Francisco Serrão
Francisco Serrão | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 14?? Portekiz Krallığı |
| Ölüm | 1521 Ternate Sultanlığı |
| Milliyet | Portekiz |
| Meslek | Kaşif, asker |
| Tanınma nedeni | Malakka'yı geçip modern Endonezya ve Doğu Hint Adaları üzerinden doğuya yelken açan bilinen ilk Avrupalı ve Pasifik Okyanusu'nun batı ucuna ulaşan ilk Avrupalı. |
Francisco Serrão (1521'de öldü) Portekizli bir kaşifti ve Ferdinand Magellan'ın olası kuzeniydi. Onun 1512'deki yolculuğu, Malakka'yı geçerek modern Endonezya ve Doğu Hint Adaları üzerinden doğuya doğru yapılan bilinen ilk Avrupa yolculuğuydu. Ternate hükümdarı Sultan Bayan Sirrullah'ın sırdaşı ve onun kişisel danışmanı oldu. Ternate'de kaldı ve Magellan'ın öldüğü sıralarda orada öldü.
Hint Adaları'na Yolculuk[değiştir | kaynağı değiştir]
Serrão, 1511'de Maluku'daki Banda Baharat Adalarını bulmak için Afonso de Albuquerque tarafından Malakka'dan gönderilen üç gemiden birinin kaptanı (ve António de Abreu'nun[1] genel komutası altında ikinci adamdı) olarak görev yaptı.[2] Banda; hint cevizi ve onun kabuğunun tozu, tatlandırıcı olarak kullanılan baharatlar, ilaçlar ve o zamanlar Avrupa pazarlarında oldukça değerli olan koruyucu maddelerin dünyadaki tek kaynağıydı. Portekizliler, onu fahiş fiyatlara Venediklilere satan Arap tüccarlara güvenmek yerine, kaynağa hakim olmaya çalıştı.
Malay dümenciler, keşif gezisini Cava üzerinden doğuya ve Küçük Sunda Adaları boyunca yönlendirdikten sonra onları Ambon üzerinden kuzeye, Banda'ya yönlendirdiler. Serrão'nun gemisi Java'daki Gresik'e yanaştığında, karısı olarak Cavalı bir kadınla evlendi ve o da keşif gezisinin sonraki yolculuğunda ona eşlik etti.[3] 1512'de gemisi kazaya uğradı ama Ambon'un kuzeyindeki Luco-Pino adasına (Hitu) ulaşmayı başardı. Keşif heyeti Banda'da yaklaşık bir ay kaldı, gemilerini satın alıp hint cevizi ve ceviz kabuğu tozunun yanı sıra Banda'nın başarılı bir antrepo ticaretine sahip olduğu karanfillerle doldurdu.[1] Serrão, Banda'yı kayıp gemisinin yerine geçmek üzere bölgesel bir tüccardan satın aldığı Çin jonguyla terk etti.[1] D'Abreu Ambon'dan geçerken, Serrão Maluku adalarına doğru ilerledi.
