Kullanıcı:BARIŞ SAU20/deneme tahtası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Lav Morfolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

[1]Lav, Hawaii'nin büyük adasını, Hawaii Volkanlar Milli Parkı'nı genişletmek için denize giriyor.

Lavın fiziksel davranışı, bir lav akışının veya yanardağın fiziksel şekillerini oluşturur. Daha akışkan bazaltik lav akıntıları düz tabaka benzeri cisimler oluşturma eğilimindeyken, viskoz riyolit lav akıntıları engebeli, bloklu Kaya kütleleri oluşturur. Suyun altında püsküren lavların kendine özgü özellikleri vardır.

ʻAʻā lavı[değiştir | kaynağı değiştir]

[2]Lav, büyük Hawaii adasından Pasifik'e giriyor.

Aşağıdaki bölüm lav akışı türleri ile ilgilidir. En parlak yıldızın Polinezya adı için, Sirius' a bak. Rurutu Pasifik adasından bir tanrı heykeli için, Rutut'dan ʻAʻā heykeline bakın.

Aa'ā lavı üç temel akış lav türlerinden biridir .Aa'ā lavı, klinker adı verilen kırık lav bloklarından oluşan kaba veya moloz bir yüzey ile karakterize edilen bazaltik lavdır. Hawaii kelimesi, Clarence Dutton tarafından jeolojide teknik bir terim olarak tanıtıldı.

Aa'ā lavı akışının gevşek, kırık, keskin ve dikenli yüzeyi, yürüyüşü yavaşlatır ve zorlaştırır. Klinker yüzeyi aslında akışın en aktif kısmı olan kocaman ve yoğun bir çekirdeği kaplar. Çekirdekteki macunsu lav eğimden aşağı doğru ilerledikçe, klinkerler yüzeye doğru taşınır. bununla birlikte bir ʻAʻā lavı akışının ön kenarında bu soğutulmuş parçalar dik cepheden aşağı yuvarlanır ve ilerleyen akış tarafından gömülür. Bu durum Aa'ā akışının hem alt hem de üst kısmında bir lav parçaları tabakası oluşturur.

Aa'ā lav akışlarında 3 metre (10 fit) kadar büyük yığınlı lav topları yaygındır. Aa'ā lavı genellikle pāhoehoe'den daha yüksek viskoziteye sahiptir. Pāhoehoe lavları, engellerle veya dik yamaçlarla karşılaşmaktan çalkantılı hale gelirse, Aa'ā 'ya dönüşebilir. Keskin, açılı doku, Aa'ā'yı güçlü bir radar reflektörü yapar, ve yörüngedeki bir uydudan rahatça görülebilir.(parlak Macellan resimleri).

Aa'ā lavları tipik olarak 1.050-1.150 ° C (1.920-2.100 ° F) veya daha yüksek sıcaklıklarda patlar. Bu kelime aynı zamanda aa, a'a, aa'a ve a-aa olarak yazılır ve /ˈɑː(ʔ)ɑː/. telafuz edilir. "Taşlı kaba lav" anlamına gelen, [ʔəˈʔaː], aynı zamanda "yakmak" veya "alevlemek" anlamına gelir.

[3]Amerika Birleşik Devletleri, Hawaii'deki Kilauea kıyı düzlüğünde pāhoehoe üzerinden ilerleyen, parlayan Aa'ā lavı akış cephesi

Pāhoehoe lavı[değiştir | kaynağı değiştir]

Pāhoehoe (Hawaii'den [paːˈhoweˈhowe][7],"pürüzsüz, kırılmamış lav" anlamına gelir"),ayrıca yazılan Pahoehoe lavları, pürüzsüz, dalgalı, veya kıvrımlı bir yüzeye sahip bazaltik lavdır. Hawaii kelimesi, Clarence Dutton aracılığıyla jeolojide teknik bir terim olarak tanıtıldı.

Bir Pāhoehoe lav akışı tipik olarak soğutulmuş bir kabuktan sürekli olarak çıkan bir dizi küçük lob ve ayak parmağı olarak ilerler. Pāhoehoe lav akışlarının yüzey dokusu, genellikle lav heykeli olarak adlandırılan her türlü tuhaf şekli sergileyerek geniş ölçüde değişir. Kaynağa olan mesafenin artmasıyla, Pāhoehoe lav akışları, ısı kaybına ve bunun sonucunda viskozitede artışa yanıt olarak Aa'ā lav akışlarına dönüşebilir. Pahoehoe lavları tipik olarak 1,100-1,200 °C (2,010-2,190 °F) arasında bir sıcaklığa sahiptir.

