Döşeme (yapı)

Döşeme, yapım aşamasında açık zemin veya yüzeysel zemin kaplamasıdır. Asfalt beton malzemeleri arasında asfalt; beton, kaldırım taşı, arnavut kaldırımı ve çökelti taşı, yapay taş, tuğla, karolar, bazen odun veya tahtada bulunur. Peyzaj mimarlığında kaldırımlar, zorluğun bir parçasıdır. Yaya kaldırımı; yol yüzeyi, bahçe avlusunda ve avlularda kullanılır.

İngilizce "pavement", Latince pavimentum'dan, yani Eski Fransızca kökenli kelime "dövülmüş veya yıkılmış bir kat" anlamına geliyor.^[1] Mozaikler gibi kalıplara serilmiş kaldırımlar, Romalılar tarafından yaygın olarak kullanılmıştır.

Fayans[değiştir | kaynağı değiştir]

Fayans; parke taşı, fayans, tuğla veya dış döşeme için yaygın olarak kullanılan tuğla benzeri zemin parçasıdır.^[2] Fabrikada beton kaplamalar, bir çeşit beton ve bir tür renklendirici madde karışımıyla oluşturulan kalıp, başka bir kalıba dökülerek ve oluşturulmasına izin verilerek hazırlanır. Standart beton temeli dökülerek, üstüne kum serpilerek ve daha sonra istenilen serme düzeninde döşemeler yapılarak uygulanırlar. Astarın kendisi dışında kenardan başka bir yapıştırıcı veya tutkal yöntemi kullanılmamaktadır. Yollar, dar sokaklar, patikalar, yürüyüş yolları ve diğer açık hava platformları yapmak için kaldırım taşları kullanılabilir.

Birbirine beton döşeme[değiştir | kaynağı değiştir]

Birbirine geçmeli beton finişer, yapı tipidir. Segmenti finişer olarak da bilinen bu özel finişer tipi, son birkaç on yılda tuğla, kil veya betona çok popüler bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır.^[3]

Segmental finişerler binlerce yıldır kullanılmaktadır. Romalılar, hâlâ şimdiye kadar ulaşmış eski materyallerden yararlanarak yolları inşa ettiler. Fakat 1940'ların ortalarına kadar kaldırım taşları, betondan üretilmeye başlanmadı. Tüm yolların esnek hale getirildiği Hollanda'da başladı, çünkü ülke deniz seviyesinin altındaydı bu nedenle yer kayıyor, hareket ediyor ve batıyordu. Dökme beton bir seçenek değildi, çünkü çatlayacaktı.^[4] Betona ve kum içine yerleştirilmeyen bireysel üniteler, betondan çok daha iyi performans gösterirdi. Finişer betondan yapılmadan önce yapımında ya gerçek kayaç ya da kil kullanıldı.^[5]

Ekonomik olmasının yanı sıra ekolojik faydalarda barındıran, su geçirgen tasarımlarda birbirine kenetlenen beton döşeme taşları yaygın olarak mevcuttur.^[6] Suyun taş döşeyicilerden doğal emilimi taklit edecek şekilde tahliye edilmesine izin verilerek, inşaatçılar ve arazi bezleri yüzey akışını sınırlandırabilir dolayısıyla toprak erozyonu veya çevredeki arazi bölgesinde ayakta durma suyunu engelleyebilir. Bazı geçirgen finişer tesisatları, yağmur suyunu toplamak için tasarlanmıştır. Bu da sulama, araba yıkama gibi kullanımlar için kullanılabilir.^[7]

Taş döşeme[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir taş finişer, başka bir finişerdir. Bu tip finişerler, güzellik ve dayanıklılık açısından son derece değerli oldukları için bina ve peyzaj alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadırlar.^[8] Taş; kaldırım taşları kireç taşı, göztaşı, bazalt (New York'ta kullanılan Palisades gibi), kumtaşı, mermer ve granit gibi birçok malzemenin bir araya gelmesiyle oluşmuştur.^[9]

Traverten taşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Traverten, doğrudan güneş ışığında serin kalan; havuz kenarları, patikalar, yürüyüş yolları ve açık hava eğlence alanları için popüler bir seçim haline gelmiş dayanıklı, düşük gözenekli bir taştır. Traverten tuza toleranslıdır ve düşük güneş ışığı yansımasına sahiptir. Granit finişerleri, dış mekânda kullanımı aynı zamanda bakımı zorlaştıran yüksek bütünleyici mukavemet ve yoğunluğa sahiptir.^[10] Kireç taşı finişerleri, doğal kireç taşı bloklarından ve dağlık alanlarda bulunan bir kaya ve okyanustaki deniz yataklarından kesilir. Kireç taşı, eşsiz doğal renk varyasyonlarına sahip olma eğilimindedir. Kum taşı, kaldırım taşları doğal taşlardan elde edilir. Kaldırımlar, avlular ve arka bahçeler için kullanılır.