İçeriğe atla

Kurşun yarası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kurşun yarası
Diğer adlarSilahla yaralanma, balistik travma, ateşli silahla ilgili yaralanma
1950'lerde parietal kemik üzerinde kurşun çıkış yarası görülen erkek kafatası.
UzmanlıkTravma cerrahisi
BelirtilerAğrı, deformite, kanama[1][2]
KomplikasyonPTSD, kurşun zehirlenmesi, sinir hasarı[1][2][3]
NedenleriSilahlar
Risk faktörüYasadışı uyuşturucu ticareti, ateşli silahlara erişim, alkol dahil madde kötüye kullanımı, ruh sağlığı sorunları, ateşli silah yasaları, sosyal ve ekonomik farklılıklar[4][5]
KorunmaAteşli silah yasaları, daha güvenli saklama[6][7]
TedaviTravma bakımı[8]
Sıklık1 milyon (2015 yılındaki bireysel yaralamalar)[9]
Ölüm251,000 (2016)[4]

Kurşun yarası, ateşli silahtan çıkan bir merminin neden olduğu fiziksel travma.[10][11] Hasar, vücudun vurulan kısmına, merminin vücutta izlediği yola, merminin türüne ve hızına bağlı olarak kanama, kemik kırılması, organ hasarı, yaranın enfeksiyon kapması veya vücudun bir kısmını hareket ettirme yeteneğinin kaybolmasına sebep olabilir.[2][11] Uzun vadeli komplikasyonları, kurşun zehirlenmesi ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olabilmektedir.[1][2][12]

Ateşli silah şiddeti oranlarını belirleyen faktörler ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir.[4] Bu faktörler genellikle yasadışı uyuşturucu ticareti, ateşli silahlara erişim, alkol dahil madde kötüye kullanımı, akıl sağlığı sorunları, ateşli silah yasaları ve sosyal ve ekonomik farklılıklardır.[4][5] Silahların daha yaygın olduğu yerlerde, kavgalar çoğunlukla ölümle sonuçlanmaktadır.[13]

Müdahaleye başlamadan önce alanın güvenli olduğundan emin olunması gerekir.[8] Bunu, büyük kanamanın durdurulması, ardından hava yolunun, solunumun ve dolaşımın değerlendirilmesi ve desteklenmesi izler.[8] Ateşli silah yasaları, özellikle geçmiş kontrolleri ve satın alma izinleri, ateşli silahlardan kaynaklanan ölüm riskini azaltır.[6] Ateşli silahların daha güvenli bir şekilde saklanması, çocuklarda ateşli silahla ilgili ölüm riskini azaltabilir.[7]

2015 yılında bireysel şiddet nedeniyle yaklaşık bir milyon ateşli silah yaralanması meydana geldi. 2016 yılında ateşli silahlar dünya çapında 251.000 ölüme neden oldu; bu sayı 1990'da 209.000'di.[4] Bu ölümlerin 161.000'i (%64) saldırı sonucu, 67.500'ü (%27) intihar sonucu ve 23.000'i (%9) kaza sonucu meydana geldi.[4] Amerika Birleşik Devletleri'nde silahlar 2017 yılında yaklaşık 40.000 kişinin ölmesine yol açtı.[14] Ateşli silahla ilgili ölümler en çok 20 ila 24 yaş arasındaki erkeklerde görülmektedir.[4] Amerika Birleşik Devletleri'nde ateşli silah yaralanmalarından kaynaklanan ekonomik maliyetlerin yılda 140 milyar ABD doları olduğu tahmin edilmektedir.[15]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Gun Shot Wounds - Trauma - Orthobullets". www.orthobullets.com. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019. 
  2. ^ a b c d "Gunshot wounds - aftercare: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (İngilizce). 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019. 
  3. ^ Stein, JS; Strauss, E (January 1995). "Gunshot wounds to the upper extremity. Evaluation and management of vascular injuries". The Orthopedic clinics of North America. 26 (1): 29-35. PMID 7838501. 
  4. ^ a b c d e f g Global Burden of Disease 2016 Injury, Collaborators.; Naghavi, M; Marczak, LB (28 Ağustos 2018). "Global Mortality From Firearms, 1990-2016". JAMA. 320 (8): 792-814. doi:10.1001/jama.2018.10060. PMC 6143020 $2. PMID 30167700. 
  5. ^ a b Branas, CC; Han, S; Wiebe, DJ (2016). "Alcohol Use and Firearm Violence". Epidemiologic Reviews. 38 (1): 32-45. doi:10.1093/epirev/mxv010. PMC 4762248 $2. PMID 26811427. 
  6. ^ a b Lee, LK; Fleegler, EW; Farrell, C; Avakame, E; Srinivasan, S; Hemenway, D; Monuteaux, MC (1 Ocak 2017). "Firearm Laws and Firearm Homicides: A Systematic Review". JAMA Internal Medicine. 177 (1): 106-119. doi:10.1001/jamainternmed.2016.7051. PMID 27842178. 
  7. ^ a b Santaella-Tenorio, J; Cerdá, M; Villaveces, A; Galea, S (2016). "What Do We Know About the Association Between Firearm Legislation and Firearm-Related Injuries?". Epidemiologic Reviews. 38 (1): 140-57. doi:10.1093/epirev/mxv012. PMC 6283012 $2. PMID 26905895. 
  8. ^ a b c Breeze, John; Penn-Barwell, Jowan G.; Keene, Damian; O'Reilly, David; Jeyanathan, Jeyasankar; Mahoney, Peter F. (2017). Ballistic Trauma: A Practical Guide. 4 (İngilizce). Springer. s. 75. ISBN 9783319613642. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019. 
  9. ^ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 Ekim 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545-1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577 $2. PMID 27733282. 
  10. ^ "Gunshot wound definition and meaning | Collins English Dictionary". www.collinsdictionary.com (İngilizce). 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019. 
  11. ^ a b "Gunshot Injuries; Gunshot wounds (GSW) information". patient.info (İngilizce). 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019. 
  12. ^ Aaron, DL; Fadale, PD; Harrington, CJ; Born, CT (May 2011). "Posttraumatic stress disorders in civilian orthopaedics". The Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons. 19 (5): 245-50. doi:10.5435/00124635-201105000-00001. PMID 21536623. 
  13. ^ Cukier, W; Eagen, SA (February 2018). "Gun violence". Current Opinion in Psychology. 19: 109-112. doi:10.1016/j.copsyc.2017.04.008. PMID 29279206. 
  14. ^ McLean, Robert M.; Harris, Patrice; Cullen, John; Maier, Ronald V.; Yasuda, Kyle E.; Schwartz, Bruce J.; Benjamin, Georges C. (7 Ağustos 2019). "Firearm-Related Injury and Death in the United States: A Call to Action From the Nation's Leading Physician and Public Health Professional Organizations". Annals of Internal Medicine. 171: 573. doi:10.7326/M19-2441. PMID 31390463. 
  15. ^ Rhee, PM; Moore, EE; Joseph, B; Tang, A; Pandit, V; Vercruysse, G (June 2016). "Gunshot wounds: A review of ballistics, bullets, weapons, and myths". The Journal of Trauma and Acute Care Surgery. 80 (6): 853-67. doi:10.1097/TA.0000000000001037. PMID 26982703. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kurşun_yarası&oldid=36377201" sayfasından alınmıştır