Creodonta
| Kreodontlar | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ABD, Colorado'da yaşamış 4 Eosen kreodontu. En üstten en alta; Tritemnodon, Patriofelis, Machaeroides ve Sinopa | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Familyalar | |||||||||||
Creodonta, Paleosen'den Miyosen dönemlerine kadar yaşamış, soyu tükenmiş, muhtemelen polifiletik bir etobur memeli takımıdır.[3][4][5][6][7][8][9] Her ikisi de karnaval dişlerine sahip oldukları için, kreodontlar ve etçillerin bir zamanlar yakın bir ortak ataya sahip oldukları düşünülüyordu, ancak karnavalları (hem kreodontlar hem de etoburlar arasında ve ana kreodont grupları arasında) oluşturmada farklı dişlerin rol oynadığı göz önüne alındığında; bu, bir evrimsel yakınsama durumudur. Karnavallar, soyu tükenmiş yarasa Necromantis gibi diğer memeli türlerinde de bilinmektedir.
Takımın tarihsel olarak iki farklı familyadan oluştuğu düşünülüyordu: Oxyaenidae ve Hyaenodontidae. Her ikisi de etçillerle ilişkili fosil memelilerin ayrı takımlarını temsil edebilir veya daha bazal taksonlardan türemiş olabilir.
Kreodontlar, hem coğrafi hem de zamansal olarak geniş bir yelpazeye sahipti. Kuzey Amerika'da geç Paleosen'den geç Oligosen'e, Avrupa'da erken Eosen'den geç Oligosen'e, Asya'da erken Eosen'den geç Miyosen'e ve Afrika'da Paleosen'den geç Miyosen'e kadar bilinmektedirler.[10]
Kreodontlar, geç Paleosen'de Oxyaenid radyasyonuna sahip ilk büyük, açıkça etobur memelilerdi.[11] Paleojen döneminde, Eski Dünya'da en bol bulunan karasal etobur formuydular.[12] Oligosen Afrikası'nda baskın yırtıcı grup onlardı. Mesonychidler ve Entelodontlar ile rekabet ettiler ve sonunda sırasıyla Oligosen'in başlangıcında ve Miyosen'in ortasında ortasında onları geride bıraktılar, ancak etoburlara karşı nişlerini kaybettiler. Gruba ait son cins 11,1 milyon yıl önce yok oldu ve ekolojik nişlerini artık onların yerine etçiller (Carnivora) işgal ediyor.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Creodonta". paleobiodb.org. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Cope, E. D. (1875). On the Supposed Carnivora of the Eocene of the Rocky Mountains. Proceedings of the Academy of Natural Sciences, Philadelphia. 27. ss. 444-449. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Morlo, M., Gunnell G., and P.D. Polly. 2009. What, if not nothing, is a creodont? Phylogeny and classification of Hyaenodontida and other former creodonts. Journal of Vertebrate Paleontology 29(Supplement 3): 152A.
- ^ Polly (1994). "What, if anything, is a creodont?". Journal of Vertebrate Paleontology. 14: 42A. doi:10.1080/02724634.1994.10011592.
- ^ Zack (2018). "A skeleton of a Uintan machaeroidine 'creodont' and the phylogeny of carnivorous eutherian mammals". Journal of Systematic Palaeontology. 17 (8): 1-37. doi:10.1080/14772019.2018.1466374.
- ^ Polly (1996). "The skeleton of Gazinocyon vulpeculus gen. et comb. nov. and the cladistic relationships of Hyaenodontidae (Eutheria, Mammalia)". Journal of Vertebrate Paleontology. 16 (2): 303-319. doi:10.1080/02724634.1996.10011318.
- ^ Grohé et al. 2012
- ^ Anna Bastl (2013). "First evidence of the tooth eruption sequence of the upper jaw in Hyaenodon (Hyaenodontidae, Mammalia) and new information on the ontogenetic development of its dentition". Paläontologische Zeitschrift. 88 (4): 481-494. doi:10.1007/s12542-013-0207-z.
- ^ Grohé (2012). "New Apterodontinae (Hyaenodontida) from the Eocene Locality of Dur At-Talah (Libya): Systematic, Paleoecological and Phylogenetical Implications". PLOS ONE. 7 (11): e49054. doi:10.1371/journal.pone.0049054. PMC 3504055 $2. PMID 23185292.
- ^ Gunnell 1998
- ^ Janis, Baskin & Berta 1998
- ^ Rose & Archibald 2005
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gingerich, Philip D. (1989). "New Earliest Wasatchian Mammalian Fauna from the Eocene of Northwestern Wyoming: Composition and Diversity in a Rarely Sampled High-Floodplain Assemblage". Papers on Paleontology. Ann Arbor: Museum of Paleontology, University of Michigan (28). hdl:2027.42/48628. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- Gunnell, Gregg F. (1998). "Creodonta". Janis, Christine M.; Scott, Kathleen M.; Jacobs, Louis L. (Ed.). Terrestrial Carnivores, Ungulates, and Ungulatelike Mammals. Evolution of Tertiary Mammals of North America. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ss. 91-109. ISBN 978-0-521-35519-3.
- Janis, Christine M.; Baskin, Jon A.; Berta, Annalisa; Flynn, John J.; Gunnell, Gregg F.; Hunt, Robert M., Jr.; Martin, Larry D.; Munthe, Kathleen (1998). "Carnivorous mammals". Janis, Christine M.; Scott, Kathleen M.; Jacobs, Louis L. (Ed.). Terrestrial Carnivores, Ungulates, and Ungulatelike Mammals. Evolution of Tertiary Mammals of North America. 1. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 73-90. ISBN 978-0-521-35519-3.
- Macdonald, David (January 1992). The Velvet Claw: A Natural History of the Carnivores. BBC Books. ISBN 978-0-563-20844-0.
- Lambert, David; ve diğerleri. (The Diagram Group) (1985). The Field Guide to Prehistoric Life. New York: Facts on File Publications. ISBN 978-0-8160-1125-4.
- Matthew, William Diller (August 1909). "The Carnivora and Insectivora of the Bridger Basin, Middle Eocene". Memoirs of the American Museum of Natural History. 9: 289-576. hdl:2246/5744. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- Rose, Kenneth David; Archibald, J. David (2005). The Rise of Placental Mammals: Origins and relationships of the major extant clades. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikitür'de Creodonta ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Creodonta ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
 | Tarihöncesi memeli ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |