Fasiyasyon
Fasiyasyon ("grup" veya "şerit" anlamındaki Latince kökünden /ˌfæʃiˈeɪʃən/) olarak telaffuz edilir ve şerit püskül (İngilizce: cresting) olarak da bilinir, normalde tek nokta etrafında ve yaklaşık olarak silindirik doku oluşturan (büyüyen uç) damarlı bitkilerde apikal meristem de anormal büyümenin nispeten nadir bir durumudur, bunun yerine tepe büyüme yönüne dik olarak uzar, böylece düz, şerit gibi, püsküllü (veya "kristat") veya özenle bükülmüş doku üretir.[1] Fasyasyon, bazı durumlarda bitki parçalarının ağırlık ve hacim olarak artmasına da neden olabilir.[2] Bu doğa olayı gövdede, kökte, meyvede veya çiçek başında meydana gelebilir.
Bazı bitkiler tepelenmeleri için estetik olarak yetiştirilir ve ödüllendirilir.[3] Herhangi bir şerit püsküllenmenin Herhangi bir fasya oluşumu, hormonal, genetik, bakteriyel, fungal, viral ve çevresel nedenler dahil olmak üzere çeşitli olası nedenleri vardır.
Nedensellik[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyülenme, büyümenin meydana gelebileceği hücreler olan bitkilerin meristematik hücrelerindeki hormonal dengesizliklerden kaynaklanabilir.[4] Fasciation ayrıca rastgele genetik mutasyondan da kaynaklanabilir.[5] Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar da fasyalaşmaya neden olabilir.[6] Bakteriyel fitopatojen Rhodococcus fascians ,tatlı bezelye (Lathyrus odoratus) bitkilerinde[7] olduğu gibi fasiyasyonun bir nedeni olarak gösterilmiştir, ancak birçok fasciye bitkisi çalışmalarda bakteriler için negatif test edilmiştir, dolayısıyla bakteriyel enfeksiyon özel bir neden değildir.
Tepelenmeye neden olabilecek ek çevresel faktörler arasında mantar, akar veya böcek saldırısı ve kimyasallara maruz kalma yer alır. Bir bitkinin büyüme ucundaki genel hasar[8] ve soğuğa ve dona maruz kalma da büyülenmeye neden olabilir.[5] Bezelye ve horozibiği Celosia gibi bazı bitkiler bu özelliği miras alabilir.[8]
Fasiyasyon bulaşıcı değildir, ancak fasyalaşmaya neden olan bakteriler, enfekteli bitkilerden diğerlerine, enfekteli bitkilerdeki yaralarla temastan ve bakterileri diğer bitkilere taşıyan sudan yayılabilir.[9]
Oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]
Fasciasyon genel olarak nadir olmakla birlikte, 100'den fazla vasküler bitkide familyasında gözlenmiştir. Acer, Aloe, Acanthosicyos, Cannabis, Celosia, Cycas, Delphinium, Digitalis, Echinacea, Euphorbia, Forsythia, Glycine max (özellikle, soyafasulyesi bitkileri), cins üyeleri dahil[10] Primula, Iochroma, Prunus, Salix, Cactaceae ve kaktüs ailesinin birçok cinsi. Tepeleme, olgun saguaro kaktüsünde bulunan tipik "kollar" yerine dalgalı kıvrımlarla sonuçlanır.[11]
Bazı Celosia çeşitleri, özellikle "horoz peteği " olarak adlandırılan güvenilir şekilde büyülenmiş çiçek başları için yetiştirilir. Japon fantail söğüt (<i id="mwgw">Salix sachalinensis</i> 'Sekka') fasiyasyon için değer verilen başka bir bitkidir.[6]
Önleme[değiştir | kaynağı değiştir]
Genetik materyale ve bakterilere verilen zararın neden olduğu fasciation, fasciated bitkilerin kullanılmaması ve fasciated bitkilerin atılmasıyla kontrol edilebilir.[9] Bitki tabanlarına zarar vermekten kaçınmak ve onları kuru tutmak bakterilerin yayılmasını azaltabilir.[9] Tepelenmiş bitkilerin aşılanmasından ve tepelenmiş maddenin budanmasından kaçınılması da bakterilerin yayılmasını azaltabilir.[9]
Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Fasciation
-
Fasiyasyon ya da bir ile "tepeye" coneflower (Echinacea) bir örnek. -
Bir karahindiba üzerinde tam olarak oluşturulmuş iki çiçek kafasına yol açan püsküllenme. -
Digitalis'te Fasiyasyon. Soldaki normal büyüklükteki çiçekli başak ile karşılaştırıldığında daha büyük kalınlaşmış gövdeye dikkat edin. -
Çiçekli kiraz (Prunus) ağacında fasiyasyon -
Kuşkonmaz (Asparagus officinalis) fasyası. Sapın düzleştirilmiş durumuna dikkat edin. Resim 1893'te yayınlandı. -
Hem normal (sağ üst) hem de tepelenmiş (ortada) çiçekleri gösteren ortak karahindiba. -
Bir leylak çalı üzerinde fasiyasyon. -
Phacelia campanularia veya California bluebell kır çiçeği üzerinde tepelenme. -
Tepelenmiş gösterişli papatya (Erigeron speciosus). -
Tepeli Crookneck Squash -
Ortak karahindiba üzerinde görülen Fasciation.
