Lazbastı vergisi
Lazbastı vergisi, Lazistan Sancağı'ndan gelen ve Canik Sancağı'nın Samsun, Bafra ve Çarşamba kazalarındaki tütün tarlalarında çalışan işçilerden alınan vergidir.[1]
Tanzimattan önce Lazistan Sancağı'ndan gelenlerden alınan Lazbastı vergisi, kişi başı 5 kuruştu. Vergi, 1847'de ihaleyle mültezime verilmeye başlanmıştır. 1862-63 yılı verilerine göre Samsun'da 3.600, Bafra'da 1.800 ve Çarşamba'da 830 kuruş Lazbastı vergisi verilmiştir.[2] Bu verginin Tanzimat'ın vergi adaleti ve eşitlik ilkeleriyle uyuşmadığını söyleyen Lazlar, Canik'in diğer kazalarında bu verginin alınmadığını ve sadece Lazistan Sancağı'ndan gelenlerden alındığını belirterek uygulamaya tepki göstermiştir. Müfettiş Ali Rıza Efendi konuyu inceledikten sonra şikayetlere hak vermiş ve verginin kaldırılması gerektiğini Meclis-i Vâlâ'ya bildirmiştir. Bildirisinde Lazbastı vergisi alınmamasının neden olacağı zararın hapishane tahsisatından yapılacak tasarrufla kapatılabileceğini belirtmiştir. Bildirinin kabul edilip verginin kaldırılmasından sonra zarar eden Canikliler, 10.000 civarı Lazın bölgeye gelmesini engellemeye çalışmıştır.[3] Canikliler tarım işçilerinin yerli halkı rahatsız ettiğini ve gönderilmeleri gerektiğini belirtmiş, Samsun Gümrük Emini ise tüm işçilerin geri gönderilmesi durumunda tütün tarımının zarar edeceğini söyleyerek bu talebe karşı çıkmıştır. Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye sadece uygunsuz davrananların ve sabıkalıların Lazistan Sancağı'na geri gönderilmesinin uygun olduğuna karar vermiştir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ İbrahim Serbestoğlu. "Tanzimat Döneminde Canik Sancağı'nda Vergi Tartışmaları" (PDF). ktu.edu.tr. 18 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
- ^ İbrahim Serbestoğlu (13 Aralık 2013). "Abdülaziz ve Teftiş: Ali Rıza Efendi'nin Canik Sancağını Teftişi". academia.edu. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
- ^ İbrahim Serbestoğlu (2016). "Tanzimat Döneminde Çarşamba (Canik) Kazası". academia.edu. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.