Atlas ayısı
| Atlas ayısı | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ursus arctos crowtheri
| ||||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Schinz, 1844 |
Atlas ayısı veya Afrika ayısı[1][2] (Ursus arctos crowtheri) Kuzey Afrika'da yaşamış, günümüzde soyu tükenmiş olan boz ayı türü.[3] Bu tür ilk olarak, İspanya'dan Afrika'ya giden Romalılar tarafından keşfedilmiştir.[4][5]
Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]
Atlas ayısı, modern zamanlara kadar ayakta kalan tek yerli ayıydı. Bir dönem, Atlas Dağları'nda ve komşu bölgelerde, Fas'tan Libya'ya kadar yaşayan türün soyunun tükendiği düşünülüyor.[5] Atlas ayıları genel olarak kahverengimsi siyah renkteydi. Kürkleri 4-5 inç (102-127 mm) uzunluğunda ve pençeleri Amerikan kara ayısı'nınkinden daha kısa ancak daha kalındı. Atlas ayılarının 2,7 m uzunluğunda ve 450 kilo ağırlığında oldukları bilinmektedir.[6] Bilinene göre bu ayılar kökler, meşe palamudu ve fındıklarla beslenirlerdi.[7]
Kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]
Atlas ayısının gerçekte nereden geldiği bilinmemektedir; genetik çalışmalar onu herhangi bir boz ayı türü ile ilişkilendiremedi, ancak kutup ayısı ile zayıf ama önemli Mitokondriyal DNA bağlantıları tespit edildi.[4]
Ekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Atlas ayısının ekolojisinin diğer kahverengi ayıların ekolojisine benzer olduğu varsayılmaktadır. Simpatri yırtıcılar arasında Afrika parsı ve Nübye aslanı ile bağdaştırılır.[1][8]
Nesil tükenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Atlas ayısının soyunun tükenmesi kısmen Roma İmparatorluğu dönemine atfedilebilir; imparatorluk Kuzey Afrika'ya kadar genişledikçe, Romalılar, Atlas ayısını ve diğer birçok hayvan türünü yoğun bir şekilde avladı, yakaladı ve onları spor oyunlarında kullandı. Bu durum yüzyıllar boyunca devam etti, bu süre zarfında gladyatörlere, aslanlara, kaplanlara ve diğer hayvanlara karşı savaşlarda binlerce ayı kullanıldı. Arenadaki saldırganlıklarını arttırmak için acımasızca davranışlara maruz kaldılar, genellikle aç bırakılarak yetersiz beslendiler.[9][10] Roma halkının etkinlikleri Atlas ayısının neslinin tükenmesinde büyük rol oynadığı söylenebilir.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Bryden, H. A. (ed.) (1899). Great and small game of Africa Rowland Ward Ltd., London. Pp. 544–608.
- ^ Schaller, p. 220–21.
- ^ * Hamdinea, Watik (1998). "Fransızca: Histoire récente de l'ours brun au Maghreb". Fransızca: Comptes Rendus de l'Académie des Sciences (Fransızca). 321 (7). Thévenotb, Michel; Michaux, Jacques. ss. 565—570. doi:10.1016/S0764-4469(98)80458-7.
- ^ a b Calvignac, S.; Hughes, S.; Tougard, C.; Michaux, J.; Thevenot, M.; Philippe, M.; Hamdine, W.; Hanni, C. (2008). "Ancient DNA evidence for the loss of a highly divergent brown bear clade during historical times". Mol. Ecol. 17 (8). ss. 1962-1970. doi:10.1111/j.1365-294x.2008.03631.x. PMID 18363668.
- ^ a b Calvignac, Sebastien; Hughes, Sandrine; Hanni, Catherine (2009). "Genetic diversity of endangered brown bear (Ursus arctos) populations at the crossroads of Europe, Asia and Africa". Diversity and Distributions. 15 (5). ss. 742-750. doi:10.1111/j.1472-4642.2009.00586.x.
- ^ Bob Strauss (2014), Atlas bear facts
- ^ Mayne Reid (1865). Bruin: The Grand Bear Hunt. Ticknor and Fields.
- ^ Nowell, Kristin; Jackson, Peter (1996). Wild Cats: Status Survey and Conservation Action Plan (PDF). Gland, Switzerland: IUCN/SSC Cat Specialist Group. ss. 1-334. ISBN 978-2-8317-0045-8. 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Mart 2020.
- ^ Ortega, Joseph J. "The Atlas Bear." PlanetEarthScience. Web. 24 October 2014. <http://planetearthscienceart.blogspot.com/2010/07/africas-only-bear-brief-natural-history.html 12 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.>.
- ^ Strauss, Bob. "Atlas Bear." About Education. 1 January 2014. Web. 22 Oct. 2014
- ^ The Great Bear Almanac. Guilford, CT, 1993, pg. 281.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Encyclopedia of Life'da Atlas ayısı 11 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.