Kayseriliyan ailesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ekim 2023) |
Kayseriliyan ailesi, finans ve tekstil sektörlerinde faaliyet gösteren Bulgar kökenli bir ailedir. Osmanlı İmparatorluğu zamanında yaşayan Simon Kayseriliyan ile başlar. Aile, Osmanlı döneminde kamusal sigorta sektörünün önemli kurumlarından Milli Reasürans'ın temellerini atmış, Türkiye'nin Marshall Yardımları'ndan faydalanmasında rol oynamıştır. Aile; tekstil şirketleri aracılığıyla da Inditex, H&M, Lacoste, Tommy Hilfiger, Mavi ve Lufian gibi giyim şirketlerinin tedarikçiliğini üstlenmiştir.[1][2]
Ailenin soyağacı[değiştir | kaynağı değiştir]
| Simon Kayseriliyan | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Ahmet Kayseriliyan | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Zafer Karadeli | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Semih Karadeli | Ahmet Karadeli | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ailenin üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Simon Kayseriliyan[değiştir | kaynağı değiştir]
Simon Kayseriliyan (Bulgarca: Симон Кайсерилиан; Fransızca: Simon Kaiserlïan), Osmanlı döneminde yaşamış sigortacı.
Babası Bulgar asıllı bir göçmen Kayserilidir. Annesi de Kayseri kökenlidir. Ebeveynlerinin isimleri kaynaklarda belirtilmemiştir. Soyadları ise Cumhuriyet öncesinde Aziziye olarak anılan Pınarbaşı'nın Kayseriliyan bölgesinden gelmelerine ithafen verilmiştir. Babası İstanbul'da kumaş ticareti yapan Simon Kayseriliyan, günümüzde Galatasaray Lisesi'ne dönüşen Mekteb-i Sultani'de okumuş ve Fransızca'yı burada öğrenmiştir. Babası sayesinde Bulgarca ve Ladino (Yahudi İspanyolcası) konusunda da bilgisi olduğu aktarılmıştır.[3][4][5]
1891 yılında L'Union de Paris adlı Fransız sigorta şirketi adına İstanbul'da sigortacılık faaliyetlerine başlamış, şirketin Osmanlı'daki ilk acentesini açmıştır.[6] Şirketin Osmanlı'daki müdürlüğünü ise Beyoğlu'nda yaptırdığı Ünyon Han'a taşımıştır. Böylece Kayseriliyan, Osmanlı'da sigortacılık faaliyetlerini başlatan 40'a yakın yabancı sigorta şirketinden birinin Osmanlı topraklarındaki ortaklarından olmuştur.[3]
L'Union de Paris; müşterilerine yangın, kaza ve hayat sigortalarına ilişkin kumpanyalar sağlayan bir sigorta şirketiydi. 1918 yılında L’Union de Paris, İttihad-i Milli Osmanlı Sigorta Şirketi’nin kuruluşuna öncülük etti. Böylece Kayseriliyan, kurumun devlet erkanından olmayıp Osmanlı vatandaşı olan tek ortağı olmuştur.[7] Sonraki yıllarda İttihad-i Milli aracılığıyla, Atatürk’ün emri doğrultusunda, Anadolu Sigorta’nın kurulmasını sağlamıştır. 1924'ten itibaren diğer sigorta şirketleri gibi L'Union de Paris de isim değişikliğine gitmiş, Ünyon adını kullanmaya başlamıştır.[7]
Ahmet Kayseriliyan[değiştir | kaynağı değiştir]
Simon Kayseriliyan'ın bilinen tek evladıdır. Şirketin adını Ünyon'dan UAP (Union des Assurances de Paris) olarak değiştirmiş ve Türkiye'de faaliyet göstermeye devam etmiştir. Bu esnada İttihad-i Milli Osmanlı Sigorta Şirketinin adı da İttihad-i Milli Türk Anonim Şirketi (İMTAŞ) olarak değiştirilmişti.
Daha sonrasında UAP, Nordstern Sigorta ile birleşti ve ilerleyen süreçte Axa Sigorta'ya dönüştü.[8] İMTAŞ ise İş Bankası ile ortaklık kurarak Milli Reasürans'a dönüştü.
