Ayten Berkalp
Ayten Salih Berkalp (d. Gazimağusa, 16 Ekim 1933), Kıbrıs Türkü sporcu, doktor ve bürokrat.
Spor kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kıbrıs'ta doğdu ve Limasol'da devam ettiği ilkokulun beşinci yılında voleybol ve atletizme başladı. Victoria Lisesi'nin ortaokul takımının kaptanlığını yaptıktan sonra 1949 yılında Çamlıca Kız Lisesi'ne kaydoldu.[1] Bu okulun voleybol, basketbol ve atletizm takımlarında yer alan Salih, voleybol takımının 1949-50, 1950-51, 1951-52 ve 1952-53 sezonlarına üst üste İstanbul şampiyonu olmasında pay sahibi oldu.
Liseyi bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yüksek öğrenimini sürüdüren Salih, 1954 yılında Fenerbahçe Spor Kulübü ile Çamlıca Kız Lisesi arasında kurulan işbirliği ile takım arkadaşlarıyla birlikte sarı-lacivertli kulübe geçti ve burada kadın voleybol, basketbol ve atletizm takımlarının kurulmasına önayak oldu.[2] Sarı-lacivertli kadın voleybol takımının 1956-60 arasında 5 kez Türkiye, 4 kez İstanbul şampiyonu olmasında pay sahibi oldu.[3] Yine Salih'in kaptanlığındaki kadın basketbol takımı 1955-1959 arasında 5 kez üst üste İstanbul, 1956-1958 arasında üç kez Türkiye şampiyonu,[4] 1959 yılında da Türkiye ikincisi olmasına büyük katkı sağladı.[5] 1956 sezonunda İstanbul Kızlar Basketbol Ligi'nde Fenerbahçe'nin Kadıköyspor'a karşı aldığı 55-8'lik galibiyette 25 sayı kaydederek kırdığı rekor uzun süre kırılamadı.[6]
Ayrıca, 1954'ten sonra İstanbul ve Türkiye şampiyonlukları kazanan kadın atletizm takımlarında da yer aldı. 1956 yılında Atatürk Koşusu'nda birinci oldu, ayrıca takım birinciliğini de Fenerbahçe'ye kazandırdı.[7] Kürekte birincilikler kazandı.[8]
1957 yılında fiilen ve temsili olarak kurulan Türkiye kadın millî voleybol takımına aday olarak seçildi.[9] 2-7 Mayıs 1957 tarihlerinde düzenlenen İstanbul Uluslararası Voleybol Turnuvası'nda İstanbul Karması adı altındaki temsili millî takımda Bulgaristan ve Romanya'ya karşı takım kaptanı olarak forma giydi.[10] Ancak bu dönemde, Salih'in resmi maçlarda oynayıp oynayamayacağı sorusu ortaya çıktı. Zira, Salih Kıbrıs doğumlu olduğu için adayın 1960 yılına kadar idaresi altında tutan İngiltere uyruğundaydı. Millî takımda oynaması için Türk tâbiyetine geçmesi gereken Salih'in Tıp Fakültesi'nden mezun olduğunda Kıbrıs'ta daha faydalı olacağı görüşü ağırlık kazandı ve Türk vatandaşı yapılmadı.[11]
1960 yılında üniversiteden mezun olunca 16 Aralık 1960'ta bağımsız olan Kıbrıs Cumhuriyeti'ne gitti ve Türkiye'deki spor kariyeri sonlandı.
2008-09 sezonunda Türkiye Kadınlar Voleybol Ligi'ni şampiyon olarak tamamlayan Fenerbahçe (kadın voleybol takımı) ve teknik heyetine 1907 Fenerbahçe Derneği tarafından verilen şampiyonluk yemeğine onur konuğu olarak davet edildi.[12]
Sağlık kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
1960 yılında Lefkoşa Genel hastanesi’nde göreve başlayan Salih, 2 yıl sonra Limasol'a, 1963 yılında yeniden Lefkoşa'ya tayin oldu. 15 Şubat 1963'te Kıbrıs Türk Hekimler Birliği'ne kaydolarak Birliğin ilk kadın doktoru oldu. 1963 olayları başladığında görevdeki tüm Türk personelle birlikte esir düştüyse de Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Makarios’un aracılığıyla serbest bırakıldı. 1963-1974 yılları arasında Ada Türklerine yönelik şiddet olaylarında yaralanan Türklere yardım etmek amacıyla hizmet veren "gezici ekip"te görev aldı.[13]
1967 yılında ihtisas eğitimi için İngiltere'ye giden Salih 1971 yılında yurda döndü. İstihbarat eğitimi alarak yemin etti ve Mücahit görevine devam etti.[14] Ada'yı Yunanistan'a bağlamak isteyen milliyetçi Rumların gerçekleştirdiği 15 Temmuz 1974 Darbesi ve Türkiye'nin 1974 yılındaki Kıbrıs Barış Harekatı sırasında Limasol Türk Genel Hastanesi'nde başhekimlik görevini yürütmekte olan Salih, 1974 olaylarında Sancaktarlık yetkilerini devralarak, Güney’de rehin kalmış Türkler'in sözcülüğünü üstlendi ve sağ salim Kuzey’e geçmelerinin sağlanmasına yardımcı oldu. 1975’te Gazimağusa Türk Hastanesi Başhekimi, o yılın sonunda Sağlık Bakanlığı Müdür Muavini, 1978’de Sağlık Bakanlığı Müsteşar Vekili ve 1982’de Sağlık Bakanlığı Müsteşarı oldu. Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığı görevini 1990'lı yılların ortalarına kadar sürdürdü.[15] Emeklilik döneminde ise, Kamu Hizmetleri Komisyonu Üyeliği yaptı.
2016 yılında gazeteci-yazar Ahmet Tolgay tarafından Doktor Ayten’in Romanı yayınlandı.[16]
Hakkında yazılan kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Doktor Ayten’in Romanı 9789963994427
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Somalı, Vala, "Türk-Dünya Voleybol Tarihi 1896-1986", İstanbul (1986), s. 21
- ^ Atabeyoğlu, Cem, "1453-1991 Türk Spor Tarihi Ansiklopedisi", İstanbul (1991), s. 284
- ^ Somalı, Vala, "Türk-Dünya Voleybol Tarihi 1896-1986", İstanbul (1986), s. 200-201
- ^ Fenerbahçe Spor Gazetesi, 1956 Mart sayısı; İstanbul (1956)
- ^ "Milliyet, 16 Mart 1959". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ Dağlaroğlu, Rüştü; "Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi, 1907-1987", İstanbul (1988), s. 501
- ^ "Milliyet, 28 Aralık 1956". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ "Milliyet, 6 Aralık 1960". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ "Milliyet, 2 Nisan 1957". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ Hürriyet, 29 Ekim 1998[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Dağlaroğlu, Rüştü; "Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi, 1907-1987", İstanbul (1988), s. 519
- ^ "Fenerbahçe SK resmi sitesi, 5 Mayıs 2009". 9 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2011.
- ^ "Yenidüzen Gazetesi, 22 Mayıs 2010". 8 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2011.
- ^ "KKTC Sivil Savunma Dergisi, Mayıs-Ağustos 2007, Sayı: 41, s. 22-25" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2011.
- ^ "Yenidüzen Gazeyesi, 29 Mayıs 2010". 8 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2011.
- ^ ""Doktor Ayten'in Romanı" tanıtıldıKaynak: "Doktor Ayten'in Romanı" tanıtıldı". Yeniduzen.com. 23 Ocak 2016. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.