Grupos de autodefensa comunitaria
| Grupos de autodefensas | |
|---|---|
| Kuruluş | 2013 |
| Amaç | Kendini savunma grubu |
| Merkez(ler) | Meksika |
| Durum | Aktif |
| Çatışma(lar) | Meksika Uyuşturucu Savaşı |
Grupos de autodefensas (kendini savunan gruplar) veya Policía Comunitaria (Topluluk Polisi)[1] veya Policía Popular (Halk Polisi), 2012 ile 2013 yılları arasında Meksika Körfezi ve Güney Meksika bölgelerinde ortaya çıkan kanunsuz meşru müdafaa gruplarıdır.[2] Meksika hükûmeti, paramiliter güçler ile Meksika Silahlı Kuvvetleri arasındaki çatışmaları önlemek amacıyla bu grupları izlemeye ve Kırsal Polis olarak hareket etmek üzere federal hükûmete dahil etmeye çalışmıştır.[3]
Arka Plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Felipe Calderón'nun başkanlık yönetimi (2006–2012), Michoacán eyaletinde uyuşturucu kartellerine karşı mücadele başlatmıştı. Mücadelede kullanılan birincil kaynak, Michoacán Operasyonu olarak bilinen uyuşturucu karşıtı ortak polis ve askerî girişimdi. Bununla birlikte, Tamaulipas veya Veracruz gibi eyaletlerde cezai ve askerî güç tarafından işlenen cinayetler önemli ölçüde azalmış olsa da, organize suça karşı yürütülen kampanya, bu örgütler ile federal güçler arasındaki çatışmalar nedeniyle sivil nüfusun savunmasızlığını artırarak şiddetli tepkilere neden olmuştur.[4]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Los Zetas olarak bilinen suç grupları, Michoacán sokaklarını bu eyaletteki daha önce baskın olan suç gruplarından devraldığında, onları devirmek ve bölgenin kontrolünü geri almak için yerel bir suç çetesi La Familia Michoacana kurulmuştu.[3]
Son zamanlarda ilk dikkate değer meşru müdafaa olayı, 15 Nisan 2011'de Cherán'da taşlar ve havai fişeklerle silahlanmış bir grup yerlinin, Meksikalı uyuşturucu karteli La Familia Michoacana ile bağlantılı, tüfeklerle silahlanmış yasa dışı ağaç kesicileri taşıyan bir otobüse saldırmasıyla meydana gelmiştir. Yerli halk kasabanın kontrolünü ele geçirmişti ve polis gücünü sınır dışı etmişti ve yakındaki bir dağdaki meşe kerestesine giden yolları kapatmıştı. Kanun dışı faaliyet yakındaki Opopeo topluluğuna yayılmıştır ve öz savunma grupları kurmuşlardır. Meksika, Cherán'ı özerk bir yerli topluluk olarak tanımıştır ancak suçlular ormandaki sakinleri öldürmeye devam etmiştir.[5]
Güç boşluğu oluştuğunda La Familia Michoacana iç çatışmalara girmiştir ve dağılmıştır, eski üyeleri ise Tapınak Şövalyeleri Kartelini kurmuştur. İlk başta bu yeni suç grubu, Los Zetas'tan korunma vaatlerine inanarak sivil toplumun desteğini almıştı, ancak kısa süre sonra La Familia Michoacana ve Los Zetas tarafından işlenen zulmün aynısını işlemeye başlamıştır: sivilleri gasp etmeye, kaçırmaya, öldürmeye ve tecavüz etmeye başlamışlardı ve bu da yarı kölelik durumuna yol açmıştı.[3]
Bu nedenle 24 Şubat 2013'te Hipólito Mora, Estanislao Beltrán ve Tepalcatepec topluluğundan bir doktor olan José Manuel Mireles Valverde ve Alberto Gutiérrez gibi bazı toprak sahipleri, Tapınak Şövalyeleri Karteline ve onu öldürmek isteyen tüm suç gruplarına karşı silaha sarılmıştı ve bölgede hâkimiyet kurarak uyuşturucu kaçakçılığına karşı savaşta yeni bir aşamaya giriliyordu.[3]
Meksika'da sivillerin açık silah taşıması kısıtlandığından ve askerî sınıf silahlar yasa dışı olduğundan, federal güçler silahlı-sivil konvoylar ile uyuşturucu karteli konvoyları arasında yasal olarak ayrım yapamadığından, bu milislerin düzenlileştirilmesi için zorlu bir süreç başlatılmıştı.
Bazı savunma grupları ve üyeleri, Meksika Ordusu'na (SEDENA) bağlı olan ve aynı zamanda silahlarını tescil ettiren bir gruba dahil edilmiştir; bazılarına hükûmet tarafından yeni yasal silahlar verilmiştir.
