendi (? - 1735) — Hâşiye ale'l-Beydâvî
- Kazâbâdlı Ahmed Efendi
- İzmirli Mehmed Efendi
- Lübbî Mehmed Efendi — Lebbü’l-Tefâsir fî Mağfiret-i Esbâb’en-Nüzûl
- Amasyalı Abdullah Efendi
- Hadimli Mehmed Efendi
- Şah Veliyullah ed-Dehlevî — Feth-ür-Rahmân fî Tefsîr-il-Kur’ân
- Abdülgafur el-Amidî
- Konyalı İsmail Efendi — Tefsir-i Konevî
- Erzurumlu Lutfullah Efendi
- Bursalı Abdülkadir Efendi
- Müstakimzâde Süleyman Sadeddin — Tefsîru sûreti’l-Fâtiha
- Süleyman el-Ezherî
19. yüzyıl
- Senâullah-i Dehlevi (1730 - 1810) — Tefsir'ül Mazherî
- İsmail Müfid Efendi (? - 1802) — Kadı Beydavî Tefsiri haşiyesi
- Bursalı Abdüllatif Efendi (1776 - 1831) — Fütuhât-i Kenz-i Kur'an, Zübdet'ül Beyân
- Giritli Sırrı Paşa (1844 - 1895)
20. yüzyıl
- Musa Kazım Efendi (1858 - 1911) — Safvet'ül Beyân fi Tefsir'il Kur'an[7]
- Muhammed Hamdi Yazır (1878 - 1942) — Hak Dini Kur'an Dili
- Mehmet Vehbi Çelik (1862 - 1949) — Hülâsat'ül Beyân fi Tefsir'il Kur'an
- Abdurrahmân b. Nâsır es-Sa'dî 1885 - 1957 — Teysîru'l-Kerîmu'r-Rahmân fî Tefsîri Kelâmi'l-Mennân
- Said Nursi (1876 - 1963) — Nur Risaleleri, İşaret'ül İ'câz
- Seyyid Kutub (1906 - 1966) — Fî Zılâl'il Kur'an
- Ömer Nasuhi Bilmen (1884 - 1971) — Büyük Tefsîr Tarihi, Kur'an'ı Kerim'in Türkçe Meal-i Âlîsi ve Tefsiri
- Ebu'l A'lâ el-Mevdudî (1903 - 1979) — Tefhim'ül Kur'an
- Muhammed Hüseyin Tabatabaî (1902 - 1981) — El Mizan fi Tefsir'ul Kur'an[8]
- İzzet Derveze (1888 - 1984) — Tefsirü'l Hadîs
- Muhammed Esed (1900 - 1992) — The Message of the Qur'an (Kur'an Mesajı)
Kaynaklar ve dipnotlar
- ^ İlk müfessir sayılır
- ^ Hadis tasnifine başlayan ilk kişidir.
- ^ Şii olduğu için, Ehl-i Sünnet tarafından adı fazla anılmaz.
- ^ 'Semerkandî Tefsiri' olarak da bilinir.
- ^ Şeyh Taceddin Ebu Nasır tarafından kısaltılarak yayınlandı
- ^ Türkçe'de 'Keşşaf Tefsiri' olarak bilinmektedir.
- ^ Bu eser tamamlanmamıştır.
- ^ Türkçe'ye 'Mîzan Tefsiri' olarak çevrilmiştir.