Katolik Kilisesi ve kürtaj
Papa II. Ioannes Paulus tarafından 1992'de yayımlanan Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri'nin resmi öğretileri, doğrudan amacı bir zigot, blastokist, embriyo veya fetüsü yok etmek olan her türlü kürtaj prosedürüne "İnsan hayatına, döllenme anından itibaren mutlaka saygı duyulmalı ve korunmalıdır. İnsan, var olduğu ilk andan itibaren insan haklarına sahip olarak tanınmalıdır; bu haklar arasında her masum varlığın dokunulmaz yaşam hakkı da vardır." diyerek karşı çıkıyor.[1] Bununla birlikte Kilise, amacın kanserli bir rahmin alınması olması gibi, dolaylı olarak fetüsün ölümüyle sonuçlanan bazı eylemleri ahlaki açıdan meşru olarak kabul etmektedir. 1983 tarihli Canon Kanunu'nun Canon 1397 §2 maddesi, fiilen kürtaj yaptıran Latin Katoliklere, böyle bir yaptırıma tabi olma koşullarını yerine getirmeleri halinde [2] otomatik olarak ( latae sententiae ) aforoz etme zorunluluğu getirmektedir.[3] Doğu Katolikleri otomatik olarak aforoz edilmeye tabi değildir, ancak Doğu Kiliseleri Kanunları Kanunu'nun 1450 sayılı kanununa göre, aynı eylemden suçlu bulunmaları halinde kararname ile aforoz edileceklerdir [4] ve günahtan ancak Diosezan episkoposu tarafından bağışlanabilirler.[5] Katolik Kilisesi, kürtajın ahlaka aykırı olduğunu öğretmesinin yanı sıra, genel olarak kamuoyuna açıklamalarda bulunuyor ve kürtajın yasallığına aykırı eylemlerde bulunuyor.
Katoliklerin çoğu ve bazı Batılı ülkelerdeki çoğu Katolik, kürtaj konusunda Katolik Kilisesi'nin resmi tutumundan farklı görüşlere sahiptir. Görüşler, bazı istisnalara izin veren kürtaj karşıtı pozisyonlardan, kürtajın genel yasallığını [6][7][8][9][10] ve ahlakını [11] kabul eden pozisyonlara kadar çeşitlilik göstermektedir. Ayine katılım ile Kilise'nin bu konudaki resmi öğretisiyle anlaşma arasında bir korelasyon vardır; yani, ayinlere sık sık gidenlerin kürtaj karşıtı olma olasılıkları çok daha yüksekken, daha az sıklıkta (veya nadiren veya hiç katılmayanlar) belirli koşullar altında kürtaj haklarından yana olma olasılıkları daha yüksektir.[8][10][11][12]
Kilise doktrini[değiştir | kaynağı değiştir]
Kilise şunu öğretir: "İnsan hayatına, ana rahmine düştüğü andan itibaren kesinlikle saygı duyulmalı ve insan hayatı korunmalıdır. Bir insan, var olduğu ilk andan itibaren, insan haklarına sahip olarak tanınmalıdır; bu haklar arasında her masumun hayatının dokunulmazlığı hakkı da vardır."[1] Bu, insan hayatının tehlikede olduğu durumlarda olasılıkçılığın kullanılamayacağı gerçeğinden kaynaklanmaktadır.[13][14] Katolik Kateşizmi, embriyoya döllenmeden itibaren bir insan olarak (insanmış gibi) davranılmasını öğretir.[15]
Kasıtsız kürtaj[değiştir | kaynağı değiştir]
Kürtajla ilgili olarak çifte etki ilkesinden sıklıkla bahsedilmektedir. Kürtajın her zaman ahlaki açıdan yanlış olduğuna inanan bir doktor, kadının işlem yapılmadan öleceği kesin olan durumlarda, işlemin embriyonun veya fetüsün ölümüne yol açacağını bilerek hamile bir kadının rahmini veya fallop tüplerini alabilir (alıntılanan örneklere agresif rahim kanseri ve ektopik gebelik dahil). Bu durumlarda amaçlanan etki hamileliği sonlandırmak değil, kadının hayatını kurtarmaktır ve embriyo veya fetüsün ölümü bir yan etkidir. Fetüsün ölümü istenmeyen ancak kaçınılmaz bir sonuçtur.[16][17]
