İçeriğe atla

Azerbaycan'da enerji

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Azerbaycan'da enerji, Azerbaycan'daki enerji ve elektrik üretim, tüketim ve ihracatı açıklar.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

1970 yılında toplam 22 MW kapasiteli Araz hidroelektrik santrali, 1976'da toplam 50 MW kapasiteli Tartar hidroelektrik santrali ve 1982'de toplam 380 MW kapasiteli Shamkir hidroelektrik santrali inşa edilmiştir.[1]

O zaman, elektrik santrallerinin inşası ile birlikte elektrik şebekeleri sistematik olarak geliştirilmiş ve ülkenin sürdürülebilir enerji sistemi oluşturulmuştur. O yıllarda, 330 kV ile "Ali Bayramli" Termik Santrali “Ağdam - Gence - Ağstafa”, ''Ali Bayramlı - Yaşma - Derbent'', 5. Mingeçevir, 500 kV'lık 1. ve 2. Apşeron, “Mukhranis - Veli” ve diğer elektrik hatları; 330/110/10 kV ile "Yaşma", "Gence", "Ağstafa", 330/110/10 kV ile İmişli, 500/330/220 kV ile Apşeron, 220/110/10 KV ile "Hovsan", "Nizami", "Müşfik", "Sangaçal", "Masallı", "Ağsu" ve "Babek" elektrik trafo merkezleri faaliyete geçti.[2]

Aralık 1995'te Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası tarafından Yenikend hidroelektrik santralinin inşası için Azerbaycan'a 53 milyon dolar kredi verildi ve toplam kapasitesi 150 MW olan bir Yenikend HES inşa edildi.[3]

Mingeçevir hidroelektrik santrali, 330 kV'lik Ağcabedi, 110 kV'lık Barda tesisleri ve 330kV'lık Azerbaycan Termik Santrali - 330 kV'lık “Ağcabedi-İmişli” iletim hatlarının yeniden inşası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ile İslam Kalkınma Bankası kredileri doğrultusunda gerçekleştirildi.[4]

2002 yılında Alman bankası - Bayerische Landesbank Girozentrale - kredisi ile Bakü termik santralinde her biri 53.5 MW kapasiteli iki gaz türbini ünitesi, Japon Uluslararası İşbirliği Bankası'nın kredisi ile “Shimal” enerji santralinde 400 MW'lık bir buhar gazı tesisi devreye alınmıştır.[5]

14 Şubat 2005 tarihinde, devlet başkanı “Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Yakıt ve Enerji Kompleksinin Geliştirilmesi (2005-2015)” Devlet Programını onayladı.[6]

Ülke ekonomisinin elektrik talebi tamamen 12 termal elektrik santrali Azerbaycan TES, Şirvan TES, Şimal TES, Bakü TES, Nahçıvan TES, Astara, Haçmaz, Şeki, Nahçıvan, Bakü, Kuba, Sangaçal elektrik santralleri ve 6 hidroelektirik santrali Mingeçevir, Şemkir, Yenikend, Varvara, Araz, Vaykhir tarafından karşılanmaktadır. Toplam kapasiteleri yaklaşık 5900 megawatt idi. Azerbaycan'da elektrik üretiminin yüzde 90'ı termik santrallerine, yüzde 10'u hidroelektrik santrallerine karşılık gelmektedir.[2]

Enerji Bakanlığı'na bağlı Enerji Düzenleme Kurumu; 22 Aralık 2017 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanlığı Devlet Enerji ve Gaz Denetimi Dairesi temelinde kurulmuş ve tüzüğü onaylanmıştır.[7]

2017 Dünya Enerji Konseyi tarafından derlenen Dünya Enerji Trilemma Endeksi'e göre, Azerbaycan 125 ülke arasında 31. sırada yer aldı (BBA).[8]

Dünya Ekonomik Forumu tarafından derlenen 2017 Küresel Enerji Mimarisi Performans Endeksi raporuna göre, Azerbaycan 127 ülke arasında 0.67 puanla 36. sırada yer aldı.[9]