.jpg)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- maceracılık
- filodi
- cadı süpürgesi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ White (1948). "Fasciation". The Botanical Review. 14 (6): 319-358. doi:10.1007/BF02861723.
- ^ Albertsen (1983). "Genetics and Comparative Growth Morphology of Fasciation in Soybeans (Glycine max [L.] Merr.)". Botanical Gazette. 144 (2): 263-275. doi:10.1086/337372.
- ^ "Fasciation in Flowers – What You Need To Know". Gardentoolbox. 10 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2014.
- ^ Galun, Esra (2007). Plant Patterning: Structural and Molecular Genetic Aspects 8 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. World Scientific Publishing Company. p. 333. 9789812704085
- ^ a b "Fasciation in Vegetables and Fruits". University of Delaware Cooperative Extension. 27 Mayıs 2011. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
- ^ a b Lerner, B. Rosie (September 2007). "Fascinating Fasciation". Purdue University Extension. 15 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2012.
- ^ Tilford, P.E. (1936). "Fasciation of Sweet Peas caused by Phytomonas fascians n.sp". Journal of Agricultural Research. 53 (5): 383-394. 11 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2012.
- ^ a b Swift, Curtis E. (12 Nisan 1999). "Fasciation: Fascinating distortions of the plant world". Colorado State University Extension. 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2012.
- ^ a b c d "Pests in Gardens and Landscapes". Statewide Integrated Pest Management Program, Agriculture and Natural Resources, University of California. 13 Ekim 2008. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2012.
- ^ Yamamoto, Etsuo (25 Nisan 2000). "Molecular characterization of two soybean homologs of Arabidopsis thaliana CLAVATA1 from the wild type and fasciation mutant". Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Gene Structure and Expression. 1491 (1–3): 333-340. doi:10.1016/S0167-4781(00)00061-0. PMID 10760600.
- ^ "Campus Arboretum". University of Arizona. 20 Ağustos 2008. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- White (1945). "The Biology of Fasciation". Journal of Heredity. 36: 11-22. doi:10.1093/oxfordjournals.jhered.a105409.
- Crespi (1992). "Fasciation induction by the phytopathogen Rhodococcus fascians depends upon a linear plasmid encoding a cytokinin synthase gene". The EMBO Journal. 11 (3): 795-804. doi:10.1002/j.1460-2075.1992.tb05116.x. PMC 556518 $2. PMID 1547783.
- Nilsson (1996). "Expression of the Agrobacterium rhizogenes rolC Gene in a Deciduous Forest Tree Alters Growth and Development and Leads to Stem Fasciation". Plant Physiology. 112 (2): 493-502. doi:10.1104/pp.112.2.493. PMC 157972 $2. PMID 12226405.
- Crespi (1994). "The fas operon of Rhodococcus fascians encodes new genes required for efficient fasciation of host plants". Journal of Bacteriology. 176 (9): 2492-2501. doi:10.1128/jb.176.9.2492-2501.1994. PMC 205384 $2. PMID 8169198.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Definition of "Fasciation"". Merriam-Webster Dictionary. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.