Kerim Han İrevanski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kerim han İrevanski
DoğumKerim han Abbasgulu han oğlu
15 Kasım 1885
İrevan, İrevan Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm9 Ekim 1919
Çariçin
Defin yeriVolniy Aul mezarlığı
BağlılığıRus İmparatorluğu
Azerbaycan Cumhuriyeti
Hizmet yılları1907-1919
RütbesiAlbay
KomutasıII Kabardin Atlı Alayı
Çatışma/savaşlarıI. Dünya Savaşı
Ailesi
BabasıAbbasgulu han
Eşiİnna Herbel
Şamside Aydabulova

Kerim han İrevanski, Kerim han İrevanli veya Kerim Abbasgulu han İrevanski (15 Kasım 1885, Erivan - 9 Ekim 1919, Nalçik), Rus İmparatorluğu ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin askeri subayı, albayı.

Birinci Dünya Savaşı'na katıldı. 1915 yilinda üzerinde "Cesareti için" yazılmış 4. Sınıf Aziz Anna Nişanı ve 3. Sınıf ve Aziz Stanislaus Nişanı (Kılıçlı ve Kurdeleli) ile, 1916'da 3. Sınıf Aziz Anna Nişanı (kılıçlı ve kurdeleli) ile, 1917'de 4. Sınıf Aziz Vladimir Nişanı (kılıçlı ve kurdeleli), 2. Sınıf Aziz Anna Nişanı (kılıçlı), Romanya kralı I Ferdinand tarafında Romanya'nın Yıldızları nişanı ile ve George silahıyla ödüllendirildi.

Azerbaycan Cumhuriyeti zamanında Nahçıvan'a geldi. Yerel halkı Ermeni çetelerinin saldırılarından korumak için gönüllü savaşçılara liderlik etti. 1919'da kurulan Güney-Batı Azerbaycan Genel Valiliği'nde askeri işlerden sorumlu vali yardımcılığına atandı.

Beyaz Orduda Kabarda Süvari Alayı'nda Bolşeviklere karşı savaştı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kerim han, 15 Kasım 1885'te İrevan'da doğdu.[1] Babası Abbasgulu Han, İrevan Hanlarının soyundan Hüseynali Han Serdar'ın varisidir. Abbasgulu Han, 1886-1899'da İrevan Şehir Dumasının üyesiydi. Kerim han İrevanski, St. Petersburg'da bulunan Nikolaev Kadet Askeri okulunda eğitim gördü. 1907'de okuldan mezun oldu.[1][2]

Askeri hizmeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Hizmetinin ilk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

1907'de Nikolaev Süvari Okulu'ndan mezun olduktan sonra askeri kornet rütbesini aldı ve Tiflis'te bulunan 17. Nizhegorod Dragun Alayı'nda görev yapmaya başladı.[3][4] 1908'de Maria Fyodorovna'nın adını taşıyan kirasir alayına bir görev için gönderildi. Mayıs 1909'dan itibaren resmen alaya atandı.[5] Ağustos 1912'ye kadar bu alayda görev yaptı.[4]

Düel[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Nisan 1912'de Gatchina şehrinde, Kirasir alayının teğmeni Kerim han İrevanski ve Kirasir alayının komutanı Tümgeneral Lev Fyodorovich Girard de Sukanto'nun oğlu,[6] Donanma Teğmeni Lev Lvovich Girard de Sukanto arasinda bir düello olacağı haberi yayılıyor. Kişisel bir meselede çatışan bu iki subay, Kirasir alayı subayları derneğine ve Baltık filosunun deniz arabulucuları mahkemesine düello yapma istekleriyle ilgili olarak başvurdular. Her iki kurum da anlaşmazlığın sadece bir düello ile çözüleceğine karar verdi.[7]

Taraflar 25 Nisan sabahı Prioratsk parkında toplanıyor. Burada düelloya katılanlar, yardımcıları (İrevanski tarafından Kirasir alayından iki subay, Sukanton tarafından iki deniz subayı), Baltık filosunun deniz aracıları mahkemesinin temsilcileri, Kirasir alayının doktorları, A. Ivanov, V . Pickel de vardı.[7]

