Hamza Hekimzade Niyazi
| Hamza Hekimzade Niyazi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 6 Mart 1889 Hokand, Rus Türkistanı |
| Ölüm | 18 Mart 1929 (40 yaşında) Şahimerdan, Özbekistan SSC, SSCB |
| Meslek | Yazar, besteci, oyun yazarı, şair, bilim adamı ve siyasi eylemci |
| Milliyet | Özbek |
| Önemli ödülleri | Özbek SSC Ulusal Şairi (1926) |
Hamza Hekimzade Niyazi (Özbekçe: Hamza Hakimzoda Niyoziy Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий; 6 Mart 1889, Hokand-18 Mart 1929, Şahimerdan), Özbek şair, yazar ve edebi çevirmen.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Niyazi, 1920'lerde, eski Çağatay Türkçesinin yerine edebî bir Özbek dilini yaratan tartışmalı Özbek dil reformlarına da katıldı. Niyazi, Özbekçe'ye ek olarak Arapça, Farsça, Rusça ve Türkçe de dahil olmak üzere birçok dil biliyordu. Eserlerinde genellikle kadın hakları, toplumsal eşitsizlik ve batıl inanç yaygınlığı gibi toplumsal sorunlar dile getirilirdi.
Niyazi 1929'da din karşıtı propaganda yaptığı gerekçesiyle Şahimerdan'da linç edilerek öldürüldü.[1] 1926'da Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin ulusal şairi ilan edildi.[2] Anılarını onurlandırmak için, 1967 yılında Özbekistan Komünist Partisi Merkez Komitesi, edebiyat, sanat ve mimarlık alanındaki olağanüstü başarıyı tanımak için Devlet Hamza Ödülü'nü kurdu.[3] Adı Taşkent metrosunda bir istasyon, üç tiyatro, çeşitli okullar ve sokaklar da dahil olmak üzere Özbekistan'daki birçok kuruma verilmiştir.[4]
Niyazi, Gafur Gulam ile birlikte 20. yüzyılın en etkili Özbek yazarlarından biri olarak bilinir.[5] Özbek toplumsal gerçekçiliğinin kurucusu olduğu kadar, modern Özbek müzik formlarının kurucusu ve ilk Özbek oyun yazarı olarak da kabul edilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Malcolmson, Scott (1995). Empire's Edge: Travels in South-Eastern Europe, Turkey and Central Asia. Verso. ss. 212-219.
- ^ "Hamza Hakimzoda Niyoziy". Ensiklopedik lugʻat (Özbekçe). 2. Taşkent: Özbek Sovyet Ansiklopedisi. 1990. s. 515. 5-89890-018-7.
- ^ Zufarov, Komiljon. "Hamza Hakimzade Niyazi Özbek SSC Devlet Ödülü". Özbek Sovyet Ansiklopedisi (Özbekçe). 14. Taşkent. s. 367.
- ^ Karimov, Naim. "Hamza Hakimzoda Niyoziy (1889-1929)". Ziyouz (Özbekçe). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017.
- ^ Mirbadaleva, A. S.; Prokhorov, A. M. "Gafur Gulyam". Büyük Sovyet Ansiklopedisi (Rusça). Moskova: Sovyet Ansiklopedisi. 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Adeeb Khalid: Printing, Publishing, and Reform in Tsarist Central Asia21 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 1994
- Mark Dickens: Uzbek Music. 1989
- Mark Dickens: The Uzbeks. 1990
