İçeriğe atla

Chang'e 6

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Chang'e 6
Chang'e 6'nın ikizi Chang'e 5'in tam ölçekli maketi
Görev türüÖrnek getirme görevi
UygulayıcıCNSA
COSPAR kimliği2024-083A Bunu Vikiveri'de düzenleyin
SATCAT no.59627 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Görev süresi52 gün, 20 saat, 39 dakika
Uzay aracı özellikleri
ÜreticiCAST
Fırlatma ağırlığı8.350 kg (18.410 lb)[1]
Görev başlangıcı
Fırlatma tarihi3 Mayıs 2024 (3 Mayıs 2024)
09:27:29 UTC[2][3]
RoketLong March 5
Fırlatma yeriWenchang
Görev sonu
İniş tarihi25 Haziran 2024
06:07 UTC
Dönüş kapsülü
İniş yeriİç Moğolistan, Çin
Ay yörünge aracı
Yörüngeye yerleşme8 Mayıs 2024
02:12 UTC[4]
Yörüngeden ayrılma20 Haziran 2024
~15:00 UTC
Yörünge parametreleri
Periapsis yüksekliği220 km (140 mi)
Eğiklik137°
Ay iniş aracı
İniş tarihi1 Haziran 2024
22:23:16 UTC[5][6]
Kalkış tarihi3 Haziran 2024
23:38:10 UTC[7]
İniş yeriApollo Havzası güney denizi
41°38′19″S 153°59′07″W / 41.6385°G 153.9852°B / -41.6385; -153.9852[8][9]
Örnek ağırlığı1.935,3 g (68,27 oz)[10][11]
Jinchan Ay keşif aracı
İniş tarihi1 Haziran 2024
22:23:16 UTC[5][6]
İniş yeriApollo Havzası güney denizi[8]
Örnek Yükseltici ile Kenetlenme
Kenetlenme tarihi6 Haziran 2024
06:48 UTC[12]
Ayrılma tarihi6 Haziran 2024
 
Chang'e sondaları

Chang'e 6 (Çince: 嫦娥六号; pinyin: Cháng'é liùhào), Çin Ulusal Uzay İdaresi tarafından gerçekleştirilen robotik bir Ay keşif göreviydi. Çin Ay Keşif Programı'ndaki öncüllerine benzer şekilde bu uzay aracı da adını Çin ay tanrıçası Chang'e'den almıştır.

Görev, 3 Mayıs 2024 tarihinde sondanın Çin'in Hainan adasından fırlatılmasıyla başladı. Görevin iniş aracı ve mobil bir kamera gezgini 1 Haziran 2024'te Ay'ın uzak yüzüne indi.[5][13] Çin'in ikinci örnek getirme görevinin bir parçası olarak, iniş aracının robotik kepçesi ve matkabı Ay yüzeyinden örnekler aldı ve bu örnekleri 3 Haziran 2024'te Ay yörüngesine fırlatılmış olan yükseltici modülüne yerleştirdi.[2] Yükseltici modülü, 6 Haziran 2024'te Ay yörüngesindeki yörünge modülüyle kenetlendi ve daha sonra örnekleri taşıyan konteyneri Dünya'ya nihai dönüşü için yörüngedeki atmosfere giriş modülüne aktardı. Görevin iniş aracı ve mini gezgini de Ay yüzeyinde bilimsel deneyler gerçekleştirdi. Görevin tamamı yaklaşık 53 gün sürdü ve 25 Haziran 2024 tarihinde sona erdi.[2]

Genel Bakış

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin Ay Keşif Programı, teknolojik ilerlemenin aşamalı olarak gerçekleştirildiği dört aşamada yürütülmek üzere tasarlanmıştır:[14]

  • İlk aşamanın hedefi Ay yörüngesine ulaşmaktı. Bu hedef 2007'de Chang'e 1 ve 2010'da Chang'e 2 ile tamamlanmıştır.
  • İkinci aşamada Ay'a iniş yapmak ve Ay'da dolaşmak hedeflendi ve bu hedef, 2013'te Chang'e 3 ve 2019'da Chang'e 4 tarafından başarıyla gerçekleştirildi.
  • Üçüncü aşama, Ay örnekleri toplanması ve bunların Dünya'ya getirilmesini amaçlıyordu. ilk olarak 2020'de Chang'e 5 ve 2024'te ilk defa Ay'ın uzak yüzünden olmak üzere Chang'e 6 ile gerçekleştirildi.
  • Dördüncü aşama, Ay'ın güney kutbuna yakın bir robotik araştırma istasyonu geliştirmeyi içeriyor.[14][15][16] Program, 2030'larda mürettebatlı Ay inişlerini kolaylaştırmayı ve Ay'ın güney kutbu yakınlarında mürettebatlı bir ileri karakol inşa etmeyi amaçlamaktadır.[17]

Önceki Chang'e 5 görevi, Ay'ın yakın yüzünün kuzey yarımküresinden 1.731 kilogram (3.816 lb) malzeme getirmişti.

