Arçil
Arçil (Gürcüce: არჩილი) – İberya prensi, Cuanşeri'nin kroniklerinde kendisinden kral olarak bahsedilir. Aynı kroniklerin aktardığına göre Lazika'yı yönetti ve Abhazya prensi I. Leon ona bağlıydı. Arçil 8. yüzyılın 30'lu yıllarında kardeşi Mirian ile birlikte Sağır Mervan'a karşı Anakopya Muharebesi'nde yer aldı. Ona ülkenin yarısını eristavlara miras ve yurtluk olarak verdiği bir reform atfedilir. Kaheti-Hereti'de birçok kale, kilise ve manastır inşa etti. Arçil İsa'nın dinini reddetmedi ve Araplardan övgü ve saygı görmedi bu yüzden Halifelik onu işkence ile öldürdü. Ona uygulanan işkencelerin haberi 8. yüzyılda kaydedildi ve 9. yüzyılda Leonti Mroveli tarafından üzerinde çalışıldı ve yayıldı.[1]
| Arçil Gürcüce: არჩილი | |
|---|---|
 Aziz Arçil, Mikhail Sabinin tarafından çizildi. | |
| Kartli Erismtavarisi/Kaheti Prensi | |
| Hüküm süresi | 740–761 |
| Önce gelen | Mirian |
| Sonra gelen | İoane ve Cuanşer |
| Önce gelen | III. Stepanoz |
| Sonra gelen | İoane ve Cuanşer |
| Ölüm | 20 Mart 761[2] |
| Eş(ler)i | Daria |
| Hanedan | Hosroviani Hanedanı |
| Babası | III. Stepanoz |
| Dini | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]743 yılında Emevi sarayında karışıklıklar ortaya çıktı. Mervan hızlıca Arabistan'a döndü ve Bağdat halifesi oldu. Bundan sonra bütün Arabistan'a boyun eğdirdi.
750 yılında Abbasi Hanedanı Mervan'ın başını ve dilini keserek kedilere yedirdi. Hemen Bağdat'ı Arabistan'ın başkenti ilan eden Seffâh tahta çıktı. Orada Abbasi Halifeliği'ni kurdular. Seffâh 754 yılında tahttan indirildi.
Bu yıllarda Lazikalılar, Abhazlar ve Svanlar Kral Arçil'in yanında güçlü bir şekilde ayaklandılar. Arçil başkenti olarak Kutaisi'yi seçti. Daha sonra Kartli'yi ele geçirdi ve kendisini Gürcistan kralı ilan etti. Araplar bu durumdan endişeye kapıldı ve Tiflis ve Mtsheta'ya saldırmak için ilerledi.
760 yılında Yazid ibn Asid ibn Zafir al-Sulami komutasındaki Araplar Kartli ve Kaheti'yi harap etmeye başladı. Arçil, ülkesinin direnmesinin imkânsız olduğunu düşünür ve emirle müzakere ederek barış yapmayı, himayeyi kabul etmeyi, kiliselere saygı gösterilmesini ve Hristiyanların inancından vazgeçmesini sağlamak için şiddetten kaçınmasını talep eder. Kralın görgü kurallarından etkilenen emir, birkaç gün düşündükten sonra Müslüman olması şartıyla antlaşmayı kabul edeceğini söyler. Kral reddeder ve emir, Arçili hapse atar.
Daha önce amcasını öldürenlerin Arçil tarafından himaye altına alındığı İslam'ı kabul etmiş bir soylu, intikam almak için, Arçil'in 620'lerde Kafkasya'dan çekilen Bizans imparatoru Herakleios tarafından saklanan bir hazinenin yerini bildiği iddia edilen Hosroviani krallarının soyundan geldiği konusunda Arapları bilgilendirdi. Emir tarafından sorgulanan Arçil "Tanrı, Emir Mervan'ın yenilgisiyle Müslümanları aşağıladığında" bahsi geçen hazinenin Abhazya'daki Yunanların korumasıyla nakledildiğini söyler. Daha sonra öfkelenen emir Arçil'in başının kesilmesini emretti. Kral Arçil'in naaşı kurtarıldı ve kendisi tarafından yaptırılan bir kiliseye gömüldü. Şehit kral daha sonra Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edilmiş ve 21 Haziran anma günü olarak kabul edilmiştir. (Gürcistan Kilisesi Jülyen takvimine göre anmaktadır).
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Arçil'in iki oğlu : İoane ve Cuanşer ve dört kızı : Guaranduht, Mariam, Miranduht ve Şuşan vardır. Arçil'in ölümü üzerine İoane Lazika'ya giderken Cuanşer Kaheti'de kaldı ve daha sonra Tao-Klarceti prensesi Latavri ile evlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ არჩილ სტეფანოზის ძე 16 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ბიბლიოგრაფიული ლექსიკონი, საქართველოს ბიბლიოგრაფიული ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.
- ^ Leri Tavadze ; GEORGİA IN THE EİGHT CENTURY A Political History 16 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.