Dino Buzzati
| Dino Buzzati Traverso | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 16 Ekim 1906 San Pellegrino, Belluno, İtalya |
| Ölüm | 28 Ocak 1972 (65 yaşında) Milano, İtalya |
| Meslek | Yazar, gazeteci, ressam |
| Milliyet |  İtalya |
| Vatandaşlık | İtalya |
| Edebî akım | Varoluşçuluk, Büyülü gerçekçilik |
| Önemli ödülleri | tam liste |
Etkiledikleri | |
Etkilendikleri | |
| Resmî site | |
Dino Buzzati Traverso (d. 16 Ekim 1906, Belluno - ö. 28 Ocak 1972), İtalyan romancı, öykü yazarı, ressam, şair ve gazeteci.
Ülkesinde İtalya'nın Kafka'sı olarak tanımlanan yazar, çok sayıda gerçeküstü ve fantastik roman ve kısa öyküyü kaleme aldı. Italo Calvino, Tommaso Landolfi ve Juan Rodolfo Wilcock ile birlikte İtalyan 20. yüzyılının en büyük fantastik yazarlarından biri olarak kabul edilmektedir.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Dört çocuklu Venedikli bir ailenin ikinci çocuğu olarak Belluno'da dünyaya geldi. 1917 yılında Milano’daki Parini Lisesi'nde başladı, fakat aynı yıl evleri Avusturyalılar tarafından işgal edildi ve yağmalandı. 1920 Kasımı’nda ilk öyküsü “La canzone delle montagne”’yi yazdı. 1924 yılında, daha önce babasının da öğretim üyeliği yaptığı Milano Üniversitesi’nde hukuk okumaya başladı. 1926-27 yıllarında askerlik görevini yaptı. 10 Haziran 1928 tarihinde Milano merkezli Corriere della Sera gazetesinde çalışmaya başladı ve bu görevini ölümüne değin sürdürdü. Aynı yıl hukuk diplomasını aldı.
1933 yılında ilk romanı Bàrnabo delle Montagne (Dağların Adamı Barnabo) yayımlandı ve hemen arkasından Corriere della Sera tarafından Filistin'e gönderildi. İkinci romanı Il Segreto del Bosco Vecchio (Eski Korunun Gizemi) 1935'te yayımlandı. 1939 yılında gazete için Addis Abeba'da bulunurken askere çağrıldı. 1940 Haziranı’nda başyapıtı Il Deserto dei Tartari (Tatar Çölü) yayımlandı.
İkinci Dünya Savaşı sırasında üç yıl boyunca bir savaş gemisinde görev yaptı. Savaş sonunda Tatar Çölü büyük ilgi gördü ve Buzzati'yi bir anda İtalya'nın önde gelen yazarlarından birine dönüştürdü. Uluslararası başarısı ise Tatar Çölü'nün Le Desert des Tartares adıyla 1949 yılında Fransa'da basılmasından sonra gerçekleşti ve eser kısa sürede 20’den fazla dile çevrildi.
1953 yılında en başarılı oyunu kabul edilen Un Caso Clinico (Klinik Bir Vaka) sahneye koyuldu. Bu oyun 3 yıl sonra Albert Camus tarafından uyarlanarak Fransa'da sahneye koyuldu ve büyük başarı sağladı.
Buzzati 1958 yılında Milano’da ilk resim sergisini açtı ve 1960 yılında bilimkurgu türündeki tek romanı olan “Il Grande Ritratto”’yu (Büyük Portre Büyük Sır) yayımladı. 1963 yılında beşinci ve son romanı olan Un Amore ("Bir Aşk") yayımlandı. 1966 yılında, dünyaca ünlü öyküsü Il Colombre (Colombre), 51 seçme öyküsünün yer aldığı bir seçkide yayımlandı.
1969 yılında, Orpheus'un modern bir çeşitlemesi kabul edilen Poema a Fumetti (Çizgi Roman Biçiminde Şiir) adlı resimli romanı yayımlandı ve büyük ilgi gördü. 1971 yılında Le Notti Difficili (Zor Geceler) adıyla, öykülerinin altıncı basımı yapıldı. Bu, aynı zamanda Buzzati’nin, hayattayken yayımlanan son kitabı oldu.