Aynı organizasyonun 2016 raporuna göre, Azerbaycan 126 ülke arasında 0,68 puanla 32. sırada yer aldı. Ekonomik büyüme ve gelişme 0,68 puan, çevresel sürdürülebilirlik 0,57 puan, enerji erişimi ve güvenlik 0,79 puan olmuştur.[10]

19 Nisan 2019'da SOCAR başkanı Rövnag Abdullayev ve BP'nin Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye bölge başkanı Garry Johns 6 milyar dolarlık bir sözleşme imzaladı. İmza töreninde, Azer-Çırak-Güneşli (ACG) sahasında yapılması planlanan Azeri Orta Doğu (ACE) platformundaki nihai yatırım kararı kabul edildi. İnşaatın 2019 yılında başlaması ve 2022 yılı ortalarında tamamlanması planlanıyor.[11][12][13][14]

Yağ

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Üretim: - 931.990 varil/gün (148.175 m3/d) (2008)
  • Tüketim: - 160.000 varil/gün (25.000 m3/d) (2007)

20. yüzyılın başında Azerbaycan dünya petrol üretiminin yarısını oluşturdu. 1840'lardan beri Bakü'de petrol kuyuları faaliyet göstermektedir. 1859'da Edwin Drake tarafından Pensilvanya'da açılan ünlü bir petrol kuyusunun keşfinden çok önce, Azerbaycan ilk petrol kuyusunu 1846'da Bibi-Heybat'ta (bir Bakü yerleşimi) açmıştı. 21. yüzyılın başlarından itibaren neredeyse tüm üretim Hazar Denizi'ndeki kıyıdan geldi. Azerbaycan, petrol konusunda kendi kendine yetebilecek dört eski Sovyet cumhuriyetinden biriydi (Rusya, Kazakistan ve Türkmenistan ile birlikte). Ancak, Sovyetler Birliği'nin 1991 dağılmasından sonra, yabancı yatırımcılar yeni kalkınma için sermaye sağlayana kadar üretim azaldı ve bu eğilim 1998'de tersine döndü. Üretim 1998 yılında ortalama 194.000 varil/gün (30.800 m3/d) iken, 2004'te ortalama 318.000 varil/gün (50.600 m3/d) yükseldi

Sanayi dergilerine ve hükûmet kaynaklarına göre, 2004 itibarıyla kanıtlanmış petrol rezervleri 7 milyar ile 13 milyar varil (2,1×10^9 m3). Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR), kıyı sahalarının (şu anda büyük ölçüde kullanılmamış) ortaklaşa geliştirilmesini planlamış ve petrol boru hatları inşa etmek için çeşitli anlaşmalar yapmıştır. Örneğin, Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu ile yapılan bir proje, Hazar Denizi'nden Karadeniz'teki Rus limanı Novorossiysk'e petrol taşıyacaktı. Türkiye ile yapılan bir diğer anlaşmada 1.760 km'lik boru hattı Eylül 2002'de Bakü'den Ceyhan'a, Türkiye'ye ham petrol taşımak için kuruldu. 1995 yılında Azerbaycan'ın 17 açık deniz petrol sahası üretildi. Güneşli, yaklaşık 96 Azeri sahilinden 96 km açıklarında, şu anda yıllık üretimin yarısından fazlasını oluşturmaktadır. 2002 yılı sonunda 15 yabancı ülkeden 33 şirket Azerbaycan'da 21 büyük petrol sahası geliştirme anlaşması imzaladı. 2003 yılı itibarıyla Hazar Denizi'ndeki petrol hakları konusundaki anlaşmazlıklar bu rezervlerin gelişmesini engellemeye devam etmiştir.

1987'den 1993'e kadar üretim, 13.8 milyon ton petrol ve 12.5 milyar metreküp gazdan 10.3 milyon ton petrol ve 6.8 milyar metreküp doğal gaza geriledi. Üretimde yıllık düşüş oranı petrol için% 7.1 ve gaz için% 13.5 idi. Keşif sondajı 1995 yılında 1970 yılına göre 17 kat azaldı veya 170.000 metre azaldı.[2]

Şah deniz-2

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şah Deniz-2 amacı enerji güvenliği ve enerji çeşitlendirmesi olan enerji stratejisi projeleridir.[15]

Şah Deniz doğal gaz sahası sözleşmesi 1996 yılında imzalanmış,[16] ve Hazar Denizi'ni Karadeniz'in Gürcistan tarafına bağlayan ilk boru hattı 1999 yılında inşa edilmiştir. Hazar Denizi'ni Akdeniz ve uluslararası pazarlara bağlayan Bakü-Tiflis-Ceyhan ana petrol ihracat boru hattı 2006 yılında,[17] ve Güney Gaz Boru Hattı 2007 yılında inşa edilmiştir.[15][18][19][20]

Şeffaflık

[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiltere merkezli Global Witness isimli STK'nın 2013 raporunda Azerbaycan petrol endüstrisinde çalışan şirketlerin şeffaflık ve hesap verme sorumluluğu olmadığı ortaya çıktı. Milyonlarca dolarlık gelirin SOCAR ile işbirliği yapan müstesna özel şirketlerin ellerine geçtiği belgelenmiştir.[21][22]

Raporda, Socar'ın "anlaşma" yaptığı anlaşmazlıkların sistemik olduğu sonucuna varıldı ve şunu ekledi: “Bu bulgular bir bütün olarak uluslararası toplum için büyük bir endişe olmalı. Petrol ve türev ürünleri Azerbaycan ekonomisinin merkezindedir ve 2011 yılında ihracatın% 95'ini oluşturmaktadır. Avrupa için Azerbaycan'ın petrol ve doğal gaz akışını sürdürmesi, şeffaf ve iyi çalışan bir enerji endüstrisi sürdürmesi önemlidir. Oysa bu brifing Azerbaycan'daki petrol ticaretinin büyük kısmının opak olduğunu ve yolsuzluğun hala salgın seviyelerde algılandığını gösteriyor… "[22]

Doğal gaz

[değiştir | kaynağı değiştir]
Doğal gaz ihracatı, 2007–2017

Doğal gaz üretimi son yıllarda özellikle bazı petrol kuyularının tükendiği Bakü'de daha önemli hale gelmiştir. 2004 yılı sonu itibarıyla kanıtlanmış rezervler toplam 1.37 trilyon metreküptür. 2011 yılında doğal gaz üretimi 17.66 milyar metreküp olarak gerçekleşti. Ukrayna ve İran, Doğu Avrupa yolunda Azerbaycan üzerinden doğalgaz boru hattı işletmekle ilgileniyorlar.

10 Mart 2016'da Azerbaycan Enerji Bakanı Natiq Aliyev, Azerbaycan'ın Güney Gaz Koridoru'nu (SGC) doldurmak için yeterli gaz rezervine sahip olduğunu açıkça belirtti. SGC, amacı Azerbaycan'dan Gürcistan ve Türkiye' üzerinden Avrupa'ya 10 milyar metreküp gaz taşımak olan bir enerji projesidir.[23]

Elektrik

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • üretim: 24,32 milyar kWh (2017)
  • tüketim: 17.09 milyar kWh (2017)

Elektrik enerjisi, Azerbaycan'da evsel ve endüstriyel kullanım açısından yaygın olarak kullanılan enerji kaynağıdır.[24] Elektrik üretimi ve dağıtımı devlete ait Azerenerji JSC ve Azerishig JSC tarafından karşılanmaktadır.[25][26][27] Ülkenin elektrik ihtiyacı Azerenerji altında çalışan elektrik santralleri tarafından karşılanmaktadır. Bu istasyonlardan 13'ü 5400 MW kurulu güce sahip termik santraller ve 17'si ise 1162,2 MW kurulu güce sahip hidroelektrik santrallerdir.[28][29] Ayrıca, ülkedeki diğer şirketler tarafından su, rüzgar, güneş, evsel atıklar kullanılarak bir dizi küçük enerji santralleri kurulmuştur.

