Elmalı, Şarkışla

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Elmalı
Köy
Harita
Köyden bir görünüm
Köyden bir görünüm
Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Sivas üzerinde Elmalı
Elmalı
Elmalı
Elmalı'nın Sivas'taki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlSivas
İlçeŞarkışla
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
Rakım1276 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam102
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0346
İl plaka kodu58
Posta kodu58402

Elmalı, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy, 1907 yılından beri aynı adı taşımaktadır.[3]

Karababa Türbesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Karababa Türbesi (Harita)

Elmalı köyü yakınında bir tepenin üzerindedir. Bu tepeye de “Kara Baba Tepesi” adı verilmiştir. Tepeye çıkan yokuşa ise Karababa Bayırı denilmektedir. Burada gömülü bulunan kişi hakkında kesin bilgi yoktur. Arabistan’dan geldiğine inanılan yedi kardeşten birisi olarak bilinir. Her hangi bir rahatsızlığı bulunan kişi burada bir kurban keser, gelenlerle birlikte yedikten sonra abdest alıp, uykuya yatar. Uyandıktan sonra türbenin etrafında dolaşır. Yerden küçük bir taş alır ve mezar taşına sürer. Sonra da şifa diler.[4]

Türbenin güney batısında bulunan bir taş üzerinde at nalına benzer izler yer almaktadır. Rivayete göre; Ahmet Yesevi’nin yedi öğrencisi fetih için buraya gelirler. Bizanslılarla yapılan bir savaşta bunlardan birisi düşman tarafından sıkıştırılınca arkadaşlarından birisini yardıma çağırır. Yardıma gelen arkadaşının şahlanan atı bir tepeden diğerine atlamış ve nal izleri taşın üzerine geçmiş.[5]

Kayıtlara göre çok yakınlarda (karayolu ile 14 km, kuş uçuşu 8 km mesafede) bulunan Kazancık köyünde de yine Karababa'ya ait olduğu söylenen bir türbe daha olduğu sonucu çıkarılmaktadır.[6] Ancak dağın arka tarafında kalan Kazancık köyündeki bahsi geçen bu yer, aslında çok büyük olasılıkla yanlış anlama sonucu başka bir yatıra ait farklı bir mezar sanılmıştır. Oysaki, iki köy dağın farklı yönlerinde kaldığı ve etrafından karayolu ile dolaşıldığında belirli bir mesafe katedildiği için gerçekte yöre halkı tarafından aynı yerden bahsedildiği anlaşılamamıştır.[7]

Önemli Kişiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhsin Yazıcıoğlu[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Muhsin Yazıcıoğlu

Elmalı köyü Türk siyasetçi Muhsin Yazıcıoğlu'nun doğduğu yer olarak anımsanmaktadır. Yazıcıoğlu, 31 Aralık 1954 günü Halit ve Fidan Yazıcıoğlu çiftinin son çocuğu olarak doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Şarkışla'da yapmıştır.[8] 22 Nisan 1996 tarihinde[9] hacca gitmeden evvel, hac yemeğini birkaç gün öncesinde (olasılıkla önceki 18 Nisan Perşembe veya 19 Nisan Cuma günü) Elmalı köyünde vermiştir. Günümüzde köydeki aile evi restore edilerek müze haline getirilmiştir.[10][11]

Musa Kazım Sakarya[değiştir | kaynağı değiştir]

Musa Kazım Sakarya[not 1] Kurtuluş Savaşı sırasında Sakarya muharebesinde Atatürk'e çok yakın bir yerde bulunmuştur. Sakarya Muharebesi'nde yaralanarak gazi olmuştur.[12] Atatürk Kayseri'ye giderken Şarkışla'ya uğradığında soyadını bizzat kendisinin verdiği Musa Kazım Sakarya'yı yanına çağırtarak görüşmüştür.[13]

Sakarya Savaşı'ndan önce Doğu cephesinde, Kafkas ordusunda Tebriz ve Bakü de, Irak'ta, Allahu Ekber dağlarında savaşmıştır.

