Burns Gecesi
Burns Gecesi, (Burns Supper, Burns Night), yaklaşık 550 İskoç şiirinin yazarı olan milli şair Robert Burns'ün (25 Ocak 1759 - 21 Temmuz 1796) hayatı ve şiirinin kutlandığı bir kutlamadır. Akşam yemekleri normalde şairin doğum günü olan 25 Ocak'ta ya da Burns Gecesi (İskoçça: Burns Nicht; İskoç Galcesi: Oidhche na Taigeise)[1] olarak bilinen 25 Ocak'a yakın bir tarihte düzenlenir. Ancak prensip olarak yılın herhangi bir zamanında kutlamalar yapılabilir. Burns Supper, dünyanın her yerinde (ABD, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya) bulunan İskoç diasporası tarafından düzenlenmektedir.[2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk akşam yemeği, Burns'ün arkadaşları tarafından, Burns'ün anısına,[3] Ayrshire'daki Burns Cottage'da, ölümünün beşinci yıldönümü olan 21 Temmuz 1801'de düzenlendi; O günden bu yana bu durum düzenli olarak yaşatılıyor.[4] Hala var olan ilk Burns Kulübü, 1801 yılında Greenock'ta, bazıları Burns'ü tanıyan Ayrshire doğumlu tüccarlar tarafından kuruldu. İlk Burns yemeğini doğum günü olduğunu düşündükleri 29 Ocak 1802'de düzenlediler, ancak 1803'te Ayr kilisesi kayıtlarında doğum tarihinin aslında 25 Ocak 1759 olduğunu belirttiler.[5] O zamandan beri akşam yemekleri 25 Ocak'ta veya buna yakın bir tarihte düzenleniyor.
İskoç Parlamentosu, her yıl Burns Gecesi kutlamalarını önemli bir kültürel miras etkinliği olarak görmektedir:
"Parlamento, İskoçya'nın ulusal şairi Robert Burns'ün, her yıl 25 Ocak'ta, Ozan'ın doğum gününü kutlamak amacıyla düzenlenen yıllık kutlamasını memnuniyetle karşılamaktadır; Burns'ün en büyük şairlerden biri olduğunu ve eserlerinin dünya çapındaki düşünürleri etkilediğini düşünüyor; Burns'ün 1786'da yayınlanan ve "Kilmarnock Sürümü" olarak da bilinen ilk yayınlanan koleksiyonu olan İskoç Lehçesindeki Şiirler'in İskoç dilini popülerleştirmek ve savunmak için çok şey yaptığını belirtiyor ve bunun onun en önemli miraslarından biri olduğunu düşünüyor; Burns Gecesi kutlamalarının İskoçların kültürel önemi ve İskoçya'nın yerli dillerinden biri olarak statüsü konusunda farkındalığı artırmak için bir fırsat olduğuna inanıyor ve ayrıca İskoç dilinin, İskoçya'da devamını sağlamak için yazılı hale getirilmesinin önemine inanıyor."
Burns akşam yemekleri resmi veya gayri resmi olabilir. Her ikisi de tipik olarak haggis (Burns tarafından Address to a Haggis şiirinde övülen geleneksel bir İskoç yemeği), İskoç viskisi ve Burns'ün şiirinin okunmasını içerir. Resmi akşam yemekleri üniversiteler, spor kulüpleri, Burns Kulüpleri, Mason kulüpleri veya St. Andrew's Toplulukları gibi kuruluşlar tarafından düzenlenmektedir; ara sıra dansla veya cèilidh ile biterler. 2021'deki küresel COVID-19 salgını sırasında Burns Gecesi kutlamaları internete taşındı ve evde yemek yiyen aileler arasında popüler oldu.[6][7] Resmi akşam yemekleri standart bir sıraya göre yapılır.[8]
Standart uygulama[değiştir | kaynağı değiştir]
Burns Gecesi'nin ana cazibesi Burns Supper (akşam yemeği)'dır. Bu, geleneksel olarak katılımcıların tartan giymesini, gayda dinlemesini, Auld Lang Syne şarkısını söylemesini (Yılbaşı Gecesi'nde de söylenir) ve büyük yazarın şarkılarını ve şiirlerini okumasını içerir.[3]
Auld Lang Syne şarkısı, Burns'ün 1788'de kaleme aldığı ve ilk olarak İskoç Müzik Müzesi'ne gönderdiği bir şiirden türetilmiştir.[3]
Burns Gecesi kutlamaları genellikle İskoçya'nın ulusal bayrağı olan Saltire'yi içerir.[3]
Burns Supper'de olmazsa olmaz İskoç geleneksel Haggis yemeğidir. Haggis; soğan, yulaf ezmesi, iç yağı, et suyu ve çeşitli baharatlarla birlikte kıyılmış koyun kalbi, karaciğeri ve akciğerlerini içeren lezzetli bir sarma olan yemektir. Geleneksel olarak dışı hayvanın midesi ile kaplanır.[3] Burns Gecesi, bir sunucunun Burns'ün şiiri "Address to a Haggis"i okumasıyla başlar. Haggies "tatties" adı verilen bir çeşit patates püresiyle ve "neeps" adı verilen şalgam püresi servis edilir. Ve elbette tüm bunların yanında İskoç viskisi ikram edilir.[3]
Burns Gecesi ilk olarak 1801'de düzenlenmiş ve o zamandan beri yeni ritüeller eklenmiş olsa da, kutlamanın özü değişmeden kalmaktadır ve Burns'e en uygun şekilde saygı duruşunda bulunulması etrafında dönmektedir.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Oidhche na Taigeise". www.faclair.com. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "Interactive Map of Burns Suppers". www.burnsc21.glasgow.ac.uk. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ a b c d e f g Oppenheim, Maya (25 Ocak 2024). "What is Burns Night and how did it start?". The Independent (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "The first Burns Supper". National Trust for Scotland (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "Congratulation Greenock Burns Club". web.archive.org. 26 Ocak 2010. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ Brooks, Libby; correspondent, Libby Brooks Scotland (24 Ocak 2021). "Burns Night goes virtual: 'It might be even bigger this year'". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "The best laid (online) schemes: Burns Night 2021 goes digital". The Herald (İngilizce). 18 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "BBC - Robert Burns - Burns Night - Running Order". www.bbc.co.uk (İngilizce). 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