Dış gebelik[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış gebelik, dolaylı kürtaj olarak sınıflandırıldığından embriyonun öngörülebilir ölümüne izin verilen birkaç vakadan biridir. Bu görüş aynı zamanda XII. Pius tarafından 1953'te İtalyan Üroloji Derneği'ne yaptığı konuşmada da savunuldu.[18]
Tomistik Bütünlük Prensibi (kişinin yaşamını korumak için patolojik bir parçanın çıkarılması) ve Çift Etki Doktrini'ni kullanarak, kadının yaşamının doğrudan tehdit edildiği dış gebelikte tek ahlaki eylem, içinde insan embriyosu (salpenjektomi) bulunan tüpün çıkarılmasıdır. İnsan embriyosunun ölümü her ne kadar öngörülse de kasıtsızdır.[19]
Metotreksat ve salpingostomi kullanımı Katolik tıp camiasında tartışmalı olmaya devam ediyor ve Kilise bu müdahaleler konusunda resmi bir duruş sergilemedi. Katolik hastaneleri ve sağlık sistemleri için yönergeler yayınlayan Amerika Birleşik Devletleri Katolik Sağlık Derneği, orada her iki prosedürün de kullanılmasına izin veriyor. Bu yöntemlerin dolaylı kürtaj anlamına geldiği iddiası, Fallop tüpünün çıkarılmasının veya metotreksat durumunda trofoblastik hücrelerin (plasentayı oluşturanlar) kimyasal olarak yok edilmesinin gelişen embriyo üzerinde doğrudan bir etki teşkil etmediği fikri etrafında dönmektedir. Ancak bireysel hastaneler ve doktorlar, kişisel olarak bu eylemleri doğrudan kürtaj olarak yorumluyorlarsa, bu prosedürleri yasaklamayı tercih edebilirler.[20][21] Kilise tarafından bu tedavilere ilişkin resmi bir açıklama bulunmamasına rağmen, 2012 yılında dini hastanelerde çalışan 1.800 Kadın Doğum uzmanıyla yapılan bir ankette, yanıt verenlerin yalnızca %2,9'u tedavi seçenekleri konusunda işverenleri tarafından kısıtlandığını hissettiğini bildirdi. Bu da gösteriyor ki doktorlar ve sağlık kurumları genellikle dış gebelikleri tedavi etmeyi tercih etmektedir.[22][23]
Embriyolar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kilise, herhangi bir embriyonun yok edilmesini kürtajla eşdeğer görüyor ve bu nedenle embriyonik kök hücre araştırmalarına karşı çıkıyor.[24]
Yaptırımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kürtajın tamamlanmasını sağlayan Katolikler, latae sententiae aforozuna tabidir.[25] Bu, aforozun bir makam veya mahkeme tarafından empoze edilmediği anlamına gelir (ferendae sententiae cezasında olduğu gibi); daha ziyade, kanon hukuku tarafından açıkça belirlendiği üzere, suç işlendiğinde ipso facto meydana gelir (latae sententiae cezası).[26] Kanon hukuku, belirli durumlarda "sanığın latae sententiae cezasıyla bağlı olmadığını" belirtir; listelenen on durum arasında, henüz on altı yaşında olmayan bir kişi tarafından veya taksir olmaksızın cezanın varlığından haberi olmayan biri tarafından veya "sadece nispeten ağır da olsa ciddi bir korku tarafından zorlanan biri tarafından veya zorunluluk veya ciddi rahatsızlık nedeniyle" bir suç işlenmesi yer almaktadır.[3][27]
