Cusup Abdrahmanov
| Cusup Abdrahmanov | |
|---|---|
| |
| Kırgızistan Başbakanı | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Yusup Abdrahmanov 28 Aralık 1901 Prijevalskiy (Karakol) uyezd, Semireçensk Oblast (Yedisu Oblastı), Türkistan Genel Valiliği, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 5 Kasım 1938 (36 yaşında) Bişkek, Kırgızistan SSC |
| Partisi | Sosyal Turan Partisi |
| Evlilik(ler) | Gülbahram Abdrahmanova |
| Çocuk(lar) | Enver, Alibek, Ayda, Raisa, Lenina |
| İmzası | 
|
Cusup Abdrahmanov veya Yusuf Abdırrahmanov, Yusup Abdurrahmanov[1] (Kırgızca: Жусуп Абдрахманов) (28 Aralık 1901; Küngöy Aksuu Isık-Köl rayonu, Çirkey kışlağı, şimdiki Isık-Köl rayonu, Carkımbayev köyü - 5 Kasım 1938, Bişkek, naaşı 1991 Ata Beyit Anıtmezar'a taşındı) — Kırgız başbakanı. Kırgız ÖSSC Halk Komiserliği Şurasının ilk başbakanı (1927—1933).
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Cusup Abdrahmanov 28 Aralık 1901 tarihinde Karakol uyezdinin[2] Küngöy Aksuu'da Çirkey köyünde doğmuştur. Babası - Abdrahman Balapanov - manap (boy başkanı), bey ve 3 yıl başkan olup, 1916 yılındaki Milli Ayaklanma hareketine katılmıştır ve o yıl ölmüştür. Annesi ve 7 kardeşi Narın eyaletinde Ruslar tarafından ayaklanma bastırılması sırasında öldürülmüştür. Cusup kardeşi Toko ile birlikte yetim kalmıştır.
1912-15 yılları arası Sazanovka kışlağında Rus okulunda okumuştur. Sonra Karakol şehir lisesi okumuştur. 1916 yılında halk ile birlikte Doğu Türkistan'a hicret ederler. Geri döndükten sonra Karakol şehir garnizonunda görev alır. 1918-yılından başlayarak milli meselelere yoğunlaşır. Sovyet Kızıl Ordu'ya yazılıp, erlikten kumandanlığa kadar yükselir. Sonra Taşkent'teki askeri yüksek okulda okumuştur. 1920 yılından sonra politikaya girer. 1924 yılı Türkistan Komünist Partisinin Milli Organize İdaresi başkanı olmuştur. 1927 yılında 26 yaşında iken Kırgız Cumhuriyeti’nin Halk Komiserler Birliği’nin Başkanlığına tayin edilmiştir. Bu görevde Yusuf Abdırrahmanov, 6 yıl kadar görev yapmış, Kırgız Otonom Cumhuriyeti’nin ekonomisinin, Kırgız kültürünün gelişmesine büyük katkılarda bulunmuştur. Onun ayrıca kadroları seçme ve hazırlamada çok titiz olduğu birçok kaynakta belirtilmektedir.[3]
Türk Birliği'ni gerçekleştirmek isteyen Sosyal Turan Partisi kurucusudur.
Sovyet karşıtlığı sebebiyle 1938 yılında öldürülmüştür.
- Öldürülme gerekçeleri
4 Nisan 1937'de tutuklandı. “Pan-Türkist merkezli (1923'ten beri) devlet hayali, Rıskulov, Hocayev, Asfendiyarov, Hochanov” liderliğiyle ve ayrıca asla var olmayan “Sovyet karşıtı terörist sabotaj ve hain Sosyal-Turan partisine” üye olmakla suçlandı. Sovyet iktidarını devirmeyi, Kırgızistan'ı SSCB'den ayırmayı ve İngiltere'ye yakın bir burjuva-milliyetçi devletin yaratılmasını hedef olarak belirleyen Sağ Troçki örgütü ile bir blokta faaliyet göstermeler ” gerekçe olmuştur.
Anısına[değiştir | kaynağı değiştir]
- Abdrahmanov'un ismi ile IsıKöl rayonundaki köy meclisi (önceki adı Taştak köy meclisi);
- Bişkek şehrinin bir caddesi (eski adı Sovyet caddesi).
- Doğduğu köy ve Karakol şehrinde anıt.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Genellikle bilimsel araştırmalarda Abdrahmanov’un ismi Rusça şekline uygun olarak Yusup ya da Yusuf olarak kullanılmaktadır. Kırgızca'daki Cusup şeklini yazmak uygundur.
- ^ Uyezd: Rus Çarlığı döneminde Türkistan Valiliğine bağlı idari birimin adı. Volost ise Rus Çarlığı zamanında kullanılan uyezdden sonra en alt idari yapıdır
- ^ "KIRGIZLARIN ÜNLÜ DEVLET ADAMI YUSUF ABDIRRAHMANOV" (PDF). 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Literatür ve dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Кыргыз тарыхы: Энциклопедиялык окуу куралы. Бишкек, 2003
- http://members.vb.kg/2012/02/24/rodinka/1_print.html[ölü/kırık bağlantı]
- http://omop.su/ruwiki/28/9222.php[ölü/kırık bağlantı]
- http://naryn-aiyp.livejournal.com/70358.html 23 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://wwhp.ru/abdrahmanov-ya.htm 23 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.languages-study.com/berlin/jews-in-kyrgyzstan.html 23 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.msn.kg/showwin.php?type=newsportal&id=29446 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://zverev-art.narod.ru/ras/50.htm 23 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
.svg)
.svg)