Bieti Manastırı
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Bieti, Güney Osetya/Şida Kartli, Gürcistan |
| Koordinatlar | 42°11′25″K 44°12′59″D / 42.19028°K 44.21639°D |
| Mimari | |
| Mimari tür | Salon kilisesi |
Bieti Manastırı (Gürcüce: ბიეთის მონასტერი) Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1] Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.[2]
Konumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Manastır, Büyük Liahvi Nehrinin bir kolu olan üst Mecuda vadisindeki ormanlık bir kayalığın üzerinde konumlanmıştır. Mimari özellikleri ve kilise yazıtının paleografisine dayanarak, bina 9. yüzyıla tarihlenmektedir. Kiliseden, tarihsel literatürde ilk kez, Prens Vahuşti'nin 1745'te yazdığı Description of the Kingdom of Georgia adlı eserde, orada yaşayan bir başrahip tarafından işletilen manastır olarak bahsedilir.[3]
Tasarımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bieti Manastırı, çıkıntılı apsisi olmayan bir salon kilisesi tasarımıdır. Kireçtaşı ve kaldırım taşından inşa edilmiş olan kilise, kumtaşı levhalarla kaplanmıştır. Kilisenin üst kısmı, bitişik bir kaya ile ikiye bölünmüştür. Güneydeki uzun, dar ve günümüzde zarar görmüş olan ek bina, kiliseyle uyumludur, kilisenin güney ucundaki geniş salon ise Geç Orta Çağ'da inşa edilmiştir. Yakınlarda keşiş kulübeleri ve bir yemekhane vardır. Doğu cephesinde bulunan, Orta Çağ Gürcü alfabesi ""asomtavruli"" ile yazılmış, "Gürcistan'ın bu kutsal kilisesinin efendisi ve koruyucusu" olarak geçen, Bakur Kançaeli'nin oğlu İoane'yi anmak için yapılmış bir yazıt bulunmaktadır. Oyma haçın bitişiğindeki küçük bir taşa oyulmuş başka bir yazıtta, muhtemelen aynı ailenin üyelerinden olan, Vaçe ve Beşken'den bahser. Her iki yazıt da, daha iyi korunmaları için 1912'de Tiflis'teki Gürcistan Ulusal Müzesi'ne getirilmiştir.[2][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ a b Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "Bieti [ბიეთი]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Gürcüce). Tiflis: Georgian National Museum. s. 111. ISBN 978-9941-15-896-4. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019.
- ^ Wakhoucht, Tsarévitch (1842). Brosset, Marie-Félicité (Ed.). ღეოღრაჶიული აღწერა საქართველოჲსა. Description géographique de la Géorgie [Geographic description of Georgia] (Gürcüce ve Fransızca). S.-Pétersbourg: A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences. ss. 248-249.
- ^ Muskhelishvili, David; Tumanishvili, Dimitri; Gagoshidze, Iulon; Apakidze, Joni; Licheli, Vakhtang (2008). Skinner, Peter (Ed.). The Cultural Heritage of Georgia — Abkhazeti, Shida Kartli (PDF). Tiflis: Georgian Arts and Culture Center. s. 14. 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019.