Hırvatistan Krallığı (Habsburg)
| 1527-1868 | |||||||||||||
 .svg) Bayrak
.svg) Arma
| |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Tür | Habsburg Monarşisi vasalı | ||||||||||||
| Başkent | Zagreb (1557–1756) Varaždin (1756–1776) Zagreb (1776–1868) | ||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Latince (until 1784; 1790–1847) Almanca (1784–1790) Hırvatça (1847–1868) | ||||||||||||
| Resmî din | Katolik | ||||||||||||
| Demonim | Hırvat | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yasama organı | Sabor | ||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Hırvatistan ve  Bosna Hersek | ||||||||||||
Hırvatistan Krallığı, Hırvatistan Krallığı'nın Habsburg Monarşi'sine bağlı ardılıdır. Başkenti Zagreb idi.1527'den itibaren Habsburg monarşisinin ve 1804'ten 1867'ye kadar Avusturya İmparatorluğu'nun topraklarının bir parçasıydı.
Hırvatistan Krallığı, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ile yaptığı savaşlarda büyük toprak kayıpları yaşadı. 18. yüzyıla kadar krallık, bugünkü Hırvatistan'ın Zagreb çevresindeki küçük bir kuzeybatı bölümünü ve Osmanlı İmparatorluğu'nun veya Hırvat Askeri Sınırının bir parçası olmayan Rijeka çevresindeki küçük bir kıyı şeridini içeriyordu. 1744 ile 1868 arasında, Hırvatistan Krallığı, Slavonya Krallığı adlı bir alt özerk krallığı içeriyordu. Slav krallığının toprakları Osmanlı İmparatorluğu'ndan geri alındı ve daha sonra kısa bir süre için Askeri Sınırın bir parçası oldu. 1744'te bu topraklar Slavonya Krallığı olarak örgütlendi ve özerk bir parça olarak Hırvatistan Krallığı'na dahil edildi. 1868'de, yeni kurulan Hırvatistan-Slavonya Krallığı ile birleştirildiler.
Tarih ve hükümet
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvat-Osmanlı Savaşları
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı İmparatorluğu 16. yüzyılda kademeli olarak genişleyerek Slavonya'nın çoğunu, Batı Bosna'yı ve Lika'yı kapsayacak şekilde genişledi. Habsburg yönetimi altındaki Hırvat toprakları 25 yıl sonra yaklaşık 20.000 kilometrekare (7.700 sq mi) düşürüldü. Hırvat devletinin merkezi, bu toprakların Osmanlılar tarafından fethedilmesiyle, kıyı Dalmaçya'dan kuzeye taşındı. Zagreb kasabası, yakınlardaki Varaždin gibi önem kazandı.[1]
II. Sigismund ile II. Maximilian arasında büyüyen çatışmadan yararlanan Kanuni Sultan Süleyman, 1565 yılında 100.000 askerle Macaristan'a altıncı akınına başladı. Siget ileri karakolunu (Macarca: Szigetvár) ele geçirmek için küçük bir yoldan saptıklarında 1566'ya kadar kuzeye doğru başarılı bir şekilde ilerlediler. Kale, Kont Nikola Šubić Zrinski ve 2.300-3.000 adam tarafından savunuldu. Bir ay boyunca savunmayı başardılar.
Osmanlı ordularına tehlikeli yakınlığı nedeniyle bölge oldukça ıssız hale geldi, bu nedenle Avusturya, Sırpların, Almanların, Macarların, Çeklerin, Slovakların ve Rusinlerin / Ukraynalıların ve diğer Slavların Askeri Sınıra yerleşmesini teşvik ederek etti. Feodalizmin olumsuz etkileri, 1573'te kuzey Hırvatistan ve Slovenya'daki köylülerin, makul olmayan vergilendirme veya Hırvat ve Slovenya köylü isyanında kadınların istismar edilmesi gibi çeşitli adaletsizlikler nedeniyle feodal beylerine karşı isyan etmesiyle arttı. Ambroz Matija Gubec ve isyanın diğer liderleri, Ocak 1573'te ülke çapında altmıştan fazla tımarhanede köylüleri silahlandırdılar, ancak ayaklanmaları Şubat ayı başlarında bastırıldı. Matija Gubec ve binlerce kişi, kısa bir süre sonra, diğerlerine örnek teşkil etmek için oldukça acımasız bir şekilde herkesin gözü önünde idam edildi.
