Whippomorpha

Whippomorpha
Yaşadığı dönem aralığı: 56-0 myö
Alt Eosen-Günümüz
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Whippomorpha; Yaşadığı dönem aralığı: 56-0 myö; Alt Eosen-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Sol üstten saat yönünde: Su aygırları, İspermeçet balinası, Bir arkaik balina olan Pakicetus, Bir raoellid olan Indohyus.
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Artiodactyla
Klad:	Cetancodontamorpha
Alt takım:	Whippomorpha; Waddell vd., 1999
Alt taksonlar
	Hippopotamoidea (=Anthracotherioidea) †Anthracotheriidae (parafiletik); Hippopotamidae; ; †Dichobunoidea? †Mixtotheriidae?; †Dichobunidae; †Helohyidae?; †Cebochoeridae; ; Cetaceamorpha †Raoellidae; Cetacea; ;

Whippomorpha, su aygırları ve balinaları içeren bir çift toynaklı memeli grubu. İlk kez Waddell ve arkadaşları tarafından 1999 yılında bilimsel olarak tanımlanmıştır.^[2]

Tüm whippomorphlar, Hippopotamus amphibius ve Tursiops truncatus'un en son ortak atasının soyundan geldiği için, Whippomorpha bir taç gruptur.^[2] Çift toynaklılar takımı içerisinde yer alırlar. En son ortak atalarının yaşam şekli, yaşadığı yer ve olası ortak ata fosilleri ile ilgili çok bir delil yoktur. Ancak en son ortak atalarının yaklaşık 55 milyon yıl önce yaşadığı düşünülmektedir.^[3]^[4] Yaklaşık 50 milyon yıl önce yaşamış Pakicetus, en eski balinalardan birdir. İlk olarak Orta Eosen'de ortaya çıkmış Anthracotheridlerin, su aygırlarının ataları olduğu düşünülmektedir.

Bu canlı grubuna "Cetancodonta" olarak yeniden adlandırma girişimlerinde bulunulmuştur.^[5] Fakat yine de genel olarak "Whippomorpha" olarak bilinir.^[6]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Whippomorpha adı, balina ve hipopotam kelimelerin İngilizce karşılıklarının birleştirilmesiyle oluşturulmuştur (wh[ale] + hippo[potamus] + Yunanca (μορφή, morphe = form).

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ferungulata kladogramı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Artiodactyla". www.mv.helsinki.fi (İngilizce). 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
^ ^a ^b Waddell, P. J.; Okada, N.; Hasegawa, M. (1999). "Towards Resolving the Interordinal Relationships of Placental Mammals". Systematic Biology. 48 (1). ss. 1-5. doi:10.1093/sysbio/48.1.1. JSTOR 2585262. PMID 12078634.
^ Tsagkogeorga, Georgia; McGowen, Michael R.; Davies, Kalina T. J.; Jarman, Simon; Polanowski, Andrea; Bertelsen, Mads F.; Rossiter, Stephen J. "A phylogenomic analysis of the role and timing of molecular adaptation in the aquatic transition of cetartiodactyl mammals". Royal Society Open Science. 2 (9): 150156. doi:10.1098/rsos.150156. PMC 4593674 $2. PMID 26473040. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
^ Beck, Robin MD; Bininda-Emonds, Olaf RP; Cardillo, Marcel; Liu, Fu-Guo; Purvis, Andy (2006). "A higher-level MRP supertree of placental mammals". BMC Evolutionary Biology. Cilt 6. s. 93. doi:10.1186/1471-2148-6-93. PMC 1654192 $2. PMID 17101039. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
^ Spaulding, Michelle; O'Leary, Maureen A.; Gatesy, John (2009). Farke, Andrew Allen (Ed.). "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLoS ONE. 4 (9). ss. e7062. doi:10.1371/journal.pone.0007062. PMC 2740860 $2. PMID 19774069.
^ Asher, Robert J.; Helgen, Kristofer M. (2010). "Nomenclature and placental mammal phylogeny". BMC Evolutionary Biology. Cilt 10. s. 102. doi:10.1186/1471-2148-10-102. PMC 2865478 $2. PMID 20406454. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Artiodactyla ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Whippomorpha ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Çift toynaklılar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Artiodactyla". www.mv.helsinki.fi (İngilizce). 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.

[Waddell-2] Waddell, P. J.; Okada, N.; Hasegawa, M. (1999). "Towards Resolving the Interordinal Relationships of Placental Mammals". Systematic Biology. 48 (1). ss. 1-5. doi:10.1093/sysbio/48.1.1. JSTOR 2585262. PMID 12078634.

[3] Tsagkogeorga, Georgia; McGowen, Michael R.; Davies, Kalina T. J.; Jarman, Simon; Polanowski, Andrea; Bertelsen, Mads F.; Rossiter, Stephen J. "A phylogenomic analysis of the role and timing of molecular adaptation in the aquatic transition of cetartiodactyl mammals". Royal Society Open Science. 2 (9): 150156. doi:10.1098/rsos.150156. PMC 4593674 $2. PMID 26473040. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[4] Beck, Robin MD; Bininda-Emonds, Olaf RP; Cardillo, Marcel; Liu, Fu-Guo; Purvis, Andy (2006). "A higher-level MRP supertree of placental mammals". BMC Evolutionary Biology. Cilt 6. s. 93. doi:10.1186/1471-2148-6-93. PMC 1654192 $2. PMID 17101039. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.

[5] Spaulding, Michelle; O'Leary, Maureen A.; Gatesy, John (2009). Farke, Andrew Allen (Ed.). "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLoS ONE. 4 (9). ss. e7062. doi:10.1371/journal.pone.0007062. PMC 2740860 $2. PMID 19774069.

[6] Asher, Robert J.; Helgen, Kristofer M. (2010). "Nomenclature and placental mammal phylogeny". BMC Evolutionary Biology. Cilt 10. s. 102. doi:10.1186/1471-2148-10-102. PMC 2865478 $2. PMID 20406454. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]