Diğer üyeler ise silahsızlanma korkusunu ve kendilerini bu kadar uzun süre yalnız bırakan hükûmete olan güvensizliklerini savunarak toplantıya katılmamışlardı. Gruplar şu anda kayıtlı (Rurales) ve kayıtlı olmayan gruplara (Autodefensas) bölünmüş durumdadırlar; sonunculardan bazıları, ağır silahlarını tescil ettirmedikleri için yetkililer tarafından zulme uğruyor.
Bu, gruplar arasında silahlı çatışmalara yol açmıştır; her iki grup da, eylemlerini meşrulaştırmak amacıyla eski meslektaşları tarafından ihanete uğradıklarını veya karşı grubun bazı üyelerinin kartellerle bağları olduğunu belirtiyor.
Liderlik[değiştir | kaynağı değiştir]
Michoacán ve Guerrero'daki topluluk öz savunma güçlerinin başlıca kurucusu, Michoacán'dan bir doktor olan José Manuel Mireles Valverde idi. Doktor Mireles karizmatikti ve Kurumsal Devrimci Parti ile olan siyasi tecrübesi nedeniyle Autodefensas gruplarına liderlik edecek donanıma sahipti.[6] Dr. Mireles, 2014 yılında bir uçak kazasında ağır şekilde yaralanmıştı ve bu durum, Autodefensas'ın lideri olarak önceki görevine devam edememesine neden olmuştu. Birkaç ay sonra Mireles Autodefensas'a geri dönmüştü ve bu sırada Meksika hükûmeti Autodefensas'a silahsızlanma emri vermişti. Autodefensas gruplarının diğer birçok lideri de buna uymuştu ve Mireles ülkeden kaçmaya çalışmıştı ancak Haziran 2014'ün sonlarında Meksika hükûmeti tarafından tutuklanmıştır.
Michoacán ve Guerrero'daki topluluk öz savunma güçlerinin bir diğer önemli lideri, Mireles'in yaralandığı sırada ana liderliği üstlenen "Şirin Baba" lakaplı Estanislao Beltrán-Torres'ti. Beltrán-Torres karizmatik olmasına rağmen Dr. Mireles'in sahip olduğu liderlik yeteneğine sahip değildi ve Autodefensas'ın kontrolünü kaybetmeye başlamıştı. Hükûmet Autodefensas'a silahsızlanıp Rurales'e katılma emri verdiğinde Beltrán-Torres buna uymaya karar vermişti.[3]
Michoacán ve Guerrero'daki topluluk öz savunma güçlerinin üçüncü önemli lideri Nicolás Sierra Santana veya "El Gordo" idi. Santana başlangıçta Tapınak Şövalyeleri Kartelinin bir alt kümesinin üyesiydi ancak Tapınak Şövalyeleri Kartelinin güç kaybetmeye başladığını görünce hızla Autodefensas'a katılmıştı. Meksika hükûmeti Autodefensas'a silahsızlanma emri verdiğinde ve Mireles tutuklandığında, birçok eski Autodefensas'ın da katıldığı Nicolás Sierra Santana, "Los Viagras" adında bir uyuşturucu karteli kurmuştur (artık Jalisco Yeni Nesil Karteli ile bağları ve rekabeti olduğu biliniyor).[7][8]
Yolsuzluk[değiştir | kaynağı değiştir]
Autodefensas grupları büyüdükçe merkezî bir lider grubunu sürdürmek zorlaşmıştır. Autodefensas gruplarının denetim eksikliği nedeniyle eski kartel üyeleri ve kendini kanunların üstünde hisseden kişiler bu örgütlere katılmaya başlamıştır. Autodefensas gruplarının karşılaştığı sorunlardan biri kaynak eksikliği ve özellikle de silah eksikliğiydi. Başlangıçta Autodefensas'ın kartellerle yaşanan çatışmalardan kurtarmayı başardığı silahlar kanunsuzları silahlandırmak için yeterliydi, ancak bu gruplar büyüdükçe bu yeterli olmadı. Birçok Autodefensas grubu kendilerini silahlandırmak için silah satın almak amacıyla uyuşturucu satmaya başlamıştır.[3]
Bazı Autodefensas grupları uyuşturucu satmaya başlayınca Autodefensas'tan yeni bir kartel ortaya çıkmıştır. Bugün bu yeni kartele "Los Viagras" adı veriliyor (Jalisco Yeni Nesil Karteli ile bağları olduğu biliniyor)[7] ve Autodefensas'ın eski liderlerinden biri olan ve "El Gordo" olarak da bilinen Nicolás Sierra Santana tarafından yönetiliyor. Los Viagras, vahşi cinayetleri ve genel şiddet nedeniyle hükûmet ve diğer karteller tarafından eleştirilmiştir. Los Viagras kartelinin kötü şöhreti, liderleri Nicolás Sierra Santana'yı Meksika'nın en çok aranan adamlarından biri hâline getirmiştir.[8]
Ekipman[değiştir | kaynağı değiştir]
İletişim[değiştir | kaynağı değiştir]
Autodefensas'ın telefonla radyolar ve kısa dalga radyolarla iletişim kurduğu biliniyor. "Gabacha", kendi aralarında iletişim kurmak ve aynı zamanda düşman gruplarından sinyaller aldıkları için bu cihazı kullanan sahtekarları gözetlemek için kullandıkları bir radyo vericisi ve alıcısıdır. Cihazın en popüler adı "el escaner"dir.