Düelloda ilk kurşunu atan Karim Khan, Sukanto'yu sağ göğsünden yaraladı. Bundan sonra doktorlar ve sekundantlar tarafından ilk yardimi aldiktan sonra Kirasir alayının sağlık merkezine götürüldü. Burada yarasi sarildiktan sonra Varşova Tren İstasyonuna götürülerek oradan Petersburg'a gönderildi. Yara oldukça şiddetli olmasına rağmen, onu iyileştirebilirler. Bundan sonra, Lev Lvovich Girard de Sucanton orduda uzun süre görev yaptı.[7] Emekli olduktan sonra Çin'in Harbin şehrinde yaşadı ve 1934'te orada öldü.[6]

I. Dünya Savaşında[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci Dünya Savaşı başladığında, Kerim han İrevanski teğmen rütbesindeydi. Ağustos 1914'te Kafkas Süvari Tümeni Kabardin Süvari Alayı'na gönderildi. [8] 29 Ağustos'ta görev yerine vardığında, alay komutanı Albay Illarion Vorontsov-Dashkov tarafından alayın geçici emir subayı olarak atandı. 3 Eylül 1914'te yayınlanan 6 numaralı emirle, teğmen Han Irevanski alayın emir subayı olarak atandı.[9][10] Kerim han Irevanski, II. Nikolay'ın küçük kardeşi ve o sırada Vahşi Tümen'in komutanı olan Mihail Romanov ile yakın bir arkadaşlığa sahipti.[11] [12] 9 Ocak 1915'te, Vetlino köyü çevresinde meydana gelen gece savaşında gösterdiği üstün başarı nedeniyle, Kurmay-Rotmister Han Irevanski, "Cesaret İçin" yazısıyla dördüncü dereceden St. Anna Nişanı ile ödüllendirildi. [13]

17 Şubat 1915'te, Karpat Dağları'nın eteklerinde (bugünkü Ukrayna topraklarında bulunan) Maydan köyü yakınlarında gerçekleşen gece savaşında gösterdiği üstün başarı nedeniyle George silahıyla ödüllendirilmek üzere liderliğe sunuldu.). Sunumda şöyle yazıyor:

Ancak Kabarda Süvari Alayı komutanının sunumu Georgievski Duması tarafından reddedildi. 26 Ağustos 1915'te, Güneybatı Cephesi IX Ordusu komutanı General Lechitski'nin emriyle, "1 Aralık 1914'ten 1 Temmuz 1915'e kadar düşmanla savaşta gösterdiği üstün başarı nedeniyle " St. Dördüncü dereceden Stanislaus (kılıç ve kurdele ile), 19 Mart 1917'de Güney-Batı Cephesi ordusunun emriyle, dördüncü dereceden St. Vladimir Nişanı ile (kılıç ve kurdele ile), 25 Mart 1917'de Kabarda Süvari Alayı'nın 4. yüzünün Dördüncü Ordu komutanı-Rotmister Kerim Han Irevanski'ye ikinci derece St. Anna Nişanı (kılıçlarla) verildi.[13] 27 Temmuz 1917'de Kerim han'a rotmistr askeri rütbesi verildi. 27 Temmuz 1917'de Romanya Kralı I. Ferdinand tarafından Romanya Yıldızları Nişanı ile ödüllendirildi.[14] Aynı yılın 29 Eylül'ünde Karim han Irevanski, askerlik için tekrar Kabarda Atlı Alayı'na gönderildi.[15]

Ağustos 1917'de Vahşi Tümen'in Petrograd'a yürüyüşüne katıldı. [16] Ordu ve donanmanın emriyle, 8 Ekim 1917'de, Kaptan Kerim han Irevanski askeri ödül George silahına layık görüldü.[17] Kabarda Süvari Alayı ile Ekim 1917'de Kuzey Kafkasya'ya geldi. Aynı yılın Kasım ayında, Kerim han, Küçük Kabarda'nın Akhlovo (şimdi Nizhni Kurp) köyünde yerel halkı haydut saldırılarından korudu.[18]

Azerbaycan Cumhuriyeti'nde[değiştir | kaynağı değiştir]

Kerim Han, 1918 yılı sonlarında Nahçıvan'a geldi. 28 Ocak 1919 tarihli 364 sayılı emirdeki notlardan Kerim Han'ın albay rütbesine sahip olduğu ve emrindeki gönüllü savaşçı sayısının 1000'den fazla olduğu bilinmektedir. Bu emirde, komutasındaki muharebe birliğinin Yarbay Kalbali Han Nahçıvanski başkanlığındaki karargaha bağlı olduğu belirtildi. Savaşçılarının iki topu olduğu bile yazılıdır. Kerim Han'ın komutasındaki birliğin Ermenilerle yapılan savaşta büyük cesaret gösterdiği kaydedildi. Şarur ilçesinin komutanı olarak merkeze verilen bilgilerde şöyle deniyor:

