Adalı Halil
| Adalı Halil | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1870 Edirne |
| Ölüm | 10 Şubat 1927 (56 yaşında) Edirne |
| Profesyonel güreş kariyeri | |
| Kilosu | 130-135 kg |
Adalı Halil (1870 - 10 Şubat 1927,[1] Edirne), uzun süre Kırkpınar başpehlivanlığı da yapmış Türk pehlivan.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Adalı Halil, Edirne'nin Adaiçi bölgesindeki Kilise köyünde doğdu. Doğum yılı da tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı kaynaklarda 1870; bazılarında ise 1871 olarak geçmektedir. Babası Kara Mehmet, meşhur bir pehlivandı. Adalı da babası gibi pehlivan olacaktı. Adalı'nın, kimi kaynaklarda 1,87 m. boyunda, 120 kg. ağırlığında;[2] kimi kaynaklarda ise 1,98 m. boyunda ve 130-135 kilo ağırlığında olduğu söylenmektedir.[3] Edirne’de 1927 yılında vefat eden Adalı Halil’in kabri, Kasımpaşa Camisi önünde bulunmaktadır. Bazı kaynaklarda zatürre nedeniyle öldüğü söylenmektedir.[4] Adalı'nın oğlu Mustafa da bir süre pehlivanlık yapmış, ardından Atatürk'ün faytoncusu olmuş ve Mustafa Kemal'in ölümünden sonra hayatını Silivri'de sürdürerek "Sinop" soyadını almıştır.
Güreş kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Adalı Halil, babasının teşvikiyle daha küçük yaşta güreşe başladı ve ilk güreş derslerini babasından aldı. Sonra Kırkpınar’da 27 sene başpehlivan olan meşhur Aliço'ya çırak oldu. Ondan güreşin bütün inceliklerini öğrendi. 1.98 boyunda, 145-150 kilo ağırlığında, devrinin iri pehlivanlarından idi. Koca Yusuf ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan gibi yağlı güreşin ustalarıyla karşılaştı.[5]
Avrupa maçları[değiştir | kaynağı değiştir]
Kurtdereli ile beraber Avrupa’ya gidip, Almanya’nın çeşitli kentlerinde, Paris, Viyana ve diğer şehirlerde güreşti, orada karşılaştığı birçok rakibini çok kısa zamanlarda yendi. Avrupa’dan sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne geçti. Boston, Chicago ve New York'ta güreşti. Karşısına çıkarılan bütün rakiplerini yendi ve tüm müsabakalardan galibiyetle ayrıldı. Bunun üzerine “Türk Aslanı” lakabını aldı, bu şekilde anılmaya başlandı. Hatta Amerikalı meşhur güreşçi Tom Jenkins ile yaptığı maçta rakibini sıkarken kaburga kemiğini kırması üzerine halk galeyana gelmiş, ellerinden güç kurtulmuştur.[6][7]
1 Ocak 1901’de Hamburg’daki güreş turnuvasına katıldı, 6 pehlivanla güreş yaptı. Adalı'ya karşı dayanılabilen en uzun süre 7 dakika idi. Sonrasında Türkiye'ye dönmüş, aynı zamanda çiftçilik ile uğraşmaya başlamıştır. Yurda döndükten sonra kazandığı Kırkpınar başpehlivanlığı unvanını ise 18 yıl boyunca korumuştur.
Geleneği[değiştir | kaynağı değiştir]
Günümüzde, geleneksel Kırkpınar Yağlı Güreşleri'ne katılan pehlivanların, güreş başlamadan önce, Adalı Halil’in kabrini ziyaret etmeleri gelenek haline gelmiştir.[8]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021.
- ^ "Adalı Halil". Alican Karnas, 1.87 boyunda, 120 kilo ağırlığında, devrinin iri pehlivanlarından idi. Pehlivan Blog. 25 Ekim 2018. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Çayırın Sultanları; Dünden Bugüne Kırkpınar Başpehlivanları". Trakya Gezi. 7 Temmuz 2012. 10 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin 100 Yılı. Sporda Ünlüler Ansiklopedisi. Morpa Spor Ansiklopedisi. 1997. s. Cilt 3, 177.
- ^ "Halil Adalı Kimdir?". Kim Kimdir? Biyografi Bankası. 27 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ "Adalı Halil Biyografisi". Biyografi.info. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ "Adalı Halil Kimdir?". dersimiz.com. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
- ^ "Adalı Halil". Kırkpınar güreşleri başlamadan evvel, tüm katılımcılar, Adalı Halil’in mezarını ziyaret edip fatihalar okurlar. Kırkpınar güreşlerinin açılışı Adalı’nın mezarına uğramadan başlanmaz. Baytekin Balkan. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.