Isabel da Costa Ferreira

Isabel da Costa Ferreira
Isabel da Costa Ferreira
Doğu Timor Başbakanı Eşi
	Görev süresi; 22 Haziran 2018 - 18 Haziran 2023
Başbakan	Taur Matan Ruak
Yerine geldiği	Marina Ribeiro
Doğu Timor First Ladysi
	Görev süresi; 20 Mayıs 2012 - 20 Mayıs 2017
Başkan	Taur Matan Ruak
Yerine geldiği	Joy Aquino Siapno (2008)
Yerine gelen	Cidália Lopes Nobre Mouzinho Guterres
Kişisel bilgiler
Doğum	Isabel da Costa Ferreira; 15 Nisan 1974; Same, Portekiz Timoru
Ölüm	18 Haziran 2023 (49 yaşında); Dili, Doğu Timor
Milliyeti	Doğu Timor Doğu Timorlu
Partisi	Halkın Kurtuluş Partisi
Diğer siyasi; bağlantıları	Popüler Özgürlükçü Parti (PLP)
Evlilik(ler)	Taur Matan Ruak (e. 2001; ö.2023)
Çocuk(lar)	3
Bitirdiği okul	Denpasar Ulusal Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Mesleği	Hukukçu; aktivist; siyasetçi; first lady;

Isabel da Costa Ferreira ya da Isabel Ruak Ferreira (15 Nisan 1974 – 18 Haziran 2023),^[1] Doğu Timorlu hukukçu, insan hakları aktivisti, siyasetçi ve Doğu Timor'un eski başkanı Taur Matan Ruak'ın eşiydi.^[2] 2012'den 2017 yılına kadar eşinin başkanlığı döneminde Doğu Timor'un First Lady'si olarak görev yapmıştır. Eşi ile birlikte Popüler Özgürlükçü Parti (PLP) üyesiydi.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ferreira, 15 Nisan 1974'te Mateus Ferreira ve Ana Flora de Jesus Ferreira'nın kızı olarak on üç kardeşin en küçüğü olarak Same, Manufani Bölgesi, Portekiz Timoru'nda doğdu.

Eğitimini 1998'de Bali, Endonezya'daki Denpasar Ulusal Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamladı.

İnsan hakları konularıyla yakından ilgilenmiş ve Endonezya'nın askeri işgali döneminde yaşanan ihlalleri aktif bir şekilde kınamıştır. Bu nedenle 1998 ve 1999 yıllarında "Kontras Timor-Timur" adlı sivil toplum örgütünün Genel Koordinatörlüğünü ve 1999-2001 yıllarında Timor-Loro Sa'e (CDHTL) İnsan Hakları Komisyonu Başkanlığını yürütmüştür.^[2]

2001'de UDT tarafından Kurucu Meclis Üyesi seçildi ve kendisini özellikle Doğu Timor Anayasası'nın insan haklarıyla ilgili maddelerinin hazırlanmasına adadı.^[2]

Ferreira, Birleşmiş Milletler Geçici Yönetimi döneminde ve Bağımsızlığın yeniden kazanılmasından sonra insani yardım, siyaset ve insan hakları alanlarında çeşitli görevlerde bulunmuş özellikle 2002-2005 yılları arasında Kızılhaç Timor-Leste (CVTL) Başkan Yardımcısı, 2001-2006 yılları arasında Başbakan İnsan Hakları Danışmanı, 2006'da Adalet Bakan Yardımcısı ve 2005-2008 yılları arasında Hakikat ve Dostluk Komisyonu (CTF) Üyesi olarak görev almıştır.^[2]^[3]

CTF'deki çalışmalarını tamamlamasının ardından özellikle Devlet yönetimi içinde çeşitli alanlardan sorumlu olmuştur: 2009-2010 yılları arasında Doğu Timor Ulusal Polisi PNTL'nin Terfi Komisyonuna Destek Sekreterliği Başkanı; 2010-2012 yılları arasında PNTL'de Terfi Sürecini İzleme Komisyonu Başkanı; 2011-2014 yılları arasında Kamu Hizmeti Komisyonu Komiseri 2009-2015 yılları arasında Güvenlikten Sorumlu Devlet Bakanı Hukuk Danışmanı; 20 Mayıs 2012-20 Mayıs 2017 tarihleri arasında Doğu Timor First Lady'si; Şubat 2015-Haziran 2015 tarihleri arasında İçişleri Bakanı Hukuk Danışmanı; Eylül 2015-20 Mayıs 2017 tarihleri arasında Çocuk Avukatı ve Eğitim Bakanı Danışmanı olarak hazır bulunmuştur.^[2]

Ayrıca İnsan Hakları ve Adalet Savcısı ile ilgili yasanın hazırlanması ve kuruluşuyla ilgili faaliyetler için Görev Gücü Koordinatörü (2001-2005); İnsan Hakları Ulusal Eylem Planı için Görev Gücü Koordinatörü, (2003-2006); Eski Muharipler için yasanın hazırlanması için Görev Gücü Üyesi (2004-2005); Kayıp Kişiler Komisyonu'nun kurulması için Görev Gücü Üyesi (2005); Hükûmet ve Kilise Daimi Grubu Üyesi (2005); Ulusal Çocuk Hakları Komisyonu Üyesi, (2005-2006); Yüksek Yargı Konseyi Üyesi, (2006-2011); Sınır Yönetimi Komitesi Kurulması Komisyonu Koordinatörü, (2009-2010); PNTL Ek Anlaşması Müzakere Komisyonu Koordinatörü (2009-2010); Güvenlik Sektörü Reform Komitesi Üyesi, (2009- 2010) gibi pozisyonlarda yer aldı.^[2]

Avustralya, Çin, Kore, Fiji, Endonezya, Malezya, Portekiz ve Doğu Timor'da çeşitli Seminerlere ve Uluslararası Konferanslara Açılış Konuşmacısı olarak katılmaya davet edilerek özellikle Melbourne/Avustralya'da (Nisan/1999) gerçekleşen Doğu Timor'daki İnsan Hakları ihlalleri üzerine Ulusal Timor Direniş Konseyi Konferansı; Cenevre/İsviçre'de (Nisan 1999) İnsan Hakları Komisyonu'na katılım Endonezya işgali altındaki İnsan Hakları ihlallerine odaklandı; Referandum sonrası durumla ilgili olarak Darwin/Avustralya'da düzenlenen Timor Direnişi Ulusal Konseyi Konferansı (Ekim 1999); Cakarta/Endonezya'da düzenlenen Uluslararası Kayıp Kişiler Konferansı (2001), katılım bu soruya ve ayrıca Doğu Timor'daki İnsan Hakları durumuna odaklanmıştır; İsviçre'deki Federalizm Enstitüsü'nde düzenlenen Uluslararası Konferansa davet edilmiştir, katılım "Çatışma sonrası bir ülkede Birleşmiş Milletler ve Kurumlarının Rolü" üzerine odaklanmıştır (Ağustos 2002) ve Tayland'da düzenlenen Uluslararası Sınır Yönetimi Konferansı (2010) odaklandı.

Özel yaşamı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Ferreira Mayıs 2001'den 2023'teki kendi ölümüne kadar eski Doğu Timor Cumhurbaşkanı Taur Matan Ruak ile evliydi. Lola ile Tamarisa adında iki kızları ve Quesadhip adında bir oğulları vardı.^[2]^[2]

Aralarında Tetum, Portekizce ve Malayca-Endonezce'nin olduğu üç dile hakim olan Ferreira, 18 Haziran 2023'te Dili, Doğu Timor'da 49 yaşında kanserden öldü.^[1]^[2]