Ca'fer bin Yahya el-Bermeki
Ca'fer bin Yahya el-Bermeki (Arapça: جعفر بن يحيى) (767–803), Abbasiler döneminde Fars asıllı devlet adamı.
Babası Harun Reşid’in veziriydi, kendisi de babasından sonra bu görevi devraldı. Bermekiler hanedanının önemli bir üyesiydi. Öncesinde Nava Vihara manastırının eski Budist liderlerindendi. Harun Reşid'in emriyle 803 yılında idam edildi.
İlimlerin koruyucusu olarak bir üne sahipti ve Hint bilimini Bağdat'a tanıtmak için çok çaba gösterdi.[1] Halifeyi Bağdat'ta bir kağıt fabrikası açmaya ikna etmesiyle tanınırdı; kağıt yapımının sırrı 751'deki Talas Savaşı'nda (bugünkü Kırgızistan'da) Çinli esirlerden elde edilmişti.[kaynak belirtilmeli]
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Caʽfer ayrıca (çoğu çeviride Giafar adı altında) Harun Reşid ile birlikte birçok Binbir Gece Masalları masalında yer alır ve genellikle bir kahraman olarak hareket eder. Örneğin "Üç Elma"da Caʽfer bir cinayeti çözmekle görevlendirilirken, "Attaf Hikâyesi"nde daha çok bir maceracıdır.
Binbir Gece Masalları'ndan ilham alan daha yeni medya, Cafer'i hem kötü adam hem de büyücü olarak tasvir etti:
- Bağdat Hırsızı'nın 1940 versiyonunda Conrad Veidt, kralı deviren ve prensesi baştan çıkarmaya çalışan büyücü sadrazam Jaffar'ı canlandırıyor.
- Altın Kılıç (1952) filminde Harun Reşid (Rock Hudson), tahtı gasp etmeye çalışan Bağdat halifesinin veziri Cafer (George Macready) ile savaşır.[2]
- Catherine Hermary-Vieille'in Gecenin Sadrazamı (1981) adlı kitabında Halife Harun Reşid'in sevgilisi olarak geçmektedir.
- 1989'da Prince of Persia video oyunu, Sultan'ın gücünü ele geçiren ve Prenses'i onunla evlenmeye zorlayan Jaffar adında entrikacı bir sihirbazı konu alıyordu. Daha sonraki Prince of Persia oyunlarında, isimsiz bir 'Vezir' ana kötü adamdır ve orijinal oyundaki Jaffar karakterine dayanmaktadır.
- 1992'de Disney filmi Aladdin'de, orijinal Aladdin masalındaki (isimsiz) bir vezir ve kötü bir büyücünün kompozit bir karakteri olan Jafar adında kötü bir vezir ve büyücü yer aldı.
- Magi: The Labyrinth of Magic'in Japon mangasında Jaʽfar, Sindria kralı Sinbad'ın emrinde çalışan genç bir generaldir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ van Bladel, Kevin (2011). "The Bactrian Background of the Barmakids". A. Akasoy, C. Burnett and R. Yoeli-Tlalim (Ed.). Islam and Tibet: Interactions along the Musk Routes. Londra: Ashgate. ss. 43-88.
- ^ Rovin, Jeff (1987). The Encyclopedia of Supervillains. New York: Facts on File. ss. 168-169. ISBN 0-8160-1356-X.