Joseph Kardinal Ratzinger'in 2004 tarihli bir memorandumuna göre, müsamahakar kürtaj yasaları için sürekli kampanya yürüten ve oy veren Katolik politikacılar, rahipleri tarafından Kilise öğretisi hakkında bilgilendirilmeli ve Efkaristiya'yı almaktan kaçınmaları veya bu tür faaliyetleri sona erdirene kadar reddedilme riskiyle karşı karşıya kalmaları konusunda uyarılmalıdır.[28] Bu pozisyon , 1983 tarihli Canon Yasası'nın Canon 915'ine dayanmaktadır ve aynı zamanda, kişisel olarak, Apostolik Signatura'nın eski Praefectusu Başepiskopos Raymond Leo Kardinal Burke tarafından da desteklenmiştir.[29] Papa Franciscus, Mart 2013'te, "[İnsanlar] Kutsal Komünyon alamazlar ve aynı zamanda emirlere aykırı eylem veya sözlerle hareket edemezler, özellikle de kürtaj, ötenazi ve hayata ve aileye karşı diğer ağır suçlar teşvik edildiğinde." diyerek bu görüşünü yeniden doğruladı. Bu sorumluluk özellikle yasa koyucuların, hükûmet başkanlarının ve sağlık çalışanlarının üzerindedir." [30]
Kürtaj yapan kadınların affedilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Katolik Kilisesi, otomatik aforozun büyük korku veya ciddi rahatsızlık nedeniyle kürtaj yapan kadınlara uygulanmadığını kanon kanununda belirtmenin yanı sıra, bu tür bir ayrım yapmadan kürtaj yaptıran kadınlara af olanağını da garanti eder. Papa II. Ioannes Paulus şunu yazdı:
Şimdi kürtaj yaptıran kadınlara özel bir söz söylemek istiyorum. Kilise, kararınızı etkilemiş olabilecek birçok faktörün farkındadır ve çoğu durumda bunun acı verici, hatta yıkıcı bir karar olduğundan şüphe duymamaktadır. Kalbinizdeki yara henüz iyileşmemiş olabilir. Olanlar kesinlikle son derece yanlıştı ve öyle olmaya da devam ediyor. Ancak cesaretinizi kaybetmeyin ve umudunuzu kaybetmeyin. Daha ziyade ne olduğunu anlamaya çalışın ve onunla dürüstçe yüzleşin. Henüz yapmadıysanız, alçakgönüllülükle kendinizi teslim edin ve tövbeye güvenin. Merhametlerin Babası, İtiraf Sakramentinde size bağışlamasını ve esenliğini vermeye hazırdır.
2015 yılındaki Olağanüstü Merhamet Jübile'si vesilesiyle, Papa Franciscus tüm rahiplerin (20 Kasım 2016'da sona eren Jübile yılı boyunca) Tövbe Ayini'nde, episkoposlara ve episkoposları tarafından bu yetki verilen bazı rahiplere ayrılmış olan kürtaj için aforoz cezasını uygulamaktan kaçınmalarına izin verileceğini açıkladı.[31] Bu politika, 21 Kasım 2016'da yayınlanan Misericordia et misera (Merhamet ve Sefalet) başlıklı havarisel mektupla kalıcı hale getirildi.[32][33]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Catechism of the Catholic Church - IntraText". www.vatican.va. 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2017.
- ^ "Penal Sanctions in the Church" (PDF). The Holy See. 12 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b "Code of Canon Law: Table of Contents". www.vatican.va. 24 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Codex Canonum Ecclesiarum orientalium, die XVIII Octobris anno MCMXC - Ioannes Paulus PP. II | Ioannes Paulus II". www.vatican.va. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ "Codex Canonum Ecclesiarum orientalium, die XVIII Octobris anno MCMXC - Ioannes Paulus PP. II | Ioannes Paulus II". www.vatican.va. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ Karkabi, Barbara (31 Ekim 2008). "Abortion not main issue for Catholics: Survey results contradict bishops' stance". Houston Chronicle. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ "Notre Dame Should Not Disinvite Obama, U.S. Catholics Tell Quinnipiac University National Poll; Attitudes On Abortion Similar Among All U.S. Voters". Quinnipiac University Polling Institute. 14 Mayıs 2009. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016.
