Esmeray Özadikti
Esmeray Özadikti | |
|---|---|
| Doğum | 1973 (50-51 yaşında) Digor, Kars |
| Meslek | Oyuncu, aktivist |
| Siyasi parti | Türkiye İşçi Partisi |
Esmeray Zeynep Özatik (d. 1973, Kars), tiyatrocu, köşe yazarı, LGBT aktivisti.
Esmeray adıyla da tanınır. “Cadının Bohçası” adlı tek kişilik gösterisiyle Türkiye'de transseksüel dünyasını görünür kılmış bir oyuncudur.
2007 genel seçimlerine katılan Demet Demir'den sonra Türkiye'de milletvekili adayı olmuş ilk transseksüel adaylardan biridir. 2023 Türkiye genel seçimleri için Türkiye İşçi Partisinden İstanbul 2. Bölge milletvekili adayı oldu.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1973 yılında Kars'ta doğdu. İlk gençlik yıllarında cinsel kimliğinin farkına vardı ve daha rahat yaşayabilmek için on sekizine girmeden İstanbul’a göç etti. Burada çeşitli işlerde çalıştı; önce eşcinsel, sonra da transseksüel olarak seks işçiliği yaptı.[1] Kadın hareketi ve feminizmle tanıştıktan sonra seks işçiliğini bıraktı, geçimini Beyoğlu'nda, Süslü Saksı Sokak'ta midye satarak sağladı.[1]
1996 yılında Pınar Selek'in sokak çocukları ve trans kadınlarla düzenlediği sokak tiyatrosu atölyesine katıldı.[2] 1999-2000'de itibaren Mezopotamya Kültür Merkezi’nde tiyatro, Türkçe, Kürtçe dersleri aldı.[3] Amargi adlı kadın kooperatifinin kuruluşunda yer aldı, üç yıl Amargi'nin genel başkanlığını üstlendi.[4] Amargi bünyesinde kadın tiyatrosu çalışmalarında yer aldı. Tiyatro Amargi’nin sahneye koyduğu, büyük şehre göç etmiş 13 kadının öyküsünü konu edinen Yazmadan Dökülenler adlı oyunun rejisinde ve oyuncu kadrosunda görev aldı.[5]
Esmeray, 2007 yılından itibaren tek kişilik gösteriler yapmaya başladı. Bir transseksüelin Kars'tan İstanbul'a yaptığı yolculuğu konu alan, kendi deneyimlerinden derlediği Cadının Bohçası[6] ve onun devamı niteliğindeki Yırtık Bohça adlı tek kişilik anlatılar ile[7] cinsel kimliği farklı olan insanların nelere maruz kaldığını sergiledi. 2011 yılından itibaren Taraf Gazetesi'nde yazmaya başladığı köşe yazılarına[1] ve 2012'den itibaren Özgür Radyo’da Melek Bengü Şahin ile birikte hazırlayıp sunduğu[8][9] radyo programına "Cadının Bohçası" adını verdi.
Dario Fo’nun kısa kadın oyunu Tecavüz’ü iki farklı versiyonla oynayarak kendi öz yaşamından bir tecavüz öyküsü ile birlikte sahneledi (2009).[10] 2013'te Pınar Selek'e ithaf ettiği “Bizim Atölye” adlı gösteriyi sunmaya başladı.[11] Aynı yılın yaz aylarında cinsiyet değiştirme ameliyatı geçirdi ve böylece pembe kimlik sahibi oldu.[12][13] Geçirdiği cinsiyet değiştirme ameliyatı sürecini Kestirmeden Hikayeler" adıyla sahneye taşıdı.[14]
Ekim 2013'te gerçekleşen Halkların Demokratik Partisi I. Olağanüstü Kongresi'nde Parti Meclisine girdi.[15]
2023 Türkiye genel seçimleri için Türkiye İşçi Partisinden İstanbul 2. Bölge milletvekili adayı oldu.[16] 2007 genel seçimlerine katılan Demet Demir'den sonra Türkiye'de milletvekili adayı olmuş ilk transseksüel adaylardan biridir.[17]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Portalı, Kaos GL-LGBTİ+ Haber (5 Ağustos 2011). "Taraf'a Taraf'sız Esmeray". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Esmeray ile Cadının Bohçası Üzerine". Mimesis Sahne Sanatları Portali. 20 Kasım 2007. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Karataş, Esra (2 Ağustos 2010). "Cadı bohçası dertle dolu". Taraf gazetesi. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ "Oyuncu ve trans kadın Zeynep Esmeray, TİP'ten milletvekili aday adaylığını açıkladı". ilerihaber.org. 18 Mart 2023. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Yazmadan Dökülenler". www.istanbul.net.tr. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ Bilgen, Cihan (4 Mart 2011). "Çok kişilik bir gösteri: 'Cadının Bohçası'". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Esmeray "Yırtık Bohça"sı ile Boğaziçi'ndeydi". 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ Han, Ayça (15 Haziran 2019). "Esmeray: Sanat ve dayanışma yaşatır!". Cumhuriyet.com.tr. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Söylemez, Ayça (26 Eylül 2012). ""Cadının Bohçası" Özgür Radyo'da". Bianet.org. 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Esmeray 'Tecavüz'ü son kez anlatıyor". Radikal.com.tr/. Radikal gazetesi, 26 Nisan 2009. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ "PINAR SELEK-Yaratıcı Bir Dayanışma Hikayesi "Bizim Atölye";". Pinarselek.com. 27 Mayıs 2013. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Avcı, Ümran (20 Ağustos 2013). "İlk kez konuştu!". www.haberturk.com. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Elbaşı, Zeynep Ekim (5 Temmuz 2013). "'Görünürlük çok arttı ama halen edinilmiş hiçbir hakkımız yok'". Agos. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Karakaş, Burcu. ""Göstermeme gerek yok, gelin anlatayım size". 23 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ Korkmaz, Serhat. "HDP Parti Meclisini Belirledi". 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.
- ^ "TİP'li trans kadın aday Esmeray: 'Homofobi çok lanet bir şeydir'". BBC. 8 Mayıs 2023. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023.
- ^ "Esmeray Özadikti: Bir ceylan gibi o çakalların gözünün içine bakarak hesap soracağım". Yesilgazete.org. 15 Nisan 2023. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- 'İlk travesti köşe yazarı'_Amberin Zaman 2 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ‘Arada’ olanların hikayesi Sahne Cihangir’de 10 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kürdüm, Travestiyim, Feministim 31 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
