Köpeklerde ayrılma kaygısı
Köpeklerde ayrılma kaygısı, bir köpeğin sahibinden ayrıldığında sıkıntı ve davranış problemleri sergilediği duruma verilen addır. Ayrılma kaygısı tipik olarak sahibin ayrılmasından birkaç dakika sonra ortaya çıkar.[1] Bazı köpeklerin neden ayrılık kaygısından muzdarip olduğu ve diğerlerinin neden olmadığı tam olarak anlaşılamamıştır.[2] Davranış, altta yatan bir tıbbi duruma ikincil olabilir.[3] Kronik stres ile fizyolojik sağlıkta bozukluklar ortaya çıkabilir. Köpekte artan stres hormon seviyelerini değiştirir, böylece çeşitli sağlık sorunlarına karşı doğal bağışıklığı azaltır.[4] Bir köpeğin davranışı aniden değişirse, her zaman bir veterinerin ziyaret edilmesi önerilir.
Belirti ve bulgular[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrılma kaygısından muzdarip köpekler tipik olarak bu davranışları sergiler:
- Sahibi aşırı takip etmek
- Yürüme hızında değişiklik
- Aşırı tükürük salgılaması
- Aşırı titreme (genellikle Chihuahua ve Yorkshire Terrier gibi daha küçük ırklarda görülür)
- Kusma
- Yıkıcı çiğneme
- Havlama, uluma, sızlanma
- İşeme, evde dışkılama
- Koprofaji[5]
- Kendi kendine zarar vermek
- Sahibi ile tekrar bir araya gelmek amacıyla kapı veya pencerelerde kazma ve çizme[6]
Sebepler[değiştir | kaynağı değiştir]
Köpeklerde ayrılma kaygısının nedeni bilinmemektedir ancak aşağıdakiler tarafından tetiklenebilir:
- travmatik bir olay[kaynak belirtilmeli]
- rutinde bir değişiklik[6]
- büyük yaşam değişikliği (örn. yeni ev, yeni bebek, bir aile üyesinin ölümü, bir sığınağa bırakılma[5])
- sahibe karşı aşırı bağlılık veya bağımlılık[7]
Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrılma kaygısından muzdarip köpekler genellikle "sahip bağımlıları"dır. Sınırların belirlenmesi, köpek sahibinden uzaktayken bir köpeğin güvenini artırabilir.[8]
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli teknikler köpeklerin ayrılık kaygısı ile baş etmelerine yardımcı olabilir:
- Sessizce evden ayrılıp eve dönme[9]
- Bol miktarda egzersiz, oyun ve eğlence sağlama[10]
- Köpeği duyarsızlaştırmak için evden ayrılma rutini uygulamak
- Ayrılmadan önce köpeği beslemek
- Radyoyu/TV'yi açık bırakmak
- Köpek ilaçları
İlaç tedavisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Köpekler, antidepresanlar veya anti-anksiyete ilaçları gibi bu bozukluklarla ilgili davranışı azaltmak için insanlarda görülen benzer psikolojik bozuklukları tedavi etmek için kullanılan psikotrop ilaçlarla tedavi edilebilir. İnsan ve hayvan psikofarmakolojisi arasındaki bu bağlantılar, benzer nörobiyolojinin farklı türler arasında nasıl olabileceğini açıklamaya yardımcı olabilir.[11] Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri veya SSRI'lar veya trisiklik antidepresanlar, hayvanlardaki endişeli ve depresif davranışı tedavi etmek için kullanılır. Bir çalışma, trisiklik bir antidepresan olan klomipraminin köpeklerde bir trisiklik antidepresan uygulanması yoluyla kompulsif davranışları azaltmada etkinliğini izledi. Bu tip köpekler tarafından sergilenen davranışlar arasında, bunlar dahil olmak ama bunlarla sınırlı olmamak üzere, kuyruk kovalama, gölge kovalama, çemberleme ve çiğneme yer almaktadır. Çalışma, trisiklik antidepresan klomipraminin bir ay süre boyunca günlük olarak uygulanmasından sonra, bu zorlayıcı davranışların 24 köpekten 16'sında azaldığını veya kaybolduğunu buldu. Beş köpekte de hafif ila orta derecede davranış hafifletme gösterilmiştir. Bu sonuçlar, klomipraminin kaygı davranışları sergileyen köpekler için yararlı olabileceğini düşündürmektedir.[12]
Anksiyete bozuklukları, anneleri tarafından verilenlere benzer köpek avlayan feromonlarla da tedavi edilebilir.[13] Feromon içeren ürünler Adaptil markası altında tasma ve sprey olarak satılmaktadır.
Antidepresan tedavisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Prozac markası altında insanlar tarafından kullanılan bir SSRI olan Fluoxetine, Reconcile markası altında köpeklere reçete edilir. Bir çalışma, davranışsal modülasyon olarak bilinen bir tür davranış terapisi yaparken aynı anda Reconcile ile tedavi edilen köpeklerin ayrılma anksiyetesi ile ilgili davranışlarının, sadece davranış modülasyonu tedavisi olan bir plasebo alan köpeklerin kontrol grubuna kıyasla daha başarılı olduğunu bulmuştur. 8 haftalık tedaviden sonra fluoksetin verilen köpeklerin %72'si daha az olumsuz davranış sergilemiştir (örn. Aşırı tükürük salgısı, uygun olmayan idrara çıkma veya dışkılama), ancak kontrol grubunun sadece %50'si bu davranışları hafifletmiştir.[14]
2015 yılında yapılan bir başka çalışmada, ayrılık kaygısı belirtilerini ifade eden köpeklere fluoksetin tabletleri ve iki ay boyunca uygulanacak bir davranış değiştirme planı verilmiştir.[15] Sahibinin görüşmeleri, mekansal bilişsel eğilim testleri, anketler ve bilişsel önyargı ile ilaç tedavisi arasındaki ilişkiler göz önünde bulundurulmuştur. Sonuçlar, fluoksetinin klinik tedavisinin köpek deneklerinde bilişsel yanlılıkta bir değişiklik oluşturduğunu gösterdi ve farmakolojik tedavinin sadece davranışı değil, aynı zamanda bir hayvanın psikolojik durumunu da olumlu etkileyebileceğini vurguladı.
En yaygın yan etkiler, çalışmadaki köpeklerin %23'ünde görülen iştah azalması ve çalışmadaki köpeklerin %39'unda görülen uyuşukluktur. Bazı köpeklerde aslında kötüleşen endişe ve saldırgan davranışlar yaşanmıştır.[16]
Anti-depresan klomipramin kullanan bir çalışmada, dokuz köpek tedaviyi bıraktıktan sonra çekilme etkileri yaşadı. Bu köpeklerin beşi çekilmenin üstesinden gelmeyi başarırken, dört köpek tekrarladı. Çalışmanın örnek büyüklüğü nispeten küçük olmasına rağmen bu çalışma, psikoaktif ilaç yoksunluğu ile ilgili birçok değişkenden birini aydınlatmıştır.[17]
Benzodiazepin tedavisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Alprazolam gibi benzodiazepinler anksiyolitik ilaçlardır. Benzodiazepinler, uyaranları uyaran kaygı veya fobilerin tedavisinde faydalıdır. Fırtına fobileri üzerine yapılan bir çalışma sonucunda, çalışmaya katılan 32 köpekten 30'unun alprazolam ile tedavi edildikten sonra endişeli davranışlarda azalma olduğu görüldü. Bununla birlikte, bu çalışmaya göre benzodiazepin tedavisinden faydalanmanın en iyi yolunun, davranış modülasyon tedavisi ve bir antidepresan ile birlikte kullanılmasıdır.[17]
Çalışma, köpeklerin bu tür ilaçlara bağımlılık geliştirebileceğini ve insanların deneyimlediklerine benzer bir geri çekilme süreci yaşayabileceğini buldu. Örneğin, nöbet eşikleri azalır ve benzodiazepin tedavisini durdurduktan sonra anksiyete nüksü ortaya çıkabilir.[18] İnsan kaygı bozukluklarının tedavisine benzer şekilde, benzodiazepinler bağımlılık potansiyeli nedeniyle son çare tedavisidir.