Silahlanma[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk başta orijinal gruplar yasal küçük silahlarla, av tüfeği, saldırı tüfeği ve .22 kalibrelik tüfeklerle (Savunma Bakanlığı tarafından yasal olarak izin verilen silahlar)[9] başlamışlardı, ancak gruplar suçluları yenmeye başladıkça, aynı zamanda kademeli olarak askerî silahlara (M4, AK-47, MP5, G3, M60 gibi) el koyuyor ve bölgenin zenginlikleri ve ortak düşman kartelleriyle savaşan diğer uyuşturucu kartellerinin sponsorluğunda karaborsadan ekipman satın alıyor.[10] Hatta Barret model .50 kalibrelik anti-materyal tüfekleriyle bile görülmüşlerdir. Autodefensas, federal hükûmetin komutası altında olmasa da, askerî küçük silah kapasitesine sahip, oldukça organize bir silahlı kuvvet olarak tanınmıştı, dolayısıyla Meksika yasalarına göre anayasaya aykırıydı. Bu nedenle SEDENA, Autodefensas'ın silahsızlandırılmasını emretmiştir ve birçok autodefensas buna uymuştur. Silahlarını (askerî sınıf silahlar olmaması yönündeki yasal parametreler dahilinde olanlar) Savunma Bakanlığı'na kaydettirmeleri ve bu silahları (Meksika yasalarının gerektirdiği şekilde) kendi evlerinde koruma amacıyla saklamaları emredilmiştir. Kırsal muhafızlara katılanların (her polis gücünün yaptığı gibi) açık taşımalarına, silahlarını saklamalarına izin verilmiştir ve onlara standart bir M4 tüfeği verilmiştir.
Şu anda belirli gruplara özel muamele yapıldığına dair çok sayıda şikayet vardır. Bu kişiler, Meksika bürokrasisinin yalnızca bazı grupların kaydolmasına izin verdiğini ve yalnızca bazı gruplara devlet koruması sunduğunu iddia ediyor.
Araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Autodefensas'ın, kartellerden el konulan çoğunlukla kamyonet ve SUV'lar olmak üzere, farklı markalarda farklı türde araçları vardır. Ayrıca el yapımı zırhlı araçları da vardır.
Federal Güçlerle Çatışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2012'nin sonlarında ve 2013'ün başlarında, Michoacán'daki Öz Savunma Grupları, vatandaşlardan ve işletmelerden sabit ücret talep eden Tapınak Şövalyeleri Karteli gibi suç gruplarını yerinden etmek için birçok kasabanın kontrolünü ele geçirmiştir ve Meksika Ordusuyla farklı çatışmalara yol açan yüksek kalibreli silahlar kullanmışlardır.
- Yeni ortaya çıktıklarında, diyaloğu zorlamak ve silahsızlanmaktan kaçınmak amacıyla bir grup SEDENA komutanını tutmuşlardır.
- Autodefensas'ı ilk kez silahsızlandırmaya çalışırken askerlerle paramiliter güçler arasında çatışmalar yaşanmıştır.
- Autodefensas'ın düzenlediği bir gösteride, Meksika Ordusunun bir kolu protestocu kalabalığı tarafından kuşatılmıştı ve tehdit edilmişti. Ordu, silahsız kalabalığa birkaç el ateş etmişti; olayda 2 ölü ve 2 yaralı vardı; Kayıplar hem hükûmet hem de Autodefensas tarafından, gerçek Autodefensas hakkında casusluk yapmak için protestoya sızan Michoacán karteli üyeleri olarak tanımlanmıştır.