- ^ a b Smith, Gregory; Pond, Allison (16 Eylül 2008). "Slight but Steady Majority Favors Keeping Abortion Legal". Pew Research Center. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ "Most UK Catholics support abortion and use of contraception". The Independent. 19 Eylül 2010. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ a b "Obama, Catholics and the Notre Dame Commencement". Pew Forum on Religion and Public Life. 30 Nisan 2009. 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ a b Newport, Frank (30 Mart 2009). "Catholics Similar to Mainstream on Abortion, Stem Cells". Gallup. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024. The same poll reported American Catholics as more permissive than American non-Catholics on sex between an unmarried man and woman, divorce, medical research using stem cells obtained from human embryos, having a baby outside of marriage, gambling and homosexual relations.
- ^ Jones, Robert P.; Cox, Daniel; Laser, Rachel (9 Haziran 2011). "Committed to Availability, Conflicted about Morality: What the Millennial Generation Tells Us about the Future of the Abortion Debate and the Culture Wars" (PDF). Public Religion Research Institute. 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ The Catechism of the Catholic Church states that the embryo "must be treated from conception as a person." "The church has not determined officially when human life actually begins" and respect for life at all stages, even potential life, is generally the context of church documents. (Thomas P. Rausch, S.J. Catholicism in the Third Millennium. Collegeville:Liturgical Press, 2nd Ed. 2003, p. 150. 0814658997.)
- ^ "The Tradition of Probabilism and the Moral Status of the Early Embryo" (PDF). Theological Studies. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2017.
- ^ "CCC, 2274". Vatican.va.
- ^ McIntyre, Alison. "Doctrine of Double Effect". Edward N. Zalta (Ed.). Stanford Encyclopedia of Philosophy. Summer 2006. 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2007. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ David F. Kelly, Contemporary Catholic Health Care Ethics, (Georgetown University Press, 2004. 978-1-58901-030-7), pp. 111-13
- ^ "Indirect abortion". EWTN. 2 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "ALL: The moral management of ectopic pregnancies". 26 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "The National Catholic Bioethics Center – When Pregnancy Goes Awry". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Early Pregnancy Complications and the Ethical and Religious Directives". www.chausa.org. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016.
- ^ Stulberg, Debra B.; Dude, Annie M.; Dahlquist, Irma; Curlin, Farr A. (1 Temmuz 2012). "Obstetrician-gynecologists, religious institutions, and conflicts regarding patient-care policies". American Journal of Obstetrics and Gynecology. 207 (1): 73.e1-73.e5. doi:10.1016/j.ajog.2012.04.023. PMC 3383370 $2. PMID 22609017.
- ^ Rovner, Julie (8 Mayıs 2012). "When Religious Rules And Women's Health Collide". NPR.org. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016.
- ^ "USCCB on embryonic stem cell research" (PDF). 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2017.
- ^ "Code of Canon Law: Table of Contents". www.vatican.va. 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Code of Canon Law: Table of Contents". www.vatican.va. 24 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ See also commentaries on the Code of Canon Law such as E. Caparros, M. Thériault, J. Thorn (editors), Code of Canon Law Annotated (Wilson & Lafleur 1993 2-89127-232-3), pp. 829-830
- ^ Written in "Worthiness to Receive Holy Communion. General Principles" 28 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Joseph Cardinal Ratzinger on July 3, 2004
- ^ NCRegister.com "America's 'Most Complete' Catholic Newsweekly"
- ^ Pope Benedict XVI. "LETTER OF HIS HOLINESS BENEDICT XVI TO THE BISHOPS OF LATIN AMERICA AND THE CARIBBEAN" (PDF). Episcopal Conference of Latin America. 2 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Akin, Jimmy (1 Eylül 2015). "Holy Year Gestures on Abortion and the SSPX: 12 Things to Know and Share". National Catholic Register. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ "Now is a time of mercy: Pope issues new Apostolic Letter". www.archivioradiovaticana.va. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.
- ^ Povoledo, Elisabetta; Stack, Liam (21 Kasım 2016). "Pope Francis Extends Priests' Ability to Forgive Abortion". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.