[11] Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri veya kısaltmalarıyla SSRI'lar veya trisiklik antidepresanlar, hayvanlardaki endişeli ve depresif davranışı tedavi etmek için kullanılır. Bir çalışma, trisiklik bir antidepresan olan klomipraminin köpeklerde bir trisiklik antidepresan uygulanması yoluyla kompulsif davranışları azaltmada etkinliğini izledi. Bu köpekler tarafından sergilenen davranışlar arasında, bunlar dahil olmak ama bunlarla sınırlı olmamak üzere, kuyruk kovalama, gölge kovalama, çemberleme ve çiğneme yer almaktadır. Çalışma, trisiklik antidepresan klomipraminin bir aylık süre içinde günlük olarak uygulanmasından sonra, bu zorlayıcı davranışların 24 köpekten 16'sında azaldığını veya kaybolduğunu buldu. Çalışma sonucunda beş köpekte hafif ila orta derecede davranış hafifletme gösterilmiştir. Bu sonuçlar, klomipraminin kaygı davranışları sergileyen köpekler için yararlı olabileceğini düşündürmektedir.[12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Guide to Separation Anxiety in Dogs". PawLeaks (2020). 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ "Separation Anxiety". 26 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2012.
- ^ "Separation Anxiety in Dogs". 20 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2012.
- ^ Dreschel (2010). "The effects of fear and anxiety on health and lifespan in pet dogs". Applied Animal Behaviour Science. 125 (3): 157-162.
- ^ a b "Common Dog Behavior Issues". ASPCA. 8 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2016.
- ^ a b "Separation Anxiety : The Humane Society of the United States". 26 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.
- ^ Takeuchi (2000). "Evaluation of treatments for separation anxiety in dogs". Journal of the American Veterinary Medical Association. 217 (3): 342-345.
- ^ "How to Cure Your Dog's Separation Anxiety". 28 Nisan 2007. 30 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2012.
- ^ "Separation Anxiety In Dogs and How to Deal with It - Coping with Destructive and Obsessive Compulsive Behaviors". 23 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2012.
- ^ "Dog Training - Dog Separation Anxiety". 29 Aralık 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2016.
- ^ a b Hamby, Tori Medication now used to treat pet’s behavioral disorders September 30, 2012 http://www.huntersvilleherald.com/news/2012/09/30/medication-now-used-to-treat-pets-behavioral-disorders/ 25 Ocak 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- ^ a b Seksel (2001). "Use of clomipramine in treatment of obsessive-compulsive disorder, separation anxiety and noise phobia in dogs: A preliminary, clinical study". Australian Veterinary Journal. 79 (4): 252-6.
- ^ Bowman (Eylül 2015). "Soothing Separation Anxiety". Prevention. 67 (9): 161-163.
- ^ Simpson (2007). "Effects of reconcile (fluoxetine) chewable tablets plus behavior management for canine separation anxiety". Veterinary Therapeutics. 8 (1): 18-31.
- ^ Karagiannis (1 Aralık 2015). "Dogs with separation-related problems show a "less pessimistic" cognitive bias during treatment with fluoxetine (Reconcile™) and a behaviour modification plan". BMC Veterinary Research (İngilizce). 11 (1): 80.
- ^ Irimajiri (2009). "Randomized, controlled clinical trial of the efficacy of fluoxetine for treatment of compulsive disorders in dogs". Journal of the American Veterinary Medical Association. 235 (6): 705-9.
- ^ a b Crowell-Davis (2003). "Use of clomipramine, alprazolam, and behavior modification for treatment of storm phobia in dogs". Journal of the American Veterinary Medical Association. 222 (6): 744-8.
- ^ Frey (1984). "Development of tolerance to the anticonvulsant effect of diazepam in dogs". European Journal of Pharmacology. 104 (1–2): 27-38.