Katharina Reiß
Katharina Reiss (17 Nisan 1923, Rheinhausen - 16 Nisan 2018, Münih[1][2]), metin türleri ve çeviri yöntemleri üzerine yaptığı çalışmalarla çeviribilim alanında öncü çalışmalar yapmış bir Alman çevirmen ve çeviribilimciydi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Katharina Reiß, Heidelberg Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Enstitüsünde 1944-1970 yılları arasında ders verdi. 1954'te İspanyol yazar ve gazeteci Clarín üzerine yazdığı tezle doktorasını aldı. 1965'ten itibaren Akademik Konsey Üyesi ve Mütercim Tercümanlık Enstitüsünün İspanyolca Bölümü Başkanı olarak görev yaptı.970 yılında Akademik kıdemli konsey üyesi ve daha sonra 1988 yılında emekli olduktan sonra öğretmenlik yapmaya devam ettiği Akademik direktör olarak Würzburg Üniversitesi Latince Bölümüne geçti.1974'te uygulamalı dilbilim alanında yüksek doktora ve bununla birlikte profesör unvanıyla ödüllendirildiği Mainz Üniversitesi'nde "işlemsel metin türü" konusunu geliştirdi. Bir yıl sonra, Germersheim'daki Mainz Üniversitesi Yabancı ve Tercümanlık Enstitüsünde öğretmenlik yapmaya başladı. 1994/1995 kış döneminde Viyana Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Eğitimi Enstitüsünde konuk profesör olarak bir dizi konferans verdi. Katharina Reiß, Münih'teki Eugen Biser Vakfı'nın kurucularından biridir ve 2002'den 2018'e kadar mütevelli heyetinde görev yapmıştır.
Başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaklaşık doksan yayın ve yirmiden fazla ülkede konuk dersler ile Katharina Reiß modern çeviribilimin önemli temsilcilerindendir.[3] Hans J. Vermeer ile 1984'te ortaklaşa yazdıkları eserin ilk kısmında Vermeer Skopos teorisini temellendirip sunduktan sonra ikinci kısımda Reiß metin tipolojik konseptini bu teoriye entegre ettiğinden sık sık yanlışlıkla Skopos teorisinin kurucularından biri olarak anılır.[4] Çeviri çalışmalarında terminolojiyi birleştirmek için habilitasyon tezi '' Texttyp und Übersetzungsmethode. Der operative Text. '' içinde metinlerin dört metin türüne bölünmesini önermiştir. Karl Bühler'in Organon modelinde, metinler ilgili işlevlerine göre ayrılır. Bunlar bilgilendirici, anlatımcı ve işlevsel metinlerdir. Reiß dördüncü bir tür olarak görsel-işitsel metin türünü önermiştir. Bu metin türü, dile ek olarak diğer iletişim araçlarını, örneğin teknik, akustik veya görsel araçları kullanan tüm metinleri içerir.[5]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]2002: Cenevre Üniversitesinden fahri felsefe doktorası
Bazı yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Zur Übersetzung von Kinder- und Jugendbüchern. Theorie und Praxis. In: Lebende Sprachen. Jg. 27, Nr. 1, 1982, S. 7–13.
- Texttyp und Übersetzungsmethode. Der operative Text. Groos, Heidelberg 1983, ISBN 3-87276-509-4.
- (Hans J. Vermeer ile birlikte) Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie. Niemeyer, Tübingen 1984, ISBN 978-3-484-30147-4.
- Methodische Fragen der übersetzungsrelevanten Textanalyse. Die Reichweite der Lasswell-Formel. In: Lebende Sprachen. Jg. 29, Nr. 1, 1984, S. 7–10.
- Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik. Kategorien und Kriterien für eine sachgerechte Beurteilung von Übersetzungen. Hueber, München 1986, ISBN 978-3-19-006717-6.
- Der Text und der Übersetzer. In: Textlinguistik und Fachsprache. 1988, S. 67–75.
- Spanische Sprachlehre. Methode Gaspey-Otto-Sauer. 29. Auflage. Groos, Heidelberg 1990, ISBN 978-3-87276-031-9.
- Mira Kadric, Mary Snell-Hornby (Hrsg.): Grundfragen der Übersetzungswissenschaft: Wiener Vorlesungen. WUV-Universitätsverlag, Wien 1995, ISBN 978-3-85114-232-7.
Edebiyat
[değiştir | kaynağı değiştir]- Justa Holz-Mänttäri, Christiane Nord (Hrsg.): Traducere Navem: Festschrift Für Katharina Reiss Zum 70. Geburtstag. Universitätsverlag, Tampere 1993, ISBN 951-44-3262-2.
- Mira Kadric, Mary Snell-Hornby (Hrsg.): Grundfragen der Übersetzungswissenschaft. Wiener Vorlesungen. WUV-Universitätsverlag, Wien 1995, ISBN 978-3-85114-232-7.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alman Milli Kütüphanesi Kataloğunda Katharina Reiß tarafından ve ya hakkında yazılmış eserler
- Katharina Reiß Biyografisi (fransızca) 2 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Nachruf der Johannes-Gutenberg-Universität Mainz" (PDF) (Almanca). 2018-05-16 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2018-05-15. 16 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
- ^ "Übersetzungswissenschaftlerin Katharina Reiß im Alter von 94 Jahren gestorben". uepo.de (Almanca). 2018-05-11. Erişim tarihi: 2018-05-15. 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ Justa Holz-Mänttäri, Christiane Nord (Hrsg.): Traducere Navem: Festschrift Für Katharina Reiss Zum 70. Geburtstag. Universitätsverlag, Tampere 1993, ISBN 951-44-3262-2.
- ^ Christiane Nord: Translators Preface. In: Katharina Reiß, Hans J. Vermeer: Towards a General Theory of Translational Action. (Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie). Translated from the German by Christiane Nord. English reviewed by Marina Dudenhöfer. St Jerome, Manchester 2013, ISBN 978-1-905763-95-5.
- ^ Evemarie Draganovici: Zur Klassifikation der Texttypen in der Translatologie 16 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF; 154 kB). Webseite der Universität Russe. Abgerufen am 23. September 2013.
