Handağı
| Handağı | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Handağı Handağı'nın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 591 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 271 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Handağı, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Handağı köyünün eski adı Dadivati'dir.[3] Lazca bir yer adı olan Dadivati (დადივათი), Türkçeye Dadivat şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Dadivat (دادیوات) olarak geçer.[4][5]
Dadivati köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[6] 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre köy, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 15 hanede yaşayan 45 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusunu ihtiva etme ihtimali bulunmaktadır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 44 koyun, 62 keçi, 45 inek ve 4 öküz kaydedilmiştir.[7]
Nikolay Marr, 1910 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinde Atina kazasında 69 köy bulunduğunu, bunlardan 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmıştır. Dadivati köyü de Lazcanın konuşulduğu köylerden biriydi.[8] Dadivati köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyün adını Rusça Dadivat (Дадиват) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köydeki 32 hanede 195 kişi yaşıyordu.[9]
Dadivati köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[5] 1935 genel nüfus sayımında, Artvin ve Rize vilayetleri yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 213 kişiden oluşuyordu. Ancak bu tarihte Atina kazasının adı Pazar olarak değişmişti.[10] Dadivati veya Dadivat Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Handağı olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Handağı köyünün nüfusu 302 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 67 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Handağı köyü, Rize il merkezine 52 km, Pazar ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır.[13] Köyde Kesimal Mevki, Aygüneş-Yıldız-Altun Mevki, Babuçoğlu-Devrişoğlu Mevki ve Hukanoğlu Mevki Mahalleleri bulunmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 271[2] |
| 2019 | 274[2] |
| 2018 | 242[2] |
| 2017 | 243[2] |
| 2016 | 251[2] |
| 2015 | 259[2] |
| 2014 | 260[2] |
| 2013 | 294[2] |
| 2012 | 280[2] |
| 2011 | 309[2] |
| 2010 | 290[2] |
| 2009 | 291[2] |
| 2008 | 294[2] |
| 2007 | 302[2] |
| 2000 | 257[13] |
| 1990 | 463[13] |
| 1985 | 463[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Handagi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Handağı Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 106, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 69, ISBN 9786055753634.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 170". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 261" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 638". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 527" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ a b c d "Handağı Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.