Eter tüketimi
Dietil eterin bireylerce tüketimi, soluma veya içme yoluyla yapılır. Dietil eter tüketme alışkanlığı eteromani olarak bilinir. Eter içmek, insan vücut sıcaklığının altında kaynadığı ve suyla karışmadığı için zordur. Bilinen bir başka tüketim yolu, oda sıcaklığında eterin uçuculuğu nedeniyle gelişen buharın solunmasıydı.
2003 yılında bir eter bağımlısınınki de dahil olmak üzere araştırmalar, eterin bağımlılığa neden olduğunu göstermiştir; ancak gözlemlenen tek semptom, daha fazla eter tüketme isteğiydi. Yoksunluk belirtileri görülmedi.[1]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyılın ikinci yarısında eter, bazı yerlerde eğlence amaçlı bir uyuşturucu olarak revaçtaydı ve İrlandalı ölçülülük kampanyacıları bunun alkole kabul edilebilir bir alternatif olduğunu düşündükleri için özellikle İrlanda'da popüler hâle geldi.[2][3]
Eter tüketimine bağımlılık, Polonya'da iki Dünya Savaşı arasında ciddi bir sosyal sorun oluşturmuştu. Eter içilmesi özellikle Yukarı Silezya bölgesinde yaygındı.[4][5] 1923'te Polonya tüketim için eter satışını yasaklamıştı. 1928'de eter resmî olarak bir uyuşturucu olarak sınıflandırıldı ve uyuşturucu karşıtı mevzuat onu da içerecek şekilde genişletildi. O andan itibaren sadece eter kaçakçılığı ve ticareti için değil, aynı zamanda bulundurmak için de ağır cezalar, beş yıla kadar hapis ve yüksek mali cezalar uygulandı.
Eter, hâlâ bazen Polonya, Slovakya, Litvanya ve Estonya'nın sınır bölgelerinde tüketilmektedir.[6]
Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Eter sarhoşluğunun etkileri, alkol sarhoşluğuna benzer, ancak daha güçlüdür. Ayrıca, NMDA antagonizması nedeniyle, kullanıcı daha yüksek dozlarda çarpık düşünme, öfori ve görsel-işitsel halüsinasyonlar yaşayabilir.
Popüler kültürde eter tüketimi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk dizisi Leyla ile Mecnun `dan bir karakter olan İsmail Abi, eteri doğrudan içerek tüketir. Dizide eterin etkileri aşırı abartılmıştır.
- Tolstoy'un Savaş ve Barış`ında (1812'de geçen ve 1869'da yayınlanan) Kontes Rostova'nın oturma odasında güçlü bir Hoffman damlalarının kokusu bulunduğu anlatılır (Kitap 3, bölüm 3, bölüm 13).
- Eter, Hunter S. Thompson'ın 1971 tarihli Fear and Loathing in Las Vegas adlı romanında uyuşturucu etkileri nedeniyle anılır. Thompson'ın romanında eterin etkilerine ilişkin açıklamaları abartılı ve biraz da kurgusaldır.
- John Irving'in The Cider House Rules adlı romanında karakter Dr. Wilbur Larch bir eter bağımlısıdır.
- Fransız yazar Patrick Modiano, otobiyografik bir çalışmasında 60'ların başında eter kullandığından bahseder ve romanlarında dolaylı göndermeler yapılır.[7] Georges Simenon'un 1932 polisiye romanı L'Ombre chinoise`de iki karakter tarafından kullanıldığı şekliyle anlatılıyor.
- Borgia adlı televizyon dizisinin ikinci sezonunda, eter bağımlılığının derinliklerine düşen papa ve metresi, sanrılar, paranoya ve halüsinasyonlar tarafından rahatsız edilir.
- Chemical Culture`da eterin kişileştirilmesi olan karakter Diethyl Ether, annesi Ethanol gibi, insanlar için içecek yapmasıyla tanınır. Yazar kendisinin 16 yaşındayken eter satın alıp içtiğini söyledi.
- Outlander`ın televizyon uyarlamasının altıncı sezonunda Claire Fraser, TSSB'nin neden olduğu uykusuzluk ve kâbuslar için kendi kendine ilaç verirken geçici olarak eter bağımlılığı geliştirir.
- Dr. Foster (Ruth'un babası ve Milkman Dead'in büyükbabası), Toni Morrison'ın Song of Solomon isimli romanında bir eter bağımlısı olarak tanımlanmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Krenz, Zimmermann, Kolly, Zullino 2003 Krenz, S.; Zimmermann, G.; Kolly, S.; Zullino, D. F. (2003). "Ether: a forgotten addiction - Krenz - 2003 - Addiction - Wiley Online Library". Addiction. 98 (8). ss. 1167-1168. doi:10.1046/j.1360-0443.2003.00439.x. PMID 12873252. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2023.
- ^ Martin, Paul (2008), Sex, Drugs and Chocolate: The Science of Pleasure, London: Fourth Estate, p. 57, ISBN 978-0-00-712708-5
- ^ Miller, Richard Lawrence (2002), "Ether", The Encyclopedia of Addictive Drugs, Westport, Connecticut: Greenwood Press, pp. 153–154, ISBN 978-0-313-31807-8,
- ^ Abucewicz, Monika (2005), "Narkomania w Polsce jako problem społeczny w perspektywie konstrukcjonistycznej Część pierwsza: okres międzywojenny"
- ^ Zandberg, Adrian (2010), ""Villages... Reek of Ether Vapours": Ether Drinking in Silesia before 1939", Medical History, vol. 54, no. 3, pp. 387–396,
- ^ Kerli Kirch Schneider. (2014). The “Closed World” of the Exotic Leelo Singers: The Representation and Reception of the Title Character and Other Seto Women in the Film, Taarka Florida Atlantic University. MA Thesis. 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ P. Modiano, Un pedigree, p. 34, Gallimard, Paris, 2005, 2-07-077333-7.