Sakarya Savaşı'nda Üsteğmen (Mülazım-ı Evvel) iken birliği ile Osman Tufan Paşa ve Deli Halit Paşa kumandasında Çal dağını Yunan birliklerinden geri almışlardır. 32 yerinden yaralanmış ve Ankara'da 2 yıl tedavi gördükten sonra malülen emekli olmuştur. İstiklal Madalyası sahibidir. Emekli olduktan sonra THK'nın kuruluş ve gelişmesi için çalışmıştır. Şarkışla-1 ve Şarkışla-2 isimleri verilen hafif eğitim uçaklarının THK'ya alınmasını sağlamıştır.[14]

Kızı Naciye Sakarya ise paraşüt şehidi olup 15 Temmuz 1971 tarihinde ölmüştür.[15]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy, Sivas il merkezine 97 km, Şarkışla ilçe merkezine 9 km uzaklıktadır.[16]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 102[2]
2020 114[2]
2019 122[2]
2018 115[2]
2017 88[2]
2016 93[2]
2015 95[2]
2014 97[2]
2013 105[2]
2012 99[2]
2011 97[2]
2010 97[2]
2009 102[2]
2008 108[2]
2007 103[2]
2000 164[16]
1990 229[17]
1985 304[18]
1965 472[19]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Elmali, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 5 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Sivas Şarkışla Elmalı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  3. ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  4. ^ Yakup Göker, Şarkışla’nın Sosyo-Kültürel ve Dini Yapısı Üzerine Bir İnceleme, (Cumhuriyet Ünv. Sos. Bil. Enstitüsü-Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas, 1998, s.13 ; Mahiroğulları, s.85,118.
  5. ^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 8)
  6. ^ Elmalı ve Kazancık köylerindeki yatırların farklı sanılmasına örnek olarak: Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 8, "Kara Baba" ve "Kazancığın Karababa" maddeleri)
  7. ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017 (Sayfa: 32)
  8. ^ "Muhsin Yazıcıoğlu kimdir?". Milliyet Gazetesi. 24 Mart 2019. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
  9. ^ Cumhuriyet Gazetesi, Arşiv: 22/04/1996 Pazartesi günü,[ölü/kırık bağlantı] Ankara haberleri (sol sütun), Haber: "Yazıcıoğlu Hacca Gitti". Alıntı[ölü/kırık bağlantı]: "Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu hacca giderken «Allah'tan, Müslümanlara insanca yaşayacak günler nasip etmesini diliyorum» dedi. Yazıcıoğlu parti genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında partililerle vedalaşarak herkesten haklarını helal etmelerini istedi."
  10. ^ Sivas'ta Muhsin Yazıcıoğlu Anı Evi törenle açıldı 24 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TRT Haber, Yayın Tarihi: 30 Haziran 2021
  11. ^ Muhsin Yazıcıoğlu Anı Evi Açıldı 24 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sivas Valiliği, Yayın Tarihi: 29 Haziran 2021
  12. ^ Elmalı köyü (web sitesi) - Aileler {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20220306081541/http://www.elmali.org/aileler.html |tarih=6 Mart 2022
  13. ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017, Sayfa: 51 - "Elmalı köyü" alt başlığı (Sürmeli Bostancı ile görüşme).
  14. ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017, Sayfa: 52 - "Elmalı köyü" alt başlığı (Oğlu Atakan Sakarya ile görüşme).
  15. ^ Kadın Havacılar 4 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Son paragraf olan "İlk Kadın Hava Şehidi" başlığı altında verilen diğer kadın şehitler.
  16. ^ a b "Elmalı Köyü". YerelNet.org.tr. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Elmalı köyünden Musa Kazım Sakarya'nın; kendisi ile birebir aynı adı ve soyadı taşıdığı söylenen, Sivas merkezde Cami-i Kebir mahallesinden olduğu iddia edilen Musa Kazım ile hiçbir ilgisi yoktur. Yalnızca bir isim benzerliği mevcuttur, ancak aralarında bir akrabalık ilişkisi veya başka bir bağlantı yoktur. "Hatipoğlu" olarak bilinen Hacı Mustafa Efendi'nin oğlu olan Musa Kazım Sakarya savaşa katılmadan önce de sonra da doğduğu yer olan Elmalı köyünde yaşamıştır.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Fotoğraflar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Karababa Mezarı - Elmalı köyü (Şarkışla)
    Karababa Mezarı - Elmalı köyü (Şarkışla)
  • Karababa Yatırı (ağaçlar ve yığma taş mezar)
    Karababa Yatırı (ağaçlar ve yığma taş mezar)
  • Uyuz Göleti - Elmalı (Şarkışla)
    Uyuz Göleti - Elmalı (Şarkışla)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elmalı,_Şarkışla&oldid=32528418" sayfasından alınmıştır