Zafer Kayseriliyan[değiştir | kaynağı değiştir]
Zafer Kayseriliyan, tekstil ve sigorta sektörlerinde faaliyet göstermiş iş adamı. 30 Ağustos 1945 tarihinde Kayseri'de doğmuştur. İki oğlu vardır.
Dedesi Simon Kayseriliyan tarafından kurulan sigorta şirketini devralarak ailesinin sigorta mirasını sürdürmüştür.
Ayrıca Zafer Kayseriliyan, KRD Group çatısı altındaki tekstil şirketlerinin kurucusudur. Bu şirketler sayesinde Inditex'in seçkin tedarikçilerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca H&M ve Lacoste gibi ünlü giyim şirketleri için de tedarikçilik yapmaktadırlar.[1][9]
Kendisinin yanı sıra oğulları Semih Kayseriliyan ve Ahmet Kayseriliyan da ERT'nin üyeleri arasındadır.[10]
Ahmet Karadeli[değiştir | kaynağı değiştir]
Ahmet Karadeli, babası ve kardeşiyle birlikte tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir iş adamıdır. İstanbul’da doğmuştur. Zafer Karadeli’nin ilk çocuğudur. İspanyol markalarının Rusya pazarına girişini koordine etmiştir.
2016 yılında, Inditex ile yapılan anlaşma sonucu Inditex Turkey'i bünyelerindeki şirketler arasına katmışlardır. Hem Inditex hem de H&M ile yapılan işbirlikleri doğrultusunda La Coruña, Barselona ve Londra'da tasarım ofisleri açmışlardır. Bu ofisler, Ahmet Karadeli’nin girişimleri sonucunda kurulmuştur.
Babasından devraldığı tekstil şirketlerini kardeşi ile yöneten Karadeli, şirketlerinin Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu arasına girmesini sağlamıştır.[10][11]
Semih Karadeli[değiştir | kaynağı değiştir]
Semih Karadeli, tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir iş adamıdır. 8 Temmuz 1979 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. KRD Group'un Yönetim Kurulu'nda görev yapmaktadır. Zafer Karadeli’nin ikinci oğludur.
Abisi ile birlikte tekstil sektöründe yer almıştır. İzmir ve Adana’daki üretim tesislerine İsviçre ve Almanya gibi ülkelerden modern tekstil makineleri ve dünya standartlarında kumaşlar üretebilen, ağır sanayi iplik üretim makineleri gibi ekipmanlar ithal etmiştir. Bu sayede Adana’da konuşlandırdıkları iplik şirketleri, Türkiye'de uluslararası standartlara uygun her türlü kumaşı üretebilen 4. firma haline gelmiştir.
Ticari liman ve depo girişimlerinin öncüsü olarak Adana'da Limak ile ortaklık kurarak Türkiye'nin en büyük limanını inşa etmeyi hedeflemektedir. Türkiye'nin güneyindeki mevcut lojistik ağıyla birlikte, Karadeli ailesi Akdeniz ticaretinde önemli bir paya sahip olmayı amaçlamaktadır.[10]
Marshall Yardımları[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanyol basın kuruluşu El País tarafından yayımlanan "Una historia de 'El Turco': La familia Kayseriliyan en la Economía de España" (Bir El Turco Hikâyesi: İspanya Ekonomisi'nde Kayseriliyan Ailesi) başlıklı makalede aileden bahsedilmiştir:
Marshall Yardımları, Üstün Hizmet Madalyası, Avrupa ve Orta Doğu'nun tekstil tedarikçileri, tarihi Kayseriliyan Yalısı, milyonlarca euro değerinde sigorta ve reasürans şirketleri. Bu unvanlar, Kayseriliyan ailesini tanımlamak için fazlasıyla yeterli. 2016'dan bu yana Kayseriliyanlar, Inditex Turkey'in sahibi. Ve kökleri Osmanlı İmparatorluğu'na dayandığı için neredeyse 200 yıldır dünya ekonomisinde "sessiz" ama güçlü bir faktörlerdir. Daha önceki makalemizde aile hakkında genel bilgiler sunmuştuk. Bu makalede ise ailenin bilinmeyen yönlerini inceleyeceğiz.
