Christoph Hartknoch
Christoph Hartknoch | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1644 Jablonken (Jabłonka) |
| Ölüm | 1687 Toruń (Thorn) |
| Meslek | tarihçi ve eğitimci |
Christoph Hartknoch (1644–1687), Prusyalı tarihçi ve eğitimci.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Hartknoch, Prusya Dükalığı'ndaki Ortelsburg (Szczytno) yakınlarındaki Jablonken'de (Jabłonka) doğmuştur. 1650'de aile Passenheim'a (Pasym) taşınmış[1] ve orada güney Prusya'da Polonya Krallığı adına savaşan Tatar saldırılarının vahşetine ve dehşetine tanık olmuştur. Öğretmeni onu pencereden atarak hayatını kurtarmıştır. Bölgedeki çok sayıda köy yok edilmiştir, ancak Hartknoch düklüğün başkenti Königsberg'e ulaşmayı başarmıştır.
Königsberg'de Hartknoch bir Protestan enstitüsünde teoloji okumaya başlamıştır. Kısa bir süre sonra ailesi ölmüş ve çalışmak zorunda kalmıştır. Kaunas'ta özel öğretmen ve ardından Vilnius'taki Protestan okulunda rektör olmuştur. Kısa süre sonra tarihle ilgilenen kitapların ve kayıtların bulunduğu Königsberg'e dönmüştür.
1679'da Hartknoch, önce Latince ve sonra Almanca olarak yayınladığı Eski ve Yeni Prusya isimli Prusya tarihi hakkında bir kitap yanında Prusya'daki kilisenin tarihini anlatan bir başka bir kitap yayınlamıştır. Eserlere, insanlara, tarihe ve kültüre dair açıklamalar ve illüstrasyonların yanı sıra kasabaların bakır gravür illüstrasyonları da eşlik etmiştir. Etnografik bilgileri rahip Matthäus Prätorius'tan almıştır.
Hartknoch'un Polonya-Litvanya Birliği, Kaunas ve Vilnius'taki çalışmaları onların tarihlerine olan ilgisini uyandırmıştır. Birlik üzerine türünün ilk örneği olan, 300 yıla yayılan kapsamlı bir çalışma yazmıştır.
1677'de Toruń (Thorn) şehri, Hartknoch'u on yıl boyunca çalıştığı gymnasium müdürü olması için davet edilmiştir. 687'de 43 yaşındayken orada ölmüştür.
Hartknoch'un kapsamlı bilimsel çalışmaları Prusya, Pomeranya, Samogitya, Kurlandiya ve Polonya bilgisine büyük katkı sağlamıştır.
Nicolaus Copernicus'un portresi[değiştir | kaynağı değiştir]
Hartknoch, Prusya tarihini konu alan kitabında Nicolaus Copernicus'un bir çizimine yer vermiştir. Hartknoch Şehirler ve kaleler hakkında. Ünlü matematikçi Nicolaus Copernicus yazmıştır. Kitap Hartknoch, Thorner Gymnasium yöneticilik yaptığı sırada yazılmıştır.
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Christoph Hartknoch ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Respublica Polonica duobus libris illustrata. Frankfurt, Leipzig, 1678
- Selectae dissertationes historicae de variis rebus Prussicis. 1679
- Christophorus Hartknoch: Alt- und Neues Preussen [literally 'Old and New Prussia']. Franckfurt & Leipzig, 1684 (Google Books)
- Preussische Kirchen-Historia (History of the Prussian Church[2]). Frankfurt, Danzig, 1686
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Z. A. Janczewski, in: Mitteilungsblatt der deutschen Minderheit im Bezirk Ermland-Masuren, 2002 "Bekannte Persoenlichkeiten aus unserer Heimat: Christoph Hartknoch (1644-1687)". 3 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2008.
- ^ Johann Lorenz Mosheim & James Murdock. Institutes of Ecclesiastical History. R. Carter & Bros. 1871.
