Azatlık İttifakı
| Azatlık İttifakı | |
|---|---|
.png) | |
| Kısaltma | AZATLIK |
| Lider | İsa Gamber (2005) |
| Lider | Resul Guliyev (2005) |
| Lider | Ali Kerimli (2005-2010) |
| Lider | Lale Şevket (2006-2010) |
| Lider | Ali Aliyev (2006-2010) |
| Kuruluş tarihi | 2005 (Seçim İttifakı) 17 Şubat 2006 (Siyasi Partiler İttifakı) |
| Kapanış tarihi | 9 Şubat 2006 2010 |
| Önceli | Bizim Azerbaycan İttifakı |
| Ardılı | AHCP-Müsavat İttifakı (2010) İnsan Namına İttifakı (2010) |
| Siyasi pozisyon | Merkez |
| Millî Meclis | 5 / 125 3. dönem |
Azatlık İttifakı, kısaca Azatlık 2005 tarihinde 2005 Azerbaycan genel seçimleri öncesi Azerbaycan Demokrat Partisi, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Müsavat Partisi tarafından kurulan seçim ittifakı. Önceleri "Üçlük" ve "Uğur" adlanmıştır. İttifak turuncu devrimlerden etkilenerek rengini turuncu olarak belirledi. Dışarıdan Azerbaycan Halk Partisi tarafından desteklendi, AHP genel başkanı Penah Hüseyn istifa ederek bağımsız siyasetçi olarak İttifaka katıldı. İttifaktan Merkezi Seçim Komisyonu tarafından açıklanan resmi sonuçlarca 7, Anayasa Mahkemesi tarafından açıklanan resmi sonuçlarca ise 5 milletvekili seçildi. Müsavat Partisinin seçimleri boykot etmemesi üzerine Azatlık İttifakının feshi söz konusu olsa da 17 Şubat 2006 tarihinde Azatlık İttifakı yeniden AHCP, ADP, VİP ve ALP tarafından siyasi ittifak olarak kuruldu. 2010 Azerbaycan genel seçimlerinde AHCP'nin ittifak dışında olan Müsavat'la yeni ittifak kurması sebebiyle Azatlık İttifakı feshedildi.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
2005 Azerbaycan genel seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Azatlık İttifak seçimlere 116 adayla katıldı. 9 seçim çevresinde aday çıkarmadı.[1] Üye partilerden AHCP 39, ADP 36, Müsavat ise 41 adayla katıldı. Ayrıca İttifak 17 sayılı Yasamal İkinci seçim çevresinde Millî Birlik Hareketi başkanı, Azerbaycan Liberal Partisi lideri Lale Şevketi, 37 sayılı Nizami 1. seçim çevresinde (Gence) Cengiz Sadıkov'u destekledi.
Seçimlerden önce Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi eski başkanı, Azerbaycan Demokrat Partisi genel başkanı Resul Guliyev'in Bakü'ye dönmesi planlandı. Resul Guliyev'in geliş planı ilan edildikten sonra hükûmet tarafından olası darbeye karşı güvenlik önlemleri alındı. Resul Guliyev'in içinde bulunduğu uçak Bakü'ye iniş izni alamadığı için Ukrayna’nın Simferopol kentine inmek zorunda kalır.Ukrayna’da tutuklanan Resul Kuliyev ABD ve uluslararası kuruluşların baskısı ile üç gün sonra salı verilir.
2011 yılında Strazburg mahkemesi onun 2005 yılında milletvekili seçildiğine dair hüküm vermiştir.