Marshall Yardımları, Kayseriliyanların Türk ekonomisinde söz sahibi olmalarını sağladı, çünkü Türkiye'nin Marshall Yardımları'ndan faydalanmasını sağlayanlar onlardı. Aile, sadece devlet kurumlarına güvenilirlik sağlamakla kalmadı, aynı zamanda Koç ve Sabancı gibi burjuva ailelerine de krediler aracılığıyla sermaye sağlayarak her alanda etkin olabilmiştir. Avrupa’da sık rastlanmayan ‘çift soyadı’ hakkına sahip ailenin Türk medyasında servetleri ve yaşadıkları ülke hakkında hiçbir bilgi bulunmamaktadır.[12]
-El País (İspanyolcadan Türkçeye çevirilmiştir)
Aileye ilişkin tarihi yapılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ünyon Han[değiştir | kaynağı değiştir]
L'Union de Paris'in Osmanlı'daki müdürlüğü için yaptırılan han, Beyoğlu'ndaki Bankacılar Caddesi'nin girişinde bulunmaktadır. Voyvoda Caddesi’nde 12, 14 ve 16 kapı numaralarına sahip binaların, 1910 yılında yıkılmasının ardından 1911’de Simon Kayseriliyan tarafından L’Union de Paris sigorta şirketi için yaptırılmıştır.[13] 1 bodrum, 1 zemin ve 6 üst kattan oluşmaktadır. Her katı 443m² olup yapının tümü 3744m² kullanım alanına sahiptir. 1992 yılında ailenin 3. kuşak varisi Zafer Karadeli tarafından Hürriyet gazetesinde hanın Tütünbank'a satışının ardından yapı, Tütün Han olarak da anılmaya başlamıştır.[14]
Kayseri Hanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski adı Kayseriliyan Han'dır.[16] Eminönü’nde Mimar Kemaleddin Caddesi’nde yer almaktadır. 1895’de Ermeni bir mimara yaptırılmıştır. Düzgün bir dikdörtgen plânı olan yapının dış cephesindeki taş işçiliği 19. yüzyılın Art Nouveau özelliklerini taşır. Üç kat ve onun üzerinde de çatı katı bulunan binanın orta kısmında üzeri camla kaplı bir avlusu bulunmaktadır. 27 odası mevcuttur.[15][17]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Üniteks - Hakkımızda". 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ "Lufian Konkordato İlanı". 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ a b Ererdi, H. Cemal (18 Aralık 2018). Sigortacılığımızın Tarihi. Dahi Yayıncılık. ISBN 9786052225004.
- ^ Fatih Kahya (2010). Osmanlı Devleti’nde Sigortacılık. İstanbul: Libra Yayınları.
- ^ "Darphaneciliğe Özenen Sigortacı: Simon Kayseriliyan". 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ XIX. Yüzyılda Kocaeli Yöresinde Sigortacılık Faaliyetleri. Mart 2019. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
- ^ a b "Geç Osmanlı Döneminde Kurulan Bir Sosyal Güvenlik Şirketi: İttihad-î Millî Sigorta" (PDF). Tarih Okulu Dergisi (TOD). Aralık 2018. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2022.
- ^ "Hakkımızda". AXA Sigorta. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "KARTEKS TEKSTİL". 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ a b c "ERT Members". 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ "İSO500 - Üniteks". www.iso500.org.tr. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "Una historia de 'El Turco': La familia Kayseriliyan en la Economia de Espana". 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ Editör (16 Ekim 2017). "Sigorta şirketleri hanlardan rezidanslara nasıl geçti?". Sigorta Medya. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023.
- ^ "1992 yılında tarihi Ünyon Han satılacakmış! - 03-04-2015". emlakkulisi.com. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023.
- ^ a b "KAYSERİ HAN; 2016 | Uğur Çobanoğlu". www.ugurcobanoglu.com.tr (İngilizce). 4 Ağustos 2016. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ^ "Hanların 'Arayan', 'Aranan' ve 'Bulunanları' – Bati Ermenistan Ve Bati Ermenileri Sorunlari Araştirmalar Merkezi". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023.
- ^ "Kültür Envanteri - Kayseri Han". kulturenvanteri.com. 15 Mart 2021. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2023.