Buzzati 28 Şubat 1972’de kanserden öldü.
Buzzati'nin Dağların Adamı Barnabo, Eski Korunun Gizemi, Tatar Çölü ve Bir Aşk adlı romanları filme çekilmiştir.
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1958: Strega Ödülü
- 1970: Mario Massai Ödülü
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Roman[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bàrnabo delle Montagne (Dağların Adamı Barnabo, 1933)
- Il Segreto del Bosco Vecchio (Eski Korunun Gizemi, 1935)
- Il Deserto dei Tartari (Tatar Çölü, 1940)
- Il Grande Ritratto (Büyük Portre Büyük Sır, 1960)
- Un Amore (Bir Aşk, 1963)
Öykü[değiştir | kaynağı değiştir]
- I Sette Messaggeri (Yedi Ulak, 1942)
- Il Crollo della Baliverna (Baliverna’nın Çöküşü, 1957)
- Sessanta Racconti (60 Öykü, 1958)
- Il Colombre (Colombre, 1966)
Çocuk romanı[değiştir | kaynağı değiştir]
- La famosa Invasione degli Orsi in Sicilia (Ayılar Baskını, 1945)
Tiyatro oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Un Caso clinico (Klinik Bir Vaka, 1953)
- L'Uomo Che Andrà in America (Amerika'ya Gidecek Ressam, 1962)
- Il Mantello (Palto, 1960)
Türkçe'de Dino Buzzati[değiştir | kaynağı değiştir]
1933 - Bàrnabo delle Montagne
- Dağların Adamı Barnabo, çev. Elçin Kumru (İstanbul: Timaş, 2010).
1940 - Il Deserto dei Tartari (Milano: Rizzoli).
- Tatar Çölü, çev. Nihal Önol (İstanbul: Varlık, 1968).
- Tatar Çölü, çev. Hülya Tufan (İstanbul: İletişim, 1991).
1945 - La Famosa Invasione degli Orsi in Sicilia (Milano: Rizzoli).
- Ayılar Yönetimde, çev. Süleyman Nebioğlu (İstanbul: May, 1978).
- Ayılar Baskını, çev. Bülent Berkman, resimleyen Semih Poroy (İstanbul: Milliyet, 1995).
1953 - Un caso clinico (Milano: Mondadori).
- Klinik Bir Vaka, çev. Zihne Küçümen (Ankara: Devlet Tiyatrosu, 19??). 2. Baskı: Klinik Bir Olay (Ankara: Devlet Tiyatrosu, 1973).
1958 - Esperimento di magia (Padova: Rebellato).
- Büyücü, çev. İhsan Akay (İstanbul: Varlık, 1971).
1960 - Il grande ritratto (Milano: Mondadori, 1960).
- Büyük Portre Büyük Sır, çev. Esma Fethiye Güçlü (İstanbul: Timaş, 2022).
1963 - Un amore (Milano: Mondadori, 1963).
- Bir Aşk, çev. Y. İlksavaş (İstanbul: Günebakan, 1975?).
1966 - Il colombre e altri cinquanta racconti (Milano: Mondadori).
- K. Balığı, çev. Eren Yücesan Cendey (İstanbul: İletişim, 1994). 2. Baskı: Colombre (İstanbul: Can, 2007).
1968 - La boutique del mistero (Milano: Mondadori, 1968).
- Tanrıyı Gören Köpek, çev. Rekin Teksoy (İstanbul: Can, 1992). 2. Baskı: Büyülü Öyküler (İstanbul: Can, 1995).
Öykülerinden Seçkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Büyücü, çev. İhsan Akay (İstanbul: Varlık, 1971).
- Keşişin Köpeği, çev. Afşar Timuçin (İstanbul: Cem, 1981).
- Tanrı Görmüş Köpek, çev. İhsan Akay (İstanbul: Milliyet, 1995).
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Buzzati, Dino (31 Mart 1965). "Le Case di Kafka". Parole in Viaggio (İtalyanca). Corriere della Sera. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