Chang'e 6 görevi, daha fazla malzeme toplamak için Ay'ın uzak yüzünün güney yarımküresine indi. Spesifik olarak Chang'e 6 görevinin iniş segmenti, Ay'ın uzak yüzündeki büyük Güney Kutbu-Aitken (SPA) çarpma havzası içinde yer alan Apollo kraterinin güney kısmındaki nispeten düz bir alana iniş yaptı. Bilim insanları, iniş alanından toplanan örneklerin SPA havzasını oluşturan çarpışma ile fırlatılan Ay mantosu malzemesini içerebileceğini ve bu malzemenin Ay'ın yakın yüzü ile uzak yüzü arasında var olan farklılıklara ve Ay ile Güneş Sisteminin kökenine ışık tutmasını umuyorlar.[2]

Chang'e 6 iniş aracı, 1 Haziran 2024 UTC saatiyle 22:23'te Apollo Havzası'nın güney denizine (ay koordinatları: 41°38′19″S 153°59′07″W / 41.6385°G 153.9852°B / -41.6385; -153.9852) indi.[5][18] Örnek toplama işleminin tamamlanması ve örneklerin robot kol ve robot matkap tarafından yükselticiye yerleştirilmesinden sonra yükseltici, 3 Haziran 2024'te 23:38 UTC'de iniş aracının üstünden kalkış yaptı.[7][19] Yükseltici, 6 Haziran 2024'te 06:48 UTC'de Ay yörüngesindeki Chang'e 6 hizmet modülü (yörünge aracı) ile kenetlendi ve ardından aynı gün 07:24'te örnek kabını Dünya'ya dönüş modülüne aktarmayı tamamladı.[20] Dönüş kapsülü 25 Haziran 2024'te İç Moğolistan'a indi.[21]

Görevin iniş aracı, yüzey toprağı ve kayaçlar ile (kepçe kullanarak) yeraltı örneklerini (matkap kullanarak) içeren 1.935,3 gram (68,27 oz) Ay'ın uzak yüzündeki malzemeyi topladı.[11] Dönüş kapsülünün Dünya'ya geri dönüşüyle birlikte Çin, Ay'ın uzak yüzünden numune getiren ilk ülke oldu.[22]

Örnek toplama işlemiyle oluşan delik, Çin'in adı Zhōngguó 中国'nun ilk karakteri olan zhong (中) şeklindeydi. Bu sembol Weibo'da "viral" oldu.[23]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Historic journey from Chang'e 6 lifts off". Çin Ulusal Uzay İdaresi. 3 Mayıs 2024. 3 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024. 
  2. ^ a b c d Jones, Andrew (10 Ocak 2024). "China's Chang'e-6 probe arrives at spaceport for first-ever lunar far side sample mission". SpaceNews. 3 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
  3. ^ "Long March 5 – Chang'e 6". nextspaceflight.com. 29 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024. 
  4. ^ "嫦娥六号探测器成功实施近月制动顺利进入环月轨道飞行" (Çince). 中国新闻网. 8 Mayıs 2024. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  5. ^ a b c d Jones, Andrew (1 Haziran 2024). "Chang'e-6 lands on far side of the moon to collect unique lunar samples". SpaceNews. 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
  6. ^ a b Seger Yu [@SegerYu] (1 Haziran 2024). "落月时刻 2024-06-02 06:23:15.861" (X gönderisi) (Çince) – X vasıtasıyla. 
  7. ^ a b Lee, Liz; Baptista, Eduardo (3 Haziran 2024). "China's Chang'e-6 lifts off from far side of moon". Reuters.com. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  8. ^ a b "大陸「嫦娥六號」明年5月發射 擬帶回月球背面岩石採樣" (Çince). 聯合報. 25 Nisan 2023. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2023. 
  9. ^ "First Look: Chang'e 6" (İngilizce). Lunar Reconnaissance Orbiter Camera. 14 Haziran 2024. 14 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 
  10. ^ "新华社权威快报丨嫦娥六号带回世界首份月背样品1935.3克" (Çince). 新华网. 28 Haziran 2024. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024. 
  11. ^ a b huaxia (28 Haziran 2024). "China's Chang'e-6 collects 1,935.3 grams of samples from moon's far side". Xinhua News Agency. 28 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024. 
  12. ^ "新华全媒+丨嫦娥六号完成月球轨道交会对接与在轨样品转移" (Çince). 新华网. 6 Haziran 2024. 6 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024. 
  13. ^ "嫦娥六号着陆器和上升器合影来了!". CNSA. 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2024. 
  14. ^ a b Chang'e 4 press conference 15 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CNSA, 14 Ocak 2019'da yayınlandı.
  15. ^ China's Planning for Deep Space Exploration and Lunar Exploration before 2030 3 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (PDF) XU Lin, ZOU Yongliao, JIA Yingzhuo. Space Sci., 2018, 38(5): 591–592. DOI:10.11728/cjss2018.05.591
  16. ^ A Tentative Plan of China to Establish a Lunar Research Station in the Next Ten Years 15 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Zou, Yongliao; Xu, Lin; Jia, Yingzhuo. 42. COSPAR Bilimsel Kurulu. 14–22 Temmuz 2018'de Pasadena, Kaliforniya, ABD'de düzenlendi, Özet kimliği. B3.1-34-18.
  17. ^ China lays out its ambitions to colonize the moon and build a "lunar palace" 29 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Echo Huang, Quartz. 26 Nisan 2018.
  18. ^ Segar Yu (2 Haziran 2024). "@SegarYu" (Çince). X. 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024. 
  19. ^ Huaxia (3 Haziran 2024). "China's spacecraft takes off from moon with first samples from lunar far side". Xinhua.com. 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  20. ^ Jones, Andrew (6 Haziran 2024). "Chang'e-6 spacecraft dock in lunar orbit ahead of journey back to Earth". SpaceNews. 8 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2024. 
  21. ^ "China's Chang'e-6 moon mission returns to Earth with historic far side samples". CNN. 25 Haziran 2024. 25 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2024. 
  22. ^ "China launches Chang'e 6 sample-return mission to moon's far side (Video)". Space.com. 3 Mayıs 2024. 3 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024. 
  23. ^ Limited, Bangkok Post Public Company. "China"s lunar lander lifts off from far side with cargo of dirt". Bangkok Post (İngilizce). 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2024. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Chang%27e_6&oldid=33513978" sayfasından alınmıştır