Balaenognathus

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Balaenognathus

Yaşadığı dönem aralığı: Geç Jura,

~157–145 Myö
Holotip örnek
Bilimsel sınıflandırma edit
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Takım: Pterosauria
Alttakım: Pterodactyloidea
Familya: Ctenochasmatidae
Cins: Balaenognathus

Martill et al., 2023
Tür:
B. maeuseri
İkili adlandırma
Balaenognathus maeuseri

Martill et al., 2023

Balaenognathus ("Grönland balinası çenesi" anlamına gelir), Almanya, Bavyera'daki Geç Jura yaşlı Torleite Formasyonundan soyu tükenmiş bir ctenochasmatid teruzor cinsidir. Cins, neredeyse tam, eklemli bir iskeletten bilinen tek bir tür, B. maeuseri içerir.[1]

Keşif ve adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Holotipin stratigrafik tabaka ve yeri

Balaenognathus holotip örneği, NKMB P2011-633, Almanya'nın güneyinde, Wattendorf, Bavyera yakınlarında, geç Jura döneminin üst Kimmeridgiyen – Titoniyen yaşlarına tarihlenen Torleite Formasyonu çökeltilerinde keşfedildi. Fosil, Eylül 2011'de timsah kemikleri toplanırken bilmeden bulundu. Örnek, iyi korunmuş, neredeyse eksiksiz, eklemli bir bireyden oluşmaktadır. Kanat zarı yumuşak dokusu örneğin küçük bir parçasında korunmuştur. Örnek, 17 parçadan oluşan bir levha üzerinde korunmuştur, sadece sol kanat parmak metakarpının bir bölümü, sol kanadın üç parmağı dahil olmak üzere kanat parmak falanksının eklem alanı ve sol iliumun küçük bir parçası eksiktir.[1]

2023'te Martill ve ark. bu fosil kalıntılarına dayanarak yeni bir ctenochasmatid pterosaur cinsi ve türü olan Balaenognathus maeuseri'yi tanımladı. "Balaenognathus" cins adı, onun çıkarımsal filtre beslenme stratejilerine atıfta bulunarak, Grönland balinasına (Balaena mysticetus) yapılan bir referansı "çene" anlamına gelen Latince "gnathus" sözcüğüyle birleştirir. Tür adı, "maeuseri", makalenin yayınlanmasından önce ölen yardımcı yazar Matthias Mäuser'e aittir.[1]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Holotip ölçek çubuğuyla (sol üst), yorumlayıcı bir çizim (sağ üst), alt UV (sol alt), ve X-ray (sağ alt)

Balaenognathus, kanat açıklığı 1,17 metre olan orta büyüklükte bir ctenochasmatid'dir. Uzuv kemikleri, Cycnorhamphus ve Pterodaustro ile benzer oranlara sahiptir. Burnu, burun ucunun geniş bir spatula şekli oluşturmasıyla pterosaurlar arasında çok belirgindir. Üst çene, alt çeneden daha güçlü bir şekilde kavislidir, bu da Balaenognathus'un ağzını tamamen kapatamayacağını gösterir. Holotip örneğinde kancalı uçlu 480'den fazla iğne şeklinde diş vardır. Dişler çenenin kenarlarıyla sınırlıyken, ön kısım açık kalır.[1]

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Martill ve ark. (2023), Balaenognathus'u Ctenochasmatidae'nin bir üyesi olarak ve Aurorazhdarcho, Gladocephaloideus, Feilongus, Moganopterus, and Lonchodectes tarafından oluşturulan bir klada kardeş takson olarak değerlendirdiler. Onların sonuçları aşağıdaki kladogramda gösterilmiştir:[1]

Pterodaustro

Ctenochasma

Eosipterus

Gnathosaurus

Liaodactylus

Balaenognathus

Aurorazhdarcho

Gladocephaloideus

Feilongus

Moganopterus

Lonchodectes

Ctenochasmatidae

Pterodaustro

Ctenochasma

Eosipterus

Gnathosaurus

Liaodactylus

Balaenognathus

Aurorazhdarcho

Gladocephaloideus

Feilongus

Moganopterus

Lonchodectes

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e Martill (21 Ocak 2023). "A new pterodactyloid pterosaur with a unique filter-feeding apparatus from the Late Jurassic of Germany". PalZ (İngilizce). doi:10.1007/s12542-022-00644-4. ISSN 0031-0220.