Dokuz Portekizli mürettebat ve dokuz Endonezyalının bulunduğu gemi, bir fırtınada battı ve küçük bir adanın açıklarındaki resifte parçalandı. Adanın sakinleri, kötü şöhretli gemi enkazı yağmacıları, enkazı bir tekneden incelerken, Serrão'nun mürettebatı silahsız ve çaresiz ama zengin kazazedeler gibi davrandı. Yerliler yaklaşırken Portekizliler saldırıya geçip hem gemilerine hem de mürettebatına el koydular. Dikkatsiz kurtarıcıları daha sonra onları Ambon'a götürmek zorunda kaldılar ve orada Hitu'da karaya çıktılar.[1]
Serrão'nun zırhı, tüfekleri ve nişancılığı, Seram'ın Hitu yakınlarındaki Hoamal Yarımadası'ndaki ana yerleşim yeri olan Luhu'ya karşı savaşan güçlü Hitu şeflerini etkiledi.[1][4] Portekizliler, Malakka'daki 1511 çatışmalarının ardından bölgeye yapılan Cava ve Malay seferlerindeki geçici bir kesinti nedeniyle baharat ticaretinde yaşanan durgunluk sırasında bölgede yiyecek ve baharat alıcıları olarak da memnuniyetle karşılandılar. Ziyaretçiler askeri müttefik olarak işe alındılar ve onların sonraki atılımları, ziyaretçileri yardım etmeye ikna etmek için elçiler gönderen Ternate ve Tidore'un rakip komşularınca duyuldu.[2]
Portekizli en etkin güç Serrão, Ternate Sultanlığı'nın topraklarını destekleyerek baharat ticaretini kontrol eden iki kavgalı, güçlü hükümdardan biri olan adanın Sultanı Bayan Sirrullah'ın hizmetindeki Portekizli savaşçılardan oluşan bir paralı asker grubunun başı olarak görev yaptı. Sultanla yakın arkadaş oldular ve Serrão askeri (Portekiz belge iddiası) ve ailevi meseleler de dahil olmak üzere tüm konularda kişisel danışman olarak atandı. Sultan tarafından iyi karşılanan Francisco Serrão, Malakka'ya dönmek için herhangi bir çaba göstermeden orada kalmaya karar verdi.[5]
Son yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]
Francisco Serrão'nun Ferdinand Magellan'a yazılan, Portekiz Malakka'sı yoluyla Portekiz'e ulaştırılan ve 'Baharat Adaları'nı anlatan mektupları, Magellan'ın İspanya Kralını dünya turunu finanse etmesi için ikna etmesine yardımcı oldu.[6] Birbirleriyle buluşmadan önce Serrão, 1521'de Magellan'ın Filipinler'de (Maktan Adası, Cebu'da) öldüğü sıralarda Ternate'de gizemli bir şekilde öldü.[5] Bir teori, Serrão'nun, Ternate Sultanının kendisi tarafından yönetilen saray entrikalarının kurbanı olduktan sonra zehirlenmiş olabileceğini öne sürüyor.[6] João Serrão ile olan aile bağları, Portekiz'in Güneydoğu Asya'ya yaptığı keşif gezilerinin tarihyazımında belirsizliğini koruyor. Tek yazılı belge Magellan'ın filosundaki kaptanların adlarının listesidir.[5]
Onun mirası, Ternate'nin karanfilleri ve diğer baharatları üzerinde bir yüzyıl daha devam eden tekel için Portekiz adına müzakere ettiği ticaret anlaşmasıydı. Kuzey Maluku'ya ulaşan ilk Avrupalıydı.[7]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Asya'nın Keşfi
- Endonezya Tarihi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Hannard, Willard A. (1991). Indonesian Banda: Colonialism and its Aftermath in the Nutmeg Islands. Bandanaira: Yayasan Warisan dan Budaya Banda Naira.
- Muller, Karl (1997). Pickell, David (Ed.). Maluku: Indonesian Spice Islands. Singapore: Periplus Editions. ISBN 962-593-176-7.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e Indonesian Banda: Colonialism and its Aftermath in the Nutmeg Islands. Yayasan Warisan dan Budaya Bandia Naira, 1991. 1991. s. 7.
- ^ a b Ricklefs, M.C. (1991). A History of Modern Indonesia Since c.1300, 2nd Edition. Londra: MacMillan. s. 24. ISBN 0-333-57689-6.
- ^ Paramita R. Abdurachman (1988). "'Niachile Pokaraga' A Sad Story of a Moluccan Queen". Modern Asian Studies. 22 (3): 571–592. doi:10.1017/S0026749X00009690.
- ^ Muller, Karl (1997). Maluku: Indonesian Spice Islands. Singapore: Periplus Editions. s. 43.
- ^ a b c Duarte Barbosa; Mansel Longworth Dames; Fernão de Magalhães (1989). The book of Duarte Barbosa : an account of the countries bordering on the Indian Ocean and their inhabitants. New Delhi: Asian Educational Services. ISBN 81-206-0451-2.
- ^ a b Hannard, Willard A. (1991). Indonesian Banda: Colonialism and its Aftermath in the Nutmeg Islands. Bandanaira: Yayasan Warisan dan Budaya Banda Naira. s. 8.
- ^ "Geographical Journal, Including the Proceedings of the Royal Geographical Society". Geographical Journal. VII. January–June 1896.