Eylül 2019'daki toplam kurulu güç 6.6455 milyon kW'dir. Sekiz termik santral, Eylül 2019'un başlarında kullanılan Şimal-2 elektrik santrali de dahil olmak üzere %80 kapasite sağlıyor.[28][30] % 12,2'si 2 hidroelektrik santrali (Mingeçevir HES ve Şemkir HES) ve diğer termik, hidro ve küçük hidro santrallerinden geliyor. Ana güç santralleri her ikisi de termal olmak üzere Şirvan (Janub TES - 780 MW) ve Mingeçevir yakınlarındadır (Azerbaycan TES - 2400 MW).

2017 raporu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin elektroenerji sisteminin gücü 7.172,6 MW'a ulaştı. Şu anda, sistemin kapasitesi 5200 MW ve gereken tepe gücü 3750-3900 MW civarındadır. 2017 yılında termik santrallerinde 20.445,4 milyon kWh ve hidroelektrik santrallerinde 1.732,8 milyon kWh elektrik de dahil olmak üzere 22.209,8 milyon kWh elektrik üretimi gerçekleştirilmiş ve 2016 yılının ilgili dönemine göre %2,0 oranında azalmıştır (22.665,7 milyon kWh).[31][32]

Yıl içinde toplam 4.778,8 milyon metreküp doğal gaz ve 311,5 bin ton mazut kullanılmıştır.

Binagadi ilçesinin Hoca Hasan şalt sahasına 110/35 kV ile 50 MVA trafo, iki 110 kV devre kesici ve 35 kV elektrik ekipmanı kuruldu. 110 kV'lık "Liman" ve "Beyaz Şehir" şalt sahaları arasına 110 kV çift devreli iletim hattı, 35/0,4 kV ile üç trafo merkezi inşa edildi.

2017 yılında ülkede petrol üretimi yaklaşık 38,7 milyon ton olarak gerçekleşti. 28.9 milyon ton çıkarılan petrol Azeri-Çırağ-Güneşli'ye, 2.4 milyon tonu Şah deniz'e (kondensat) ve 7.4 milyon tonu Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi'ne aitti.

2017 yılında Başkan İlham Aliyev aşağıdaki trafo merkezlerinin açılışında yer aldı:

Hidroelektrik santraller

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Mingeçevir Hidroelektrik Santrali - 402 MW
  • Sarsang Hidroelektrik Santrali - 50 MW
  • Şemkir Hidro Elektrik Santrali - 405 MW
  • Yenikend Hidro Elektrik Santrali - 150 MW

Rafineriler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Petrol ve doğal gaz kaynakları; benzin, herbisitler, gübreler, gazyağı, sentetik kauçuk ve plastik üreten kapsamlı bir rafineriler sisteminin temelini oluşturur.

Enerji dışı sektörlerle yabancı yatırım rekabeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2015'te Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, hükûmetini petrol dışındaki sektörlerdeki yatırımlara dolar getirecek programlar yaratmaya yönlendireceğini açıkladı. Özellikle Cumhurbaşkanı Aliyev sanayi ve tarım endüstrilerini örnek olarak gösterdi.[36]

