Ağa Han Mimarlık Ödülü
Ağa Han Mimarlık Ödülü, 1977 yılından beri her üç yılda bir, İslam kültürünü başarıyla yorumlayan çağdaş tasarım, sosyal konut, toplumsal gelişim, restorasyon, yeniden kullanım ve bölgesel koruma projelerini kapsayan mimarlık ürünleri Ağa Han Geliştirme Ağı (İngilizce: Aga Khan Development Network) tarafından Ağa Han Mimarlık Ödülleri ile ödüllendirmektedir. 1977'den beri 8 dönem geçiren mimarlık ödülleri, dünyanın farklı bölgelerinde bulunan 7.000'den fazla yapı projesini içeren bir belgeliğe sahiptir.
Şimdiye kadar yüzden fazla proje ödüllendirilmiştir. 11. döneminde (2008-2010 dönemi) olan ödül toplamı 500.000$'dır.
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Her üç yılda bir, jüri tarafından seçilen projelere toplam 1 milyon ABD dolarına kadar[1] ödül veriliyor. 1977 yılından bu yana dünya genelinde 7500'den fazla yapı projesine ait dokümantasyon oluşturulmuş olup, bunların 100'den fazlası ödül almıştır.[2]
İlk (1978–1980)
[değiştir | kaynağı değiştir]1980 ödül töreni Pakistan'ın Lahor kentindeki Şalimar Bahçeleri'nde gerçekleşti. Bu dönem içerisinde, Müslüman dünyasında mimarlığa ömür boyu bağlılığı nedeniyle Başkanlık Ödülü Mısırlı Hasan Fethi'ye verildi. Ünlü mimar Muzharul İslam, ilk Ağa Han Mimarlık Ödülü'nün ana jürisinde yer aldı.
Ödül alanlar:[3]
- Köy Geliştirme Programı, Cakarta, Endonezya[4]
- Pondok Pesantren Pabelan, Orta Java, Endonezya
- Ertegün Evi, Bodrum, Türkiye
- Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi ve Konferans Merkezi, Ankara, Türkiye
- Babür Sheraton Oteli, Agra, Hindistan
- Sidi Bu Said Koruma Alanı, Tunus, Tunus
- Rüstem Paşa Kervansarayı restorasyonu, Edirne, Türkiye[5]
- Katar Ulusal Müzesi, Doha, Katar
- Ali Kapu, Çehel Sütun ve Heşt Beheşt restorasyonu, İsfahan, İran
- Halava Evi, Acemi, Mısır, Abdülvahid el-Vekil
- Tıbbi Merkez, Mopti, Mali
- Avlu Evleri, Agadir, Fas
- Su Kuleleri, Kuveyt Şehri, Kuveyt
- Rolf Gutbrod ve Frei Otto tarafından tasarlanan Intercontinental Otel ve Konferans Merkezi, Mekke, Suudi Arabistan
- Tarımsal Eğitim Merkezi, Nianing, Senegal
-
Sidi Bu Said Koruma Alanı, Tunus -
Mughal Sheraton Hotel, Agra
İkinci (1981–1983)
[değiştir | kaynağı değiştir]1983 ödül töreni İstanbul'daki Topkapı Sarayı'nda gerçekleşti. Ödül sahipleri:[6]
- Niono Ulu Camii, Mali
- Šerefudin Beyaz Camii, Visoko, Bosna-Hersek
- Ramses Vissa Vasıf Sanat Merkezi, Giza, Mısır
- Nail Çakırhan Evi, Akyaka Köyü, Muğla, Türkiye
- Hafsia Mahallesi I, Tunus, Tunus
- Tanjong Jara Beach Oteli ve Rantau Abang Ziyaretçi Merkezi, Kuala Terengganu, Malezya
- Résidence Andalous, Sousse, Tunus
- Hac Terminali, Kral Abdülaziz Uluslararası Havaalanı, Cidde, Suudi Arabistan, Fazlurrahman Han tarafından
- Rükn-i Âlem Türbesi, Multan, Pakistan
- Darb Kirmiz Mahallesi, Kahire, Mısır
- Azm Sarayı'nın restorasyonu, Şam, Suriye
-
Nail Çakırhan Evi, Akyaka Köyü, Muğla -
Azm Sarayı, Şam, Suriye -
Hac Terminali, Cidde, Suudi Arabistan -
Rükn-i Âlem Türbesi, Multan, Pakistan
Üçüncü (1984–1986)
[değiştir | kaynağı değiştir]1986 yılındaki ödül töreni Fas'ın Marakeş kentindeki el-Badi Sarayı'nda gerçekleşti. Yönlendirme Komitesi tarafından bu ödül töreni için hazırlanan özette kültürel mirasın korunması ve sürdürülmesi, topluluk inşası ve sosyal konutlar ile çağdaş mimari ifadede mükemmelliğe odaklanıldığı belirtildi.
