Ahmet Naki Yücekök

Eğitimi

Prof. Dr. Ahmet Naki Yücekök, Türkiye’de sosyal bilimler alanında önemli katkılarda bulunan bir akademisyendir. 2 Nisan 1942’de doğan Yücekök, eğitimine İngiliz Erkek Lisesi’nde başlamış ve 1961 yılında mezun olmuştur. Ardından, Leeds Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi üzerine lisans eğitimi alarak 1966’da mezun olmuş, doktorasını ise 1971’de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde tamamlamıştır.

Akademik Kariyeri

Akademik kariyerine Deniz Baykal ile birlikte, Nermin Abadan Unat’ın yönetimindeki Siyasal Davranış kürsüsünde asistan olarak başlayan Yücekök, 1981-1988 yılları arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Doçentlik, 1988-1994 yılları arasında ise aynı fakültede Profesörlük görevlerini üstlenmiştir. 1994-1996 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde konuk profesör olarak dersler veren Yücekök, 1996’dan 2011’e kadar Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde tam zamanlı profesör olarak akademik faaliyetlerini sürdürmüştür.

Yücekök’ün yayınları arasında “Türkiye’de Örgütlenmiş Dinin Sosyo-Ekonomik Tabanı: 1946-1968”, “100 Soruda Türkiye’de Din ve Siyaset”, “Türkiye’de Dernek Gelişimleri: 1946-1968” ve “Siyasetin Toplumsal Tabanı: Siyaset Sosyolojisi” gibi eserler bulunmakta; “Tanzimat'tan Günümüze İstanbul'da STK'lar” adlı çalışmasıyla da tanınmaktadır.

Gazetecilik Kariyeri

Akademik ve idari kariyerinin yanı sıra Yücekök, Cumhuriyet, Milliyet ve Yeni Yüzyıl gibi önemli gazetelerde sosyal, ekonomik gelişmeler ve siyasal davranışlar üzerine makaleler, yorumlar yazmıştır. Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) ve International Political Science Association üyesi olan Yücekök, siyaset sosyolojisi, karşılaştırmalı siyaset ve Türk siyasi hayatı üzerine dersler vermiştir.

Siyasi Kariyeri

Ahmet Naki Yücekök’ün Cumhuriyet Halk Partisi’ndeki (CHP) rolü ve siyasi düşünceleri, 1970’lerde Türkiye’nin siyasi sahnesinde önemli bir dönüşümün yaşanmasına zemin hazırlayan faktörler arasında yer alıyor. Yücekök ve meslektaşları, o dönemde akademik çevrelerden gelen bir grup olarak, CHP’nin ideolojik ve liderlik yapısında önemli değişiklikler yapılmasını savunmuşlardır. Bu grup, “Mülkiye Cuntası” olarak adlandırılan ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden (Mülkiye) gelen profesörler ve Bülent Ecevit’e danışmanlık yapan siyasetçilerden oluşuyordu.

Deniz Baykal ve Ahmet Naki Yücekök, Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin Siyasal Davranış kürsüsünden gelerek partide görev almışlardır.  Partinin yeni politik ve ideolojik yönünün belirlenmesinde kilit roller oynamışlardır. 1969 yılında, partinin Yüksek İstişare Kurulu üyeleri olarak seçilen bu iki isim, partinin sosyal demokrasiye yönelik dönüşümünde önemli katkılarda bulunmuştur. Siyasete birlikte başlayan bu iki mülkiye asistanı uzunca yıllar birlikte yürümeye devam etmiştir. Deniz Baykal’ın enerji ve tabii kaynaklar bakanlığı (Ocak 1978-Kasım 1979) sırasında, başdanışmanlığını Ahmet Yücekök yapmıştır. Yücekök, en son 2005 yılında yapılan CHP olağanüstü kongresinde Genel Başkan Deniz Baykal’ın listesinden Parti Meclisine seçilmiştir.

Ahmet Naki Yücekök ve Mülkiye Cuntası’nın CHP’deki Rolü

1971 ve 1973 yılları arasında, Bülent Ecevit, sosyal demokrat bir ideolojiyi benimseyerek askeri yönetimle barışçıl yöntemlerle mücadele etti. Bu süreçte, Yücekök’ün de içinde bulunduğu Mülkiye Cuntası, Ecevit’in en önemli entelektüel ve ideolojik destekçileri oldu. Cunta üyeleri, parlamentarizmi destekleyen, askeri müdahaleye karşı çıkan ve CHP’ye yeni bir yön verilmesini öneren bir yaklaşım benimsedi. 1972 Mayıs’ında, grup CHP yönetimini ele geçirdi ve Ecevit’in parti başkanlığıyla birlikte 1973 seçimlerinde partinin en yüksek oyu almasını sağladı. Mülkiye Cuntası, CHP’nin liderlik ve ideolojik değişiminde merkezi bir rol oynadı.

Ecevit’in başbakanlık dönemlerinde danışmanlık görevi üstlenen Yücekök, “Türkiye’de Örgütlenmiş Dinin Sosyo-ekonomik Tabanı” başlıklı tezi ile CHP ile MSP arasındaki koalisyonun fikri zeminini oluşturmuştur. Tezinde, her iki partinin aslında benzer sosyal sınıflara hitap ettiğini ve farklı görünen ancak benzer reçeteler önerdiklerini tespit etmiştir. Bu, iki partinin koalisyonunu da mümkün kılmıştır. Kıbrıs Harekatı sırasında, Yücekök yabancı basın mensuplarını cepheye götürmekle görevlendirilmiş ve harekatı ilk elden gözlemleme imkanı bulmuştur. Gözlemlerini “Kıbrıs Güncesi” ve “Ayşe Tatile Çıktı Ben Kıbrıs’a” yazı dizilerinde paylaşmıştır.

Siyasi Düşünceleri ve Sosyal Demokrasi

Batı Avrupa’daki sosyal demokrasiden etkilenenen Mülkiye Cuntası, Türkiye’de CHP’nin sosyal demokrat bir rotaya yönlenmesi gerektiğine inanmıştır. Bu yeni stratejinin, partinin ulusal modernleştirici kadro partisi olmaktan çıkıp sosyal demokrat bir kitle partisine dönüşmesini amaçlamıştır. Grup, demokrasi ve özgürlük inancı, ekonomide yeni bir sosyal demokrasi anlayışı ve din ile sekülerizm üzerine yeni perspektifler geliştirmiştir. Bu yeni yaklaşımlar, CHP’nin tarihinde önemli bir dönüşümün yaşanmasına ve partinin sosyalist enternasyonalde yer almasına ön ayak olmuştur. Ahmet Naki Yücekök ve Mülkiye Cuntası’nın çabaları, Türkiye’de sosyal demokrat ideallerin geniş bir zeminde tartışılmasını ve benimsenmesini teşvik eden önemli bir döneme işaret eder.

Emeklilik

2011 yılından bu yana emekli olan Ahmet Yücekök, bir süre daha Yeditepe, Maltepe ve İzmir Ekonomi üniversitelerinde yarı zamanlı dersler vermeye devam etmiştir. Emekliliğini annesinin kurduğu Urla'daki “Hakime Hanım Çiftliği”nde geçirmektedir.