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin 28 Şubat 1919 tarihli kararı ile Güney-Batı Azerbaycan general gubernatorluğu kuruldu ve Kerim Han İrevanski askeri işlerden sorumlu genel vali yardımcısı olarak atandı.[19] Daha sonra kardeşiyle birlikte Kabardaya gitti.[20]

Beyaz orduda[değiştir | kaynağı değiştir]

1919 yazında ve sonbaharında, Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin II. Kabarda Süvari Alayı Kabarda Süvari Tümeni'nde askeri yüzbaşı rütbesinde görev yaptı. Bir süre alayı geçici olarak yönetti.[21] Ağustos 1919 sonunda Nalçik'e gönderdiği telgrafta, 12 Ağustos'ta Bolşeviklerin 3. Alayı'nı yok ettiğinden, hayatta kalan Bolşeviklerin kaçışından, 2 makineli tüfek ile çok sayıda ateşli silah ve merminin ele geçirildiğinden bahsetti.30 Ağustos 1919'da Veliko Knyajeski istasyonundan bir telgraf gönderdi ve 24 Ağustos'ta piyadelerin Tsaritsy çevresinde Bolşeviklere saldırdığını, 600 esir, 5 makineli tüfeği ele geçirdiğini ve çok sayıda Bolşevik'i yok ettiğini bildirdi.[21]

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Babası Abbasgulu Han, İrevan Hanlarının soyundan Hüseynali Han Serdar'ın varislerinden biridir. Abbasgulu Han'ın babası Mohubali Han, Sardar'ın torunu. 1886–1899'da İrevan Şehir Duması'nın üyesi[22], 1904-1906'da İrevan'daki Rus-Tatar okullarından birinin fahri hamisi oldu.[23]

Annesi Tarlan Hanım, Nahçıvanlı General İsmail Han Nahçıvanski-Kangerli'nin kızıdır.[23][24]

Ağabeyi Ağa Han İrevanski, 1904'te İrevan Şehir Dumasına[22] ve 1906'da Rus İmparatorluğu'nun Birinci Devlet Dumasına seçildi. 1919'da İrevan Müslüman Ulusal Konseyi'nin başkanlığını yaptı.[25]

Kerim Han İrevanski ilk olarak Hüseyin Han Nahçivanski'nin karısının kuzeni Lüteran inancına sahip Inna Herbel ile evlendi.[1] Ancak bu evlilikten çocuğu olmamıştır. [26] 11 Ocak 1918'de Nalçik bölgesinden Balkar soylu bir ailenin temsilcisi Shamside Kumukovna Aydabulova ile ikinci kez evlendi.[19][27]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci Dünya Savaşı'nda gösterdiği üstün başarı nedeniyle aldığı ödüller:

