Egemenlik geçit töreni
Egemenlik geçit töreni (Rusça: Парад суверенитетов, Parad suverenitetov), 1980'lerin sonundan 1990'ların başına kadar Sovyetler Birliği'ndeki Sovyet cumhuriyetleri tarafından çeşitli derecelerde egemenlik ilanları dizisiydi. Deklarasyonlar, kendi topraklarındaki kurucu cumhuriyet gücünün merkezi güç üzerindeki önceliğini belirtti ve bu da merkez ile cumhuriyetler arasında Hukuk Savaşı'na yol açtı. Süreç, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Mihail Gorbaçov yönetimindeki demokratizatsiya ve perestroyka politikalarının bir sonucuydu. Gorbaçov'un Birliği, Egemen Devletler Birliği şeklinde yeni bir anlaşma kapsamında koruma çabalarına rağmen, birçok kurucu kısa sürede tam bağımsızlıklarını ilan etti.[1][2] Süreç Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla sonuçlandı.[3]
Bağımsızlığını ilan eden ilk bölge Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ydi (19 Ocak 1990, ancak Sovyet Azerbaycan'ın lideri Haydar Aliyev, kökleri Nahçıvan'da olmasına rağmen Nahçıvan Cumhuriyeti'ni Azerbaycan içinde tutmayı başardı).[4]
Bağımsızlığını ilan eden ilk üst düzey Sovyet cumhuriyeti Estonya idi (16 Kasım 1988: Estonya Egemenlik Bildirgesi, 30 Mart 1990: Estonya devletinin restorasyonuna geçişe ilişkin kararname, 8 Mayıs 1990: Devlet Sembolleri Yasası ve 20 Ağustos 1991: Estonya'nın Bağımsızlığını Yeniden Kurma Yasası).
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Henry E. Hale, "The Parade of Sovereignties: Testing Theories of Secession in the Soviet Setting", British Journal of Political ScienceVol. 30, No. 1, 2000, pp. 31-56
- ^ Emizet F. Kisangani, Vicki L. Hesli, "The Disposition to Secede: An Analysis of the Soviet Case", Comparative Political Studies vol. 27, January 1995, DOI:10.1177/0010414095027004002
- ^ The Revenge of the Past: Nationalism, Revolution, and the Collapse of the Soviet Union, Ronald Grigor Suny, Stanford University Press, 1993, 0-8047-2247-1 Retrieved on 2009-04-25
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.