- Kırsal Savunma polisinin hükûmet lideri Alfredo Castillo Cervantes, bir kartelin, kartel üyelerinin örgüte katılmasına izin vermek ve eski Autodefensas olan Kırsal Polis üyeleri hakkında casusluk yapmak için kendisine rüşvet verdiği yönündeki söylentilerin ardından görevden alınmıştı. 2015'in sonlarına doğru, tüm kartel üyelerinin Kırsal Polis gruplarından çıkarıldığına inanılıyordu. Castillo, kendisine bir tür spor otoritesi sağlayacak bir göreve yeniden atanmıştır ve daha fazla soruşturulmamıştır.
- Meşru Savunma lideri Hipólito Mora, 2015'in başlarında tutuklanmıştı ve kanunsuz/intikam cinayeti iddiasıyla suçlanmıştır. Neredeyse iki ay sonra serbest bırakılmıştır.
- Meşru Savunma avukatının sözcüsü Dr. Mireles Valverde, SEDENA'ya kayıtlı olmayan ateşli silahları toplamaktan tutuklanmıştı. "La Ruana" Kırsal güç grupları, silahlarının çoğunun hükûmet tarafından iade edilmemesi nedeniyle üzülmüştür. Ağır silahlı suçlularla savaşmak için çok az silaha sahip olduklarını iddia ediyorlar.
- Hükûmet, federal hükûmete bağlı olmayan bazı sahte Autodefensa'ların (Castillo'nunki; yukarıya bakın) aslında yakın zamanda oluşturulan Jalisco Yeni Nesil Karteli için çalıştıklarını açıklamıştır.
Yönetmelik[değiştir | kaynağı değiştir]
Meşru müdafaa gruplarının çoğu, ilki SEDENA'nın, ikincisi Eyalet Polisinin komutası altında olmak üzere köy korucuları veya kırsal güç birimlerine dönüştürülmüştür, ancak bazı gruplar silahlarını kaydettirmeden kalmıştır.
Bilinen Gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
Toplum Polisinin Guerrero eyaletinde, özellikle Kosta-Chica tepeleri ve Sıradağları bölgesinde ve Morelos eyaleti sınırındaki Balsas kasabasında çeşitli oluşumları vardır.
Michoacán'da, Tierra-Caliente bölgesinde ve ayrıca Chapala'nın yanı sıra (diğer autodefensalardan çok farklı, yerli topluluk temelli bir yapıya sahip olan) Cherán belediyesinde de çeşitli gruplar vardır. Jalisco ve Tamaulipas'ta bazı meşru müdafaa grupları ortaya çıkmıştır, ancak bunların Körfez Karteli ve Jalisco Yeni Nesil Karteli üyesi olduklarından şüpheleniliyor.
"Pañuelo Negro" adlı bir grup, Ocak 2021'de Michoacán'da kendisini duyurmuştur ve eyalette bu tür toplam 27 grup oluşturmuştur.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Zabludovsky, Karla (2 Ağustos 2012). "In Mexico, Reclaiming the Forests and the Right to Feel Safe". The New York Times. 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2019.
- ^ García, Jacobo (26 Mayıs 2017). ""Mexico is 10 times worse than when I was locked up:" Mireles". 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2019 – elpais.com vasıtasıyla.
- ^ a b c d e f Heineman, Matthew. Cartel Land. Netflix video. Directed by Matthew Heineman. 2015. A&E Indie Films
- ^ Parish Flannery, Nathaniel. "Calderón’s War." Journal of international affairs, 17 Apr. 2013, jia.sipa.columbia.edu/calderons-war.
- ^ Karla Zabludovsky (2 Ağustos 2012). "Reclaiming the Forests and the Right to Feel Safe". The New York Times. 3 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2012.
- ^ Nuestra Tele Noticias 24 Horas. “Así surgieron los grupos de autodefensa conocidos como 'policía comunitaria' en México”. YouTube video, 3:51. Posted 13 Jan. 2014. https://www.youtube.com/watch?v=3ifvI6fFgkQ 7 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b C.V, DEMOS, Desarrollo de Medios, S. A. de (17 Nisan 2016). "La Jornada: El cártel Jalisco Nueva generación entregó armas a Los Viagras". www.jornada.com.mx. 6 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2019.
- ^ a b Kryt, Jeremy. "Meet the Warlord of the Viagras, Mexico's Hardest Cartel Yet". The Daily Beast, 3, Dec. 2017. https://www.thedailybeast.com/meet-the-warlord-of-the-viagras-mexicos-hardest-cartel-yet 23 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Mexican Vigilantes Stand Up Against Crime 7 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Vice News. April 29, 2013.
- ^ New armed group appears in Mexico (in Spanish) Voice of America. December 3, 2013 26 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Castellanos J., Francisco (9 Ocak 2021). "Surge nuevo grupo armado en Morelia, Michoacán". proceso.com.mx (spanish). Proceso. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.