Bihać.kalesi nihayet 1592'de Bosnalı vezir Telli Hasan Paşa'nın ordusuna düştükten sonra, Hırvatistan'ın yalnızca küçük bir kısmı fethedilmeden kaldı. Kalan 16.800 kilometrekare (6.500 sq mi) yaklaşık 400.000 kişinin yaşadığı yer, " bir zamanlar büyük ve ünlü Hırvatistan Krallığı'nın kalıntıları " olarak anılırdı.[2][3]
Genişleyen Hırvatistan
[değiştir | kaynağı değiştir]1699'da Osmanlı İmparatorluğu, Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşı boyunca Macaristan ve Hırvatistan'dan çekildi ve Avusturya, krallığı tekrar merkezi kontrol altına aldı.
19. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]19. yüzyılda Hırvat romantik milliyetçiliği, şiddet içermeyen ancak görünüşteki Almanlaştırma ve Magyarlaştırmaya karşı koymak için ortaya çıktı. Hırvat ulusal uyanışı 1830'larda İlirya hareketiyle başladı. Hareket, bir dizi etkili figürü kendine çekti ve Hırvat dili ve kültüründe bazı önemli ilerlemeler sağladı. İlirya hareketinin önderi, Hırvatçayı da reforme eden ve standartlaştıran Ljudevit Gaj'dı . Hırvatistan'daki resmi dil, 1847'de Hırvatça olana kadar Latince idi.[4]
1840'lara gelindiğinde, hareket kültürel hedeflerden Macar siyasi taleplerine direnmeye geçti. Şansölye Metternich'in 11 Ocak 1843 tarihli kraliyet emriyle, İlirya adının ve ambleminin toplum içinde kullanılması yasaklandı. Bu, hareketin ilerlemesini engelledi, ancak toplumda halihazırda başlamış olan değişiklikleri durduramadı.
Ulusların İlkbaharı - 1848
Avusturya İmparatorluğu'ndaki 1848 devrimlerinde, Hırvat Ban Jelačić , Pákozd Savaşı'na kadar başarılı olan Macaristan'a askeri bir sefer düzenleyerek 1848 Macar Devrimi'ni sonlandırmak için Avusturyalılarla işbirliği yaptı. Tüm bunlara rağmen, Hırvatistan daha sonra Baron Alexander von Bach'ın mutlakiyetçiliğine ve İmparatorluğun 1867'de Avusturya-Macaristan ikili monarşisine dönüştürülmesiyle Levin Rauch banı altındaki Macar hegemonyasına tabi oldu.
Çift Monarşi Dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvat iç özerkliğinin kaybı 1867 Avusturya-Macaristan Uzlaşmasından bir yıl sonra, 1868'de Hırvatistan ve Slavonya'yı özerk Hırvatistan-Slavonya Krallığı'nda birleştiren Hırvat-Macar Uzlaşması müzakere edildiğinde düzeltildi. Bu anlaşma ile Hırvatistan Krallığı idari, eğitim, din ve yargı işlerinde özerklik kazandı.[5] Bununla birlikte, ban yine de Macaristan tarafından atanmıştı, tüm vergi parasının yüzde 55'i Budapeşte'ye gitti ve Macaristan'ın en büyük deniz limanı olan Rijeka üzerinde yetkisi vardı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hırvatistan Banları
- Hırvat Askeri Sınırı
- Hırvat soyluları
- Hırvatistan Tarihi
- Yüz Yıllık Hırvat-Osmanlı Savaşı
- Hırvatistan Krallığı (925–1102)
- Hırvatistan-Slavonia Krallığı
- Dalmaçya Krallığı
- Slavonya Krallığı
- Hırvatistan kralları
- Hırvatistan'ın soylu ailelerinin listesi
- Türk Hırvatistanı
- Hırvatistan'ın on iki asil kabilesi
- Hırvatistan Krallığı
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ivo Goldstein: Croatia: A History, Zagreb, 1999, p. 36
- ^ Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga peta, Zagreb, 1988, p. 480
- ^ Ivo Goldstein: Sisačka bitka 1593., Zagreb, 1994, p. 30
- ^ "Povijest saborovanja" [History of parliamentarism] (Hırvatça). Sabor. 28 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2010. (Hırvatça)
- ^ Catholic Encyclopedia