[4]Kilauea yanardağından Pāhoehoe lavı, Hawaii, Amerika Birleşik Devletleri

Yeryüzünde, çoğu lav akışı 10 km'den (6.2 mil) daha kısadır, ancak bazı Pāhoehoe lav akışları 50 km'den (31 mil) daha uzundur. Jeolojik kayıtlardaki bazı taşkın bazalt akışları yüzlerce kilometre uzadı. Yuvarlak doku Pāhoehoe'yi zayıf bir radar reflektörü yapar ve yörüngedeki bir uydudan görmek zordur.(Karanlık Magellan resmi).

Blok lav akıntıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Blok lav akıntıları, stratovolkanlardan gelen andezitik lavların tipik bir örneğidir. Aa'ā lav akışlarına benzer şekilde davranırlar, ancak daha viskoz yapıları, yüzeyin klinkerler yerine düzgün kenarlı açısal lav parçaları (bloklar) ile kaplanmasına neden olur. Aa'ā akışlarında olduğu gibi, katılaşmış bloklu yüzey tarafından izole edilen akışın erimiş iç kısmı, akış cephesinden düşen moloz üzerinde ilerler. Ayrıca yokuş aşağı çok daha yavaş hareket ederler ve Aa'ā akışlarından daha derinliktedirler.

[5]Lassen Volkanik Ulusal Parkı'ndaki kül konisi yakınındaki fantastik lav yataklarında blok lav

kubbeler ve Dökümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Lav domları ve kuleleri, dasitten riyolite kadar değişen felsik lav akışlarıyla ilişkilidir. Bu lavların çok akışkan doğası, lavın havalandırma deliğinden uzağa akmamasına engel olarak lavın havalandırma deliğinde bir lav kubbesi oluşturmasına neden olur. Eğimli bir yüzey üzerinde bir kubbe oluştuğunda kubbe (kubbe akışı) adı verilen kısa, kalın akışlarda akabilir. Bu akışlar genellikle havalandırma deliğinden yalnızca birkaç kilometre uzaklıktadır.

[6]Hawaii yakınlarındaki okyanus tabanında bulunan yastık lav

Yastık lavı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana makale: Yastık lav

Yastık lav, tipik olarak bir deniz altı volkanik havalandırma deliğinden veya buzul altı yanardağda ortaya çıktığında veya bir lav akışı okyanusa girdiğinde oluşan lav yapısıdır. Bununla birlikte, kalın buzul buzunun altında lav püskürdüğünde yastık lav da oluşabilir. Viskoz lav, su ile temas ettiğinde katı bir kabuk kazanır ve bu kabuk, ilerleyen akıştan daha fazla lav çıktıkça ek büyük lekeler veya "yastıklar" halinde çatlar ve sızar. Su, Dünya yüzeyinin büyük bir bölümünü kapladığından ve çoğu yanardağ su kütlelerinin yakınında veya altında bulunduğundan, yastık lav çok yaygındır.

kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1.^ a bKemp, James Furman (1918). A handbook of rocks for use without the microscope : with a glossary of the names of rocks and other lithological terms. 5. New York: D. Van Nostrand. pp. 180, 240.

2..^ a bDutton, C. E. (1883). "Hawaiian volcanoes". Annual Report U.S. Geological Survey. 4 (95): 240.

3.^ a bSchmincke 2003, pp. 131-132.

4.^ Macdonald, Gordon A.; Abbott, Agatin T.; Peterson, Frank L. (1983). Volcanoes in the sea : the geology of Hawaii (2nd ed.). Honolulu: University of Hawaii Press. p. 23. ISBN 0824808320.

5.^ a bMcGounis-Mark, Peter. "Radar Studies of Lava Flows". Volcanic Features of Hawaii and Other Worlds. Lunar and Planetary Institute. Retrieved 18 March 2017.

6.^ Pinkerton, Harry; James, Mike; Jones, Alun (March 2002). "Surface temperature measurements of active lava flows on Kilauea volcano, Hawai′i". Journal of Volcanology and Geothermal Research. 113 (1–2): 159–176. Bibcode:2002JVGR..113..159P. doi:10.1016/S0377-0273(01)00257-8.

7.^ Hawaiian Dictionaries Archived 2012-12-28 at Archive.today

8.^ Hawaiian Dictionaries Archived 2012-09-18 at Archive.today

9.^ "Types and Processes Gallery: Lava Flows". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. 2013. Retrieved 1 December 2015.

10.^ Philpotts & Ague 2009, p. 53.