Afrika sanatı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Afrika sanatı, Afrikalılardan ve Afrika kıtasından köken alan modern ve tarihi tabloları, heykelleri, enstalasyonları ve diğer görsel kültürü tanımlar. Tanım ayrıca Afrika diasporalarının sanatını da içerebilir. Örneğin Afrikalı-Amerikalı, Karayipler veya Afrika geleneklerinden ilham alan Güney Amerika toplumlarındaki sanat için de bu tanım kullanılabilir. Bu çeşitliliğe rağmen Afrika kıtasından gelen görsel kültürün bütünlüğü düşünüldüğünde birleştirici sanatsal temalar mevcuttur.[1]

Çanak çömlek, metal işleri, heykel, mimari, tekstil sanatı ve elyaf sanatı, Afrika'da önemli görsel sanat biçimleridir ve Afrika sanat çalışmalarına dahil edilir. "Afrika sanatı" terimi, genellikle Akdeniz kıyısındaki Kuzey Afrika bölgelerinin sanatını içermez çünkü bu tür alanlar uzun süredir farklı geleneklerin bir parçası olmuştur. Bin yıldan fazla bir süredir bu tür alanların sanatı pek çok özel yerel özelliğe sahip olmasına rağmen, Berberi veya İslam sanatının bir parçasını oluşturmuştur.

Uzun bir Hıristiyan geleneğine sahip Etiyopya Sanatı, 20. yüzyıla kadar Geleneksel Afrika dininin (kuzeyde İslam) egemen olduğu Afrika'nın çoğundan farklıdır.[2] Afrika sanatı; tarih öncesi ve antik sanatı, Batı Afrika'nın İslam sanatını, Doğu Afrika'nın Hristiyan sanatını ve bu ve diğer bölgelerin geleneksel eserlerini içerir. Afrika heykellerinin çoğu tarihsel olarak birkaç yüzyıl öncesinden günümüze ulaşamayan ahşap ve diğer doğal malzemelerden yapılmıştır ancak bazı alanlarda nadir eski çanak çömlek ve metal figürler bulunabilir.[3] Deniz kabuğu boncukları ve boya izleri gibi en eski dekoratif nesnelerden bazıları Orta Taş Devri'ne tarihlenen Afrika'da keşfedilmiştir.[4][5][6] Maskeler, birçok insanın sanatında insan figürleriyle birlikte önemli unsurlardır ve genellikle oldukça stilize edilmiştir. Genellikle aynı köken bağlamında ve nesnenin kullanımına bağlı olarak değişen çok çeşitli stiller vardır ancak bölgesel eğilimler belirgindir. Heykel, Batı Afrika'da "Nijer ve Kongo nehirlerinin aktığı bölgelerde yerleşik çiftçi grupları" arasında en yaygın olanıdır.[7] Tanrıların doğrudan görüntüleri nispeten nadirdir ancak özellikle ritüel törenler için maskeler yapılırdı. 19. yüzyılın sonlarından bu yana Batı koleksiyonlarında artan miktarda Afrika sanatı görülmeye başlanmış ve bunların en güzel parçaları kolonizasyon tarihinin bir parçası olarak sergilenmektedir.

Afrika sanatı, soyut tasvire olan ilgilerinden ilham alan Avrupa Modernist sanatı[8] üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Avrupalı ve Amerikalı sanatçılar ve sanat tarihçileri tarafından görüldüğü şekliyle, "Afrika sanatı" kavramına atfedilen Afrika heykelinin bir takdiridir.[9]

Tematik öğeler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Batı Afrika sanatında daha öncekilerin sanatından etkilenmeye devam ederken, etkileyici ve benzersiz olmaya odaklanılır. Dan halkının sanatı bunun bir örneğidir ve kıta dışındaki Batı Afrika topluluklarına da yayılmıştır.[10]
  • İnsan figürü vurgusu: İnsan figürü çoğu Afrika sanatının ana konusu olmuştur ve bu vurgu bazı Avrupa geleneklerini dahi etkilemiştir.[8] Örneğin, 15. yüzyılda Portekiz, Afrika ve Avrupa tasarımlarının melezleri olan ayrıntılı fildişi tuzluklar yaratan Batı Afrika'daki Fildişi Sahili yakınlarındaki Sapi kültürüyle ticaret yapmıştır. İnsan figürü yaşayanları veya ölüleri sembolize edebilir; şeflere, dansçılara veya davulcular veya avcılar gibi çeşitli mesleklere atıfta bulunabilir veya hatta bir tanrının antropomorfik bir temsili olabilir veya başka adak işlevlerine sahip olabilir. Diğer bir ortak tema, insan ve hayvanın iç-morfozudur.
  • Görsel soyutlama: Afrika sanat eserleri, doğal temsil yerine görsel soyutlamayı tercih etme eğilimindedir. Bunun nedeni birçok Afrika sanat eserinin üslup normlarını genelleştirmesidir.[11]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Suzanne Blier: "Africa, Art, and History: An Introduction", A History of Art in Africa, pp. 15–19
  2. ^ Kino, Carol (26 Ekim 2012). "When Artifact 'Became' Art". The New York Times. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2014. 
  3. ^ Breunig, Peter (2014), Nok: African Sculpture in Archaeological Context, Frankfurt: Africa Magna Verlag, 978-3-937248-46-2.
  4. ^ Mitchell, Peter and Lane, Paul (2013) The Oxford Handbook of African Archaeology.
  5. ^ Henshilwood ve diğerleri. (2011). "A 100,000-Year-Old Ochre-Processing Workshop at Blombos Cave, South Africa". Science. 334 (6053): 219-222. doi:10.1126/science.1211535. PMID 21998386. 
  6. ^ McBrearty (2000). "The revolution that wasn't: a new interpretation of the origin of modern human behavior". Journal of Human Evolution. 39 (5): 453-563. doi:10.1006/jhev.2000.0435. PMID 11102266. 
  7. ^ Honour & Fleming, 557
  8. ^ a b Murrell, Denise.
  9. ^ Mark (1999). "Is There Such a Thing as African Art?". Record of the Art Museum, Princeton University. 58 (1/2): 7-15. doi:10.2307/3774788. 
  10. ^ Vangheluwe, S.; Vandenhoute, J. (2001). The Artist Himself in African Art Studies: Jan Vandenhoute's Investigation of the Dan Sculptor in Côte D'Ivoire. Academia Press. s. 19. ISBN 9789038202860. Erişim tarihi: 12 Aralık 2014.  Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ Suzanne Blier, "Africa, Art, and History: An Introduction", A History of Art in Africa, p. 16

Ek okuma[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Afrika_sanatı&oldid=30986405" sayfasından alınmıştır