Karameryem Muharebesi
| Karameryem Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Göyçay Muharebesi & Kafkasya Cephesi | |||||||
 Karameryem Muharebesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu Azerbaycan |
 Bakü Komünü Ermeni Devrimci Federasyonu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Nuri Paşa Aliağa Şıhlinski Rüştü Bey |
Stepan Şaumyan Hamazasp Srvandztyan | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
|
Kafkas İslam Ordusu Azerbaycan Millî Ordusu |
Ermeni Devrimci Federasyonu | ||||||
| Güçler | |||||||
| 2,000 | ? | ||||||
Karamaryan Muharebesi ya da Qaraməryəm Muharebesi (Azerice: Qaraməryəm döyüşləri), Stepan Şaumyan liderliğindeki Bakü Halk Komiserleri Sovyeti ile Nuri Killigil liderliğindeki Kafkas İslam Ordusu arasında gerçekleşmiştir.[1][2]
Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]
Karameryem'in İşgali[değiştir | kaynağı değiştir]
Daşnak savaşçıları tarafından desteklenen Bolşevik Ordusu: Azeriler, Gürcüler ve Dağıstanlılardan oluşan bir gruba saldırı başlattı. Bölgede Türk askeri desteğinin olmaması nedeniyle, savunan birlikler düzensiz bir savaşta geri çekilmek zorunda kaldı. Sonuç olarak Bolşevik-Daşnak birlikleri Karameryem'i başarıyla ele geçirdi.[1] İlk zafer Bolşevik-Daşnak birliklerine bölgede stratejik bir konum kazandırdı ve bölgede daha sonraki çatışmalar için zemin hazırladı.[3]
Kafkas İslam Ordusunun Tepkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Karameryem'in Bolşevik-Daşnak kuvvetleri tarafından ele geçirilmesinin ardından Kafkas İslam Ordusu yeniden toparlanarak ve karşı saldırıya geçerek tepki verdi. Ordu komutanı Nuri Paşa, Müslüman Kolordu Komutanı Aliağa Şıhlinski ve 5. Kafkas Tümeni Kurmay Başkanı Rüşdü Bey'in de aralarında bulunduğu ordu komutanları, cephedeki durumu değerlendirerek güçlerini tam olarak kullanmak için bir plan hazırladılar.bölgedeki stratejik konum ve bölgedeki diğer çatışmalar için zemin hazırladı.[1]
Bakü'ye yönelik başarılı saldırılar düzenlemek için gerekli önlemler alındı. Yerel komutanlara Azerbaycanlılardan silahlı gruplar oluşturmaları ve bunları Göyçay civarına göndermeleri talimatı verildi. Ayrıca Ağdaş'tan 2.000 kişilik silahlı bir grubun[4] Göyçay'a doğru hareket etmesi emredildi. Operasyonları desteklemek için Gence'den 46. ve 26. alaylar, toplar, dağ topları ve makineli tüfekler de dahil olmak üzere takviye birlikler gönderildi.[1]
Karşı saldırı hazırlıkları 27 Haziran'a kadar devam etti. Ancak Bolşevik-Daşnak kuvvetleri savaş hazırlık planından 26 Haziran'da haberdar oldu. Bolşevik ordusunun üç taburu 27 Haziran sabahı erken saatlerde Göyçay-Karameryem'e ulaştı ve kuzeyden 10. ve 13. alayların kanatlarına bir saldırı başlattı.[1]
Buna karşılık Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycanlı gönüllü kuvvetlere düşmanın kanatlarına ve arkasına saldırılar düzenlemeleri ve geri çekilmelerini önlemek için Ağsu-Karameryem yolunu kesmeleri emrini verdi. Süvari birliği ve Ağdaş'tan gelen ek gönüllüler sağ kanattaki 13. Alay'a yardım etmek üzere gönderildi.[1]
Sonuç olarak Bolşevik-Daşnak kuvvetlerinin Bigr'e doğru ilerleyişi öğleden sonra saat 3 civarında durduruldu. Ayrıca 10. Kafkas Alayı cephesinde bir karşı saldırı fırsatı doğdu. Bu fırsatı değerlendiren 5. Kafkas Tümeni Komutanlığı, saat 18.00'de her iki alaya da karşı taarruz emri verdi. 10. Alay, düşman kuvvetlerini 3 kilometre kadar geri püskürtmeyi başardı. Ancak gecenin yaklaşması nedeniyle alay önceki mevzilerine geri dönme emri aldı.[1]
Savaş 29 Haziran'da da devam etti ve Kafkas İslam Ordusu önemli başarılar elde etti.[5] 10. ve 13. alaylar ilk anlardan itibaren inisiyatifi ele geçirerek düşman direnişini tamamen bozguna uğrattı. Muharebelerin sonunda Karameryem'in batı kısmı tamamen İslam Ordusu'nun kontrolüne geçerken, doğu kısmı kısmen onların kontrolünde kaldı.[1][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h Abutalibov 2005, s. 134
- ^ (Nuru Paşa 1999)
- ^ Геополитическое соперничество в Каспийском регионе и Азербайджан : с древнейших врёмен до конца XX века (Rusça). 2001.
- ^ Istorii͡a i eë problemy.
- ^ Täkläli, Minaxanım; Rıhtım, Mehmet (2008). Qafqaz İslam ordusunun xronologiyası (Azerice). Nurlar. s. 46.
- ^ Cümhuriyyät dövrü mätbuatında Qafqaz İslam Ordusu. Nurlar. ss. 31-32.
Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Abutalibov, Ramiz (2005), Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (Azerice), 2. Cilt, Lider nəşriyyat, ISBN 9789952417142