Hasanpaşa, Kadıköy
| Hasanpaşa | |
|---|---|
 Mahalledeki Kaptan Hasan Paşa Camii (Mart 2021) | |
 | |
 | |
| Ülke |
 Türkiye |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Kadıköy |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Nüfus (2014) | |
| • Toplam | 15,364 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 216 |
| İl plaka kodu | 34 |
| Posta kodu | 34722 |
Hasanpaşa, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda bulunan Kadıköy ilçesine bağlı 21 mahalleden biridir.[1]
Kadıköy’ün en eski yerleşim yerlerinden[2] olan mahalle, Kurbağalıdere kıyısındadır. Hasanpaşa Gazhanesi, Kaptan Hasan Paşa Camii ve Kadıköy belediye binasının da bulunduğu, Kadıköy Salı Pazarı'nın kurulduğu Hasanpaşa'nın güneyinde Zühtüpaşa; kuzeyinde Üsküdar ilçesine bağlı Ünalan; doğusunda Fikirtepe; batısında Acıbadem; güneydoğusunda ise Eğitim mahallesi yer alır.
Kadıköy Belediyesi, Kadıköy Evlendirme Dairesi, Söğütlüçeşme Tren İstasyonu, Söğütlüçeşme, İETT Hasanpaşa Garajı bu mahallede bulunur. Kurbağalıdere ile Taşköprü caddeleri ile İstanbul-Ankara demiryolunun kesiştiği alanda, günümüzde herhangi bir işlevi olmayan Söğütlüçeşme Hamamı konumlanır.[3][4]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Hasanpaşa ile Acıbadem çevresi 17. yüzyılda Kızlarağası Mısırlı Osman Ağa’nın mülkiyetinde iken, 1630’da IV Murad tarafından kamulaştırılarak 19. yüzyılın başında III. Selim'in mülkiyetine geçmiştir.[2] "Hasanpaşa" adı, II. Abdülhamid devrinde Bahriye Nazırı olarak görev yapan Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa'dan gelir. Hasan Hüsnü Paşa, mahallenin yanan eski camisi yerine 1889 yılında Hasanpaşa Camii'ni yaptırmıştır. 1930'lu yıllarda mahallelere ad verilirken caminin adı mahalleye verilmiş;[2] Caminin dış duvarındaki Kayışdağı’ndan gelen suyun aktığı Kayışdağı Çeşmesi 1930 yılında yapılmıştır.
Anadolu Yakası’nın en eski sanayi tesislerinden birisi olan Hasanpaşa Gazhanesi, İstanbul'un Anadolu yakasının gaz ihtiyacını karşılamak üzere 1892'de bu mahallede kurulmuştur. Günümüzde bu yapı, Osmanlı endüstriyel mirasının erken dönem örneklerinden biri olarak varlığını sürdürür; yapı, Müze Gazhane adı ile sanat ve kültür merkezi işlev kazanmıştır.
Kurbağalıdere’nin kıyısında yer alan konakları ve köşkleri ile hatırlanan mahallede yapılaşma 20. yüzyıl başında başladı. Anadolu’dan İstanbul’a en yoğun göçün yoğun olarak yaşandığı 1960'lı ve 1970'li yıllarda mahallenin nüfusu artmıştır.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Türkiye Mülki İdare Bölümleri Envanteri". e-icisleri.gov.tr sitesi. 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ a b c d Demirtaş, Erhan (8 Eylül 2016). "Bir semt değişirken…". Gazete Kadıköy. 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ Seçkin, Selçuk (2020). "İstanbul/Kadıköy: Söğütlüçeşme Hamamı". Altay, Ahmet; Demir, Hüseyin; Karakök, Tunay (Ed.). Düşünce-Edebiyat ve Tarih Araştırmaları. Hiperyayın. ss. 241-262. ISBN 6052816600.
- ^ "Söğütlüçeşme Hamamı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 8. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı. 1994. s. 403. ISBN 975-7306-08-8.