Hüseyin Cavid
Huseyn Javid Hüseyn Cavid | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Hüseyn Abdulla oğlu Rasizadə 24 Ekim 1882 Nahçıvan, Erivan Guberniyası, Rusya İmparatorluğu |
| Ölüm | 5 Aralık 1941 (59 yaşında) Şevçenko, Tayşet, Irkutsk Oblast, Sovyetler Birliği |
| Ölüm sebebi | Sürgün cezası |
| Defin yeri | Hüseyin Cavid Mozolesi |
| Milliyet | Azerbaycanlı |
| Diğer ad(lar)ı | Cavid Efendi Doğu'nun Shakespeare'i |
| Meslek | Oyun yazarı, şair |
| Önemli eser(ler) | Iblis (1916), Oyun |
| İmza | |
 | |
Hüseyin Cavit (d. 24 Ekim 1882, Nahçıvan - ö. 5 Aralık 1941, Magadan) Azerbaycan şairi ve oyun yazarıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüseyin Cavid, 24 Ekim 1882'de Nahçıvan şehrinde dindar bir ailede dünyaya gelmiştir.[1] Babası Abdullah, 1877'de Şahtaxtı köyünden Nahçıvan'a yerleşmiştir. Hüseyin Cavid Nahçıvan'daki molla okulunda beş yıl ilköğrenimini gördü[2] ve Gurbanali Sharifov'un tavsiyesi ile ortaöğrenimini babasından gizlice Muhammed Taghi Sidgi'nin "Okul-eğitim" adlı yeni usul okulunda tamamladı.[3] 1899-1903 yıllarında Güney Azerbaycan'da ağabeyinin yanında kalarak Tebriz’in "Talibiye" medresesinde eğitimine devam etti. Orada Arapça ve Farsça öğrendi. Daha sonra ciddi bir göz rahatsızlığı nedeniyle öğrenimini yarıda bırakarak ticarette atıldı.[4]
Tebriz'den döndükten sonra 1906'a kadar Gürcistan'da (Kahetiya'da) yol yapan bir şirkette muhasebecilik yaptı. Babasının vasiyeti üzerine ağabeyi Şeyh Muhammed Cavid'i İstanbul'a tahsile yolladı.[5] Hüseyin Cavit yüksek tahsilini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde almıştır (1906-1910).
Azerbaycan'a döndükten sora Nahçıvan, Gence, Tiflis ve 1915 yılından itibaren de Bakü'de dil ve edebiyat öğretmenliği yapmıştır.
Dönemin rejimine uygun eserler yazmadığı için 1937'de önce tutuklandı daha sonra Uzak doğu'ya sürüldü.[6] 1941 yılında İrkutsk'un Tayşet şehri Şevçenko köyünde öldü. Ölüm sebebi olarak ayak donmasına bağlı sepsis ve kalp durması gösterilmiştir.[7]
Doğumunun 100. yılında Haydar Aliyev tarafından naaşı Sibirya'dan Nahçıvan'a getirtilmiş ve adına anıt mezar dikilmiştir.[8]
Eserlerinin çoğunu Türkiye Türkçesine yakın bir dille yazmıştır.
Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 7 Mayıs 2019 tarihli ve 211 sayılı Kararı ile Hüseyin Cavid, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde eserleri devlet malı ilan edilen yazarlar listesine dahil edilmiştir.[9]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiir
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geçmiş Günler
- Muhtelif Şiirler
- Bahar Şebnemleri
Roman
[değiştir | kaynağı değiştir]- Azer
Tiyatro
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ana
- Maral
- Şeyh Sinan
- Şeyda
- Uçurum
- İblis
- Afet
- Peygamber
- Topal Timur
- Siyavuş
- Hayyam
- İblis'in İntikamı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Hüseyn Cavid həyatı" (Azerice). aqra.az. 12 Ekim 2013. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Mişkinaz Cavid, Cavid'i hatırlarken, Bakü, 1976, s:5-8
- ^ Gulam Memmedli, Cavid - Ömrü boyu, Bakü, 1982; s:52
- ^ Hüseyin Cavid, Eserleri, Bakü, 1985, c:4, s:178
- ^ Mişkinaz C., a.g.e.,s:10
- ^ Rafael Hüseynov, Vahtan Uca, Bakü, 1988, s:179
- ^ Hüseynov R.,a.g.e.,s:277
- ^ "HÜSEYN CAVİD MƏQBƏRƏSİ". www.anl.az. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.
- ^ ""Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında". nk.gov.az (Azerice). 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.