213 başvuru arasından 6 kazanan belirlendi.[7] Ödül alanlar:[8]
- Sosyal Güvenlik Kompleksi, İstanbul, Türkiye
- Dar Lamane Konutları, Kazablanka, Fas
- Bosna-Hersek'teki Mostar Eski Kenti'nin korunması
- Kudüs'teki Mescid-i Aksa'nın restorasyonu
- Yamma Camii, Yama, Tahoua, Nijer
- Bhong Camii, Bhong, Rahim Yar Han Bölgesi, Pakistan
-
Mostar Eski Şehir -
Mescid-i Aksa'nın restorasyonu, Kudüs -
Bhong Camii, Pencab, Pakistan
Dördüncü (1987–1989)
[değiştir | kaynağı değiştir]1989'da ödül töreni Kahire'deki Selahaddin Kalesi'nde gerçekleşti. Ödülün dördüncü döneminde 241 proje adaylığı değerlendirildi. Bunlardan 32'si teknik inceleme için kısa listeye alındı[9] ve jüri 11 kazananı seçti. Ödül alanlar:[10]
- Ömer Ulu Camii (Sayda, Lübnan)
- Asilah'ın Rehabilitasyonu (Asilah, Fas)
- Grameen Bankası Konut Programı (Bangladeş'in çeşitli yerlerinde)
- Citra Niaga Kentsel Gelişimi (Samarinda, Doğu Kalimantan, Endonezya)
- Gürel Ailesi Yazlık Rezidansı (Çanakkale, Türkiye)
- Hayy Assafarat Çevre Düzenlemesi ve el-Kindi Plaza (Riyad, Suudi Arabistan)
- Sidi el-Aloui İlkokulu (Tunus, Tunus)
- Corniche Camii (Cidde, Suudi Arabistan)
- Dışişleri Bakanlığı (Riyad, Suudi Arabistan)
- Bangladeş Ulusal Meclis Binası (Dakka, Bangladeş)
- Arap Dünya Enstitüsü (Paris, Fransa), Jean Nouvel ve Architecture-Studio tarafından
-
Asile Sahili -
Bangladeş Ulusal Meclis Binası -
Bangladeş Ulusal Meclis Binası
.jpg)
Beşinci (1990–1992)
[değiştir | kaynağı değiştir]1992 yılındaki ödül töreni Özbekistan'ın Semerkant kentindeki Registan Meydanı'nda gerçekleşti. Özbek hükümeti ayrıca, Registan Meydanı'nın ödül töreni ve restorasyonunu anmak için Ağa Han Kültür Vakfı ile ortaklaşa bir posta pulu çıkardı. Ödül alanlar:[11]
- Kayrevan Koruma Programı (Kayrevan, Tunus)
- Saray Parkları Programı (İstanbul, Türkiye)
- Çocuklar İçin Kültür Parkı (Kahire, Mısır)
- Doğu Vahdet Yükseltme Programı (Amman, Ürdün)
- Kampung Kali Kodu (Yogyakarta, Endonezya)
- Taş Yapı Sistemi (Dera, Suriye)
- Demir Tatil Köyü (Bodrum, Türkiye)
- Pan Afrika Kalkınma Enstitüsü (Ouagadougou, Burkina Faso)
- Hindistan Girişimcilik Geliştirme Enstitüsü (Ahmedabad, Hindistan)
-
Hindistan Girişimcilik Geliştirme Enstitüsü