  • — 9 Ocak 1915'te "Cesareti İçin" yazısıyla dördüncü dereceden St. Anna Nişanı ile ödüllendirildi.[13]
  • — 26 Ağustos 1915'te düşmanla savaşta gösterdiği üstün başarı nedeniyle dördüncü dereceden Stanislaus (kılıç ve kurdele ile) nişanı ile ödüllendirildi.[13]
  • — 2 Nisan 1916'da üçüncü dereceden St. Anna nişanı (kılıç ve kurdele ile) ile ödüllendirildi.[13]
  • — 19 Mart 1917'de Güney-Batı Cephesi ordusunun emriyle, dördüncü dereceden St. Vladimir Nişanı ile (kılıç ve kurdele ile) ödüllendirildi.[13]
  • — 25 Mart 1917'de Kabarda Süvari Alayı'nın 4. yüzünün Dördüncü Ordu komutanı-Rotmister Kerim Han Irevanski'ye ikinci derece St. Anna Nişanı (kılıçlarla) verildi [28]
  • — 27 Temmuz 1917'de Romanya Kralı I. Ferdinand tarafından Romanya Yıldızları Nişanı ile ödüllendirildi.[14][16]
  • — Ordu ve donanmanın emriyle, 8 Ekim 1917'de, Kaptan Kerim han Irevanski askeri ödül George silahına layık görüldü.[29]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Ekim 1919'da Volgaboy'da Çariçin cephesindeki savaşlardan birinde öldürüldü. Ön komutanlığın organizasyonu ile Kerim Han'ın cenazesi Nalçik'e getirildi ve orada Volniy Aul mezarlığına defnedildi.[19][30]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c Musa Rəhimoğlu (12 Ağustos 2016). "Polkovnik Kərim xan İrəvanski - igid süvari, cəsur ordu komandiri" (Azerice). 525-ci qəzet. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  2. ^ "Хан-Эриванский Керим-Аббас-Кули" (Rusça). ria1914.info. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  3. ^ Владислав Кислов. Гатчина и гатчинцы в Великой Войне (1914 - 1918) (PDF). s. 1. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  4. ^ a b Azerbaycan Tarihsel Soykütük Kurumu Haberleri 2010, s. 106.
  5. ^ Адрес-Календарь. Общая роспись начальствующих и прочих должностных лиц. По всем управлениям в Российской Империи на 1909 год. Часть I и II. 1909, с. 970. Sankt-Peterburg. 1909. s. 970. 
  6. ^ a b N.Blaqovo, M.Vəliyev (3 Mayıs 2017). "Baron Johann Theodolph Leo Girard de Soucanton" (Rusça). kmay.ru. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  7. ^ a b c "Leo Roman Paul Girard de Soucanton" (Rusça). bogatov.info. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  8. ^ Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə 2014, s. 62.
  9. ^ Dmitri Sofin. "Великий князь Михаил Александрович и формирование Дикой дивизии" (Rusça). permgaspi.ru. 2 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  10. ^ Oleq Oprışko (2014). "Кабардинцы и Балкарцы в составе Кабардинского конного полка в первой мировой войне 1914-1918" (PDF). Сборник документов и материалов (Rusça). Издательский отдел КБИГИ, 2014. – 222 с. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  11. ^ Fərhad Nağdəliyev (13 Mayıs 2017). "По отношению к Нахчывану было допущено очень много несправедливостей" (Rusça). Азербайджанские известия. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  12. ^ Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri 2010, s. 107.
  13. ^ a b c d e f Azerbaycan Tarihsel Soykütük Kurumu Haberleri 2010, s. 107.
  14. ^ a b ЦГА РСО-А. ФО. 58. Оп. 1. Д. 111. / Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Mərkəzi Dövlət Arxivi Fond 58, İnv. 1, İş 111
  15. ^ Birinci Dünya Savaşı sırasında Azerbaycan 2014, s. 122.
  16. ^ a b Azerbaycan Tarihsel Soykütük Kurumu Haberleri 2010, s. 108.
  17. ^ Eldar İsmayılov (2014), "Азербайджанцы, награжденные Георгиевским оружием в 1914-1917 гг." (PDF), IRS, cilt 4, ss. 50-51, 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 14 Temmuz 2022 
  18. ^ Oleq Oprışko (2007). Кавказская конная дивизия, 1914-1917 Возвращение из забвения... Nalçik: Эль-Фа. s. harv. ISBN 978-5-88195-873-2. 22 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  19. ^ a b c İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013
  20. ^ Musa Rəhimoğlu (28 Ekim 2016). "Naxçıvan və İrəvan xanlıqları tarixinin yeni aydınlanan səhifələri" (Azerice). 525-ci qəzet. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022. 
  21. ^ a b Azerbaycan Tarihi Soykütük Kurumu Haberleri 2010, s. 110.
  22. ^ a b Zeynalov 2011, s. 69.
  23. ^ a b Musa Quliyev (17 Haziran 2009). "Abbasqulu Xan İrəvanski və nəsil şəcərəsi" (Azerice). 525-ci qəzet. 14 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022. 
  24. ^ Zeynalov 2011, s. 70.
  25. ^ Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: qanunvericilik aktları (PDF). Bakü: Azərnəşr. 1998. s. 452. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022. 
  26. ^ Azerbaycan Tarihi Soykütük Kurumu Haberleri 2010, s. 111.
  27. ^ Azerbaycan Tarihi Soykütük Kurumu Haberleri 2010, s. 108.
  28. ^ Birinci Dünya Savaşı sırasında Azerbaycan 2014, s. 84.
  29. ^ Eldar İsmayılov. Азербайджанские иррегулярные части в составе русской императорской армии. Татарский конный полк (PDF). s. 7. Archived from the original on 7 Ağustos 2014. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  30. ^ Səbuhi Əhmədov (31 Mayıs 2020). "К 135-летию Керим хана Иреванского: Пара дуэльных пистолетов" (Rusça). 1news.az. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 

Genel[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kerim_Han_İrevanski&oldid=32547068" sayfasından alınmıştır