Metotreksat
Eskiden ametopterin olarak bilinen metotreksat (MTX), bir kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcıdır.[1] Kanser, otoimmün hastalıklar ve ektopik gebelik tedavisinde ve tıbbi düşüklerde kullanılır.[1] Kullanıldığı kanser türleri arasında meme kanseri, lösemi, akciğer kanseri, lenfoma, gestasyonel trofoblastik hastalık ve osteosarkom bulunur.[1] Kullanıldığı otoimmün hastalık türleri arasında sedef hastalığı, romatoid artrit ve Crohn hastalığı bulunur.[1] Ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla verilebilir.[1]
Yaygın yan etkiler arasında mide bulantısı, yorgunluk hissi, ateş, enfeksiyon riskinde artış, düşük beyaz kan hücresi sayısı ve ağız içindeki derinin parçalanması yer alır.[1] Diğer yan etkiler arasında karaciğer hastalığı, akciğer hastalığı, lenfoma ve ciddi deri döküntüleri sayılabilir.[1] Uzun süreli tedavi gören kişiler, yan etkiler açısından düzenli olarak kontrol edilmelidir.[1] Emzirme döneminde güvenli değildir.[1] Böbrek sorunları olanlarda daha düşük dozlara ihtiyaç duyulabilir.[1] Vücudun folik asit kullanımını bloke ederek etki eder.[1]
Metotreksat ilk olarak 1947'de yapılmış ve başlangıçta mevcut tedavilerden daha az toksik olduğu için kanseri tedavi etmek için kullanılmıştır.[2] 1956'da metastatik bir kanserin ilk tedavilerini sağlamıştır.[3] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[4][5] Metotreksat jenerik ilaç olarak mevcuttur.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l "Methotrexate". The American Society of Health-System Pharmacists. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "AHFS2016" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Drug Discovery: A History. John Wiley & Sons. 2005. s. 251. ISBN 9780470015520. 16 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Today's anti-cancer tools are ever better wielded". The Economist. 14 Eylül 2017. 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2017.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Cenevre: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.