Aliyev, Azerbaycan ekonomisine “Bu yüzden sosyo-politik istikrar ve bilgi büyümesi olan istikrarlı ülkelere yatırım çekmek çok daha kolaydır.” dedi. Bankacılık endüstrisinin, ülkenin enerji dışı endüstrilerinin gelişmesinde daha önemli hale geleceğini söyledi.[37]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "ROLE OF ENERGY IN AZERBAIJAN'S FOREIGN POLICY DURING ILHAM ALIYEV ERA" (PDF). 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  2. ^ a b c "Azerbaijan has an independent energy system". anl.az (Azerice). 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ "EBRD Annual Report 1995" (İngilizce). 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  4. ^ "MINGECHAUR POWER PROJECT". www.ebrd.com (İngilizce). 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  5. ^ "INTERNATIONAL BANK OF AZERBAIJAN-annual report" (PDF). 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  6. ^ "STATE PROGRAM FOR DEVELOPMENT OF FUEL AND ENERGY SECTOR IN AZERBAIJAN (2005-2015)" (PDF). 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  7. ^ "Azerbaijan - Support for the Functioning of the Energy Regulatory Agency". www.ebrd.com (İngilizce). 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  8. ^ "World Energy Trilemma Index | 2017" (PDF). 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  9. ^ "Global Energy Architecture Performance Index Report 2017" (PDF). 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  10. ^ "Global Energy Architecture Performance Index Report 2016" (PDF). 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  11. ^ Reuters (19 Nisan 2019). "BP, SOCAR Sign Deal to Build New Azeri Oil Exploration Platform". The New York Times (İngilizce). 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 
  12. ^ "BP, SOCAR sign deal to build new Azeri oil exploration platform". Reuters (İngilizce). 19 Nisan 2019. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 
  13. ^ "Subscribe to read". Financial Times (İngilizce). 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 
  14. ^ "BP and SOCAR sign new Azeri oil deal". Arab News (İngilizce). 19 Nisan 2019. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 
  15. ^ a b "ENERGY SECURITY AND ENERGY UNION PERSPECTIVES FOR AZERBAIJAN" (PDF). 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  16. ^ "Project timeline | Shah Deniz | Operations and projects | BP Caspian". bp.com (İngilizce). 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  17. ^ "Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline | Pipelines | Operations and projects | BP Caspian". bp.com (İngilizce). 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  18. ^ "The Southern Gas Corridor | Shah Deniz | Operations and projects | BP Caspian". bp.com (İngilizce). 9 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  19. ^ "Azerbaijan's economic priorities for 2017". World Economic Forum. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  20. ^ "Shah Denize gas field development" (PDF). 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  21. ^ "New Report Highlights Lack Of Transparency In Azerbaijan's Oil Industry. RFE/RL Dec. 10, 2013". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  22. ^ a b "Azerbaijan Anonymous Global Witness". 8 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "global" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  23. ^ "News.Az - Minister: Azerbaijan's gas reserves enough to fill Southern Gas Corridor". news.az. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016. 
  24. ^ Electric Power in Asia and the Pacific 2001 and 2002 (İngilizce). United Nations Publications. 2005. ISBN 9789211204148. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020. 
  25. ^ "General information". www.azerenerji.gov.az (İngilizce). 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2019. 
  26. ^ "Mission of Azerishig". www.azerishiq.az. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2019. 
  27. ^ In-Depth Review of the Energy Efficiency Policy of Azerbaijan (PDF) (İngilizce). ISBN 978-905948-126-8. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020. 
  28. ^ a b "Electricity generation". www.azerenerji.gov.az (İngilizce). 8 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2019.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":2" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  29. ^ "Strategic Road Map on Development of Communal Services (Electricity and Heat Energy, Water and Gas) in the Republic of Azerbaijan" (PDF). State Housing Construction Agency of the Republic of Azerbaijan. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Eylül 2019. 
  30. ^ "Ilham Aliyev attended ceremony to launch "Shimal-2" power station". Official website of President of Azerbaijan Republic (İngilizce). 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2019. 
  31. ^ "Report on Fuel and Energy Complex Activity" (PDF) (Azerice). 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020. 
  32. ^ "Allocations directed to fixed assets". Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (Azerice). 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  33. ^ "Ilham Aliyev inaugurated Sarijalar substation in Saatli district". en.president.az (İngilizce). 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  34. ^ "Samuxda "Yenikənd" yarımstansiyası istifadəyə verilib VİDEO" (Azerice). 24 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  35. ^ "Ilham Aliyev attended opening of Shamkir Automated Management and Control Center of "Azerishig" OJSC". en.president.az (İngilizce). 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 
  36. ^ CISTran Finance Reports (16 Ocak 2015). "Azerbaijan seeks foreign investment for non-oil sector". CISTran Finance. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2015. 
  37. ^ "Azerbaijan Seeks to Attract Foreign Investors to its Non-Oil Sector". United States-Azerbaijan Chamber of Commerce. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2015. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan%27da_enerji&oldid=33804823" sayfasından alınmıştır