Anklav ve eksklav

Sayfanın 31 Ağustos 2016 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Siyasi coğrafyada, tamamen başka bir siyasi bölgenin sınırları dahilinde yer alan siyasi bölgeye anklav toprak denilmektedir.^[1] Eksklav toprak ise, siyasi olarak bağlı olduğu bölgeye coğrafi açıdan bağlı olmayan, bu bölge ile arasında başka bir siyasi bölge bulunan siyasi bölgedir. Her iki tarafa da uygun olan tanımlar olsa da, iki ayrı kavram vardır. Şekil:1'de, C B'nin eksklavidir ve ayrıca A içerisinde bulnan bir anklavdir. Eğer C bağımsız bir siyasi bölge olsaydı, bir anklav olurdu ancak eksklav olmazdı. Şekil:2'de, C bölgesi B bölgesinin bir eksklavidir ancak anklav değildir. Çünkü birden fazla ülke ile sınırı vardır.

Anklav

Anklav toprak, bir ülkenin başka bir ülke tarafından kuşatılmış toprak parçasıdır. Diğer devlet sınırları içerisinde kalan bu toprak parçası bir devletin toprağı olabileceği gibi bağımsız bir devlet de olabilir.

Güney Afrika'nın çevrelediği Lesotho anklav topraktır. Türkiye'nin anklav toprağı Suriye'deki Caber Kalesi'dir.İsviçre içinde de iki anklav bulunur: Almanya’ya ait olan Büsingen ile İtalya’ya ait olan Campione d'Italia.

Siyasî anklavler olduğu gibi etnik anklavler de vardır. Etnik anklavler, farklı bir kültürün yaşandığı bölgelerde yaşanan kültürlerdir. Etnik anklavlerde, bir kültür diğer bir kültür alanı ile sınırlandırılmıştır. Bu tip alanlarda birden fazla diller, dinler, kültürler görülür. Etnik anklavlere Gettolar, Küçük İtalyan Bölgeleri, banliyolar ve Çin mahalleleri örnek verilebilir.

Bazı anklav bölgeler

San Marino, İtalya içerisinde
Vatikan Şehri, İtalya'da Roma şehri içerisinde
Lesotho Krallığı, Güney Afrika içerisinde

Suriye'deki Türk Toprağı Caber Kalesi
İsviçre'deki Alman Toprağı Büsingen
Lesotho'nun konumu.

Eksklav

Bir devletin başka bir devlet tarafından kendisiyle bağlantısı kesilmiş toprağına eksklav toprak denir. Eksklav toprağa Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti örnek verilebilir. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprağı olan Nahçıvan Bölgesi, Ermenistan'ın sınırlarının oluşturduğu bölge ile Azerbaycan ile bağlantısı kesilmiş, eksklav toprağa dönüşmüştür.

21. yüzyıl'da iletişim şartları ve teknolojinin gelişimi, eksklav topraklar arasında iletişimin kolaylıkla yapılmasına imkân sağlamaktadır.