Seçim sonuçları Merkezi Seçim Komisyonu tarafından açıklandığında Azatlık İttifakından 7 ortak aday milletvekili seçildi; 3'ü Müsavat, 3'ü AHCP, 1'i bağımsız aday.Sırasıyla 8 sayılı Binegedi Birinci seçim çevresinden ortak aday, Müsavat Partisi üyesi Arzu Sametbeyli, 18 sayılı Nerimanov-Nizami seçim çevresinden ortak aday, AHCP üyesi Cemil Hasanlı, 31 sayılı Surahanı İkinci seçim çevresinden ortak aday, AHCP genel başkanı Ali Kerimli, 34 sayılı Hatai İkinci seçim bölgesinden ortak aday, Müsavat Partisi üyesi Nesib Nesibli, 41 sayılı Sumgayıt Birinci seçim bölgesinden ortak aday, Müsavat üyesi İkram İsrafil, 63 sayılı Sabirabad Birinci seçim çevresinden ortak aday, bağımsız siyasetçi Penah Hüseyn, 69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı seçim çevresinden ortak aday, AHCP Yüksek Meclis Başkanı Gulamhüseyn Alibeyli,[2][3]
Genel durumda Millî Meclis'te Müsavat'ın 5, AHCP'nin 3 üyesi milletvekili olacaktı. Seçimlere şaibe karıştı iddiasıyla AHCP yönetimi, başta Ali Kerimli ve Gulamhüseyn Alibeyli seçim sonuçlarını protesto etti. MSK tarafından 4 seçim bölgesinde seçim sonuçları iptal edilmişti. İtirazlar üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 125 seçim çevresinden 6'sında seçim sonuçlarını iptal etti. Aralarında 31 sayılı Surahanı İkinci ve 69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı seçim çevreleri de olduğu için Azatlık İttifakı milletvekili sayısı 5'e indi.[4] Müsavat Partisi Millî Meclis'e gitmeye karar verse de, AHCP Millî Meclis'i protesto etti. Penah Hüseyn ve Cemil Hasanlı da Millî Meclis'e gitmeye karar verdi. Partisinden Yaz 2005 tarihinde istifa eden Cemil Hasanlı'nın istifası seçimler sonrası kabul edildi. Millî Meclis'te 4 Müsavat üyesi ve Penah Hüseyn resmi olmayan Müsavat Milletvekilleri Grubu'nu oluşturdu. Penah Hüseyn MMG Grup Koordinatörü seçildi.
2010 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2005 Azerbaycan genel seçimlerinde ADP genel başkanı Resul Guliyev'in resmen milletvekili seçildiğini ilan etti.
Adaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Aşağıdaki liste Azatlık İttifakının 125 seçim çevresinden ortak adaylarının ve desteklediği adayların (farklı planda) listesidir.[5]
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2005 Nahçıvan genel seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Azatlık İttifakı 2005 Nahçıvan genel seçimlerine de katıldı. Üye partilerden Azerbaycan Halk Cephesi Partisi 15, Azerbaycan Demokrat Partisi 13 ve Müsavat Partisi ise 16 adayla katıldı.
Nahçıvan Merkezi Seçim Komisyonu seçim sonuçlarını açıkladığında üye partilerden sadece AHCP'nin 45 sandalyelik Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisine 2 milletvekili çıkarmayı başardığı anlaşıldı. 43 sayılı Yukarı Eylis seçim bölgesinden Yüksek Meclis üyesi seçilen Ahad Caferli AHCP klasikler kanadı üyesi olduğu için KHCP'nin 2007'de devlet kaydına alınmasıyla resmen KHCP milletvekili oldu.
Diğer milletvekili Zahit İsmailov ise Azatlık İttifakı'nın ortak adayı olmuş ve 24 sayılı Nahçıvan Şehir seçim bölgesinden Yüksek Meclis üyesi seçilmişti. AHCP milletvekili Zahit İsmailov Nahçıvan'da muhalif olmanın zorlukları ve genel yolsuzluk sebebiyle 2009'da milletvekilliğinden istifa etti.[6]
Seçimler sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Müsavat Partisi'nin seçim sonuçlarını kabul etmesiyle Azatlık İttifakı seçim ittifakı olarak Azatlık 9 Şubat 2005 tarihinde feshedildi, 17 Şubat 2006 tarihinde Azerbaycan Halk Cephesi Partisi genel başkanı Ali Kerimli, Azerbaycan Demokrat Partisi genel başkanı Serdar Celaloğlu, Azerbaycan Liberal Partisi lideri, aynı zamanda Millî Birlik Hareketi başkanı Lale Şevket ve Vatandaş ve İnkişaf Partisi genel başkanı Ali Aliyev Azatlık İttifakı yeniden siyasi partiler ittifakı olarak kurduldu.
7 Mart 2007 tarihined Azerbaycan Demokrat Partisi siyasi ideolojisini ve tavrını değiştiğini açıkladı. Açıklama yapan Serdar Celaloğlu artık radikal muhaliflik değil, yapıcı, uzlaşan muhaliflik yapacaklarını ilan etti. Bunun üzerine Azatlık İttifakı üyeleri ADP'yi ittifaktan ihraç etti.
2010 Azerbaycan genel seçimlerine ittifakın üyeleri ortak listeyle katılmak istese de AHCP Müsavat Partisiyle ittifak kurma kararı aldığı için Azatlık İttifakı feshedildi. AHCP seçimlere AHCP-Müsavat, ALP ve VİP İnsan Namına İttifaklarıyla katıldı. Her iki ittifak milletvekili çıkarmayı başaramadı.
Kurucu üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]
2005[değiştir | kaynağı değiştir]
|
2006[değiştir | kaynağı değiştir] |
|||||||||||||||||
Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Seçim | Liderler | Harita | Oy | Sandalye | Durum | Sıra | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ||||||||
| 2005 | .png) Resul Guliyev |
.jpg) Ali Kerimli |
 İsa Gambar |
.png)
|
5 / 125 |
Ana Muhalefet | 2. | ||
Protestolar[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçim sonuçlarını kabul etmeyen Azatlık 2005 yılında seri şekilde protestolar düzenlemiştir. Bu protestolara Millî Birlik Hareketi, Azerbaycan Liberal Partisi ve Azerbaycan Millî İstiklâl Partisinden de destek gelmiştir.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 2007'de partiden istifa ederek, yeni kurulan Açık Toplum Partisi'ne katıldı.
- ^ Milletvekili seçildikten sonra AHCP'den istifa etti, 2013 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde kurulan Demokratik Kuvvetlerin Milli Şurası'nın başkanı ve ortak adayı olarak seçimlere katıldı.
- ^ 2007'de Müsavat'dan istifa ederek, yeni kurulan Açık Toplum Partisi'ne katıldı. Daha sonra ATP'nin genel başkanı seçildi. 2014'te kurultay düzenleyerk partinin adını Azat Demokratlar Partisi olarak değişti, parti 2020'de devlet kaydına alındı.
- ^ Milli Stratejik Düşünce Merkezi'ni kurdu.
- ^ 2007'de yeni kurulan Açık Toplum Partisine katıldı, şu anda eski sağlık bakanı Ali İnsanov'un genel başkanı olduğu Hak Adalet Partisi genel başkan yardımcısıdır.
- ^ Partiden istifa etti.
- ^ Partiden istifa ederek Yeni Müsavat genel editörü olarak kariyerine deva etti.
- ^ AHCP'den istifa etti.
- ^ 2014'te partiden istifa ederek, Azerbaycan Demokrasi ve Refah Harekatı'na katıldı ve ADRH genel başkan yardımcısı seçildi. 2019'da vefat etti.
- ^ Azerbaycan Demokratik İstiklâl Partisi kurucu genel başkanı. Müsavat'tan ilerleyen zamanlarda istifa etti.
- ^ 2007'de partiden istifa ederek, yeni kurulan Açık Toplum Partisi'ne katıldı. 2014'te Açık Toplum Partisi'nin kurultayı sebebiyle partiden istifa etti. 2014 tarihinde kurulan Gelecek Azerbaycan Partisi lderi oldu. GAP 2020 tarihinde resmi kayda alındı.
- ^ Neftçala Rayon eski valisi (1992-1993).2019'da partiden istifa ederek Vatandaş Dayanışması Partisi'ne katıldı. Şu anda Azerbaycan Millî Meclisi 6. dönem milletvekili Sabir Rüstemhanlı'nın milletvekili yardımcısıdır.
- ^ Eski Azerbaycan başbakanı (1992-1993), Azerbaycan Halk Partisi kurucu genel başkanı, 2014'te Azerbaycan Halk Partisi'ne katıldı ve genel başkan seçildi.
- ^ 2007'de partiden istifa ederek, yeni kurulan Açık Toplum Partisi'ne katıldı ve genel başkanı seçildi.
- ^ 2008'de partiden istifa ederek, Aydınlar Partisi'ne kurarak genel başkanı seçildi.
- ^ 2014'te genel başkan seçilememesinin ardından partiden istifa ederek, Azerbaycan Demokrasi ve Refah Hareketi'ni kurdu.
- ^ Azerbaycan Millî Meclisi 4. ve 5. dönem milletvekili seçildi. 2021 tarihinde Yeni Azerbaycan Partisine üye oldu.
- ^ Öldü.
- ^ 2019 yılından Ana Vatan Partisi genel başkan yardımcısıdır.
- ^ 2020'de öldü.
- ^ İstifa etti.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Aday listesi". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2007.
- ^ "Liderler hakkında". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ "Liderler listesi". 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ "Genel Sonuçlar". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2007.
- ^ "Aday listesi". 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2014.
- ^ "Zahid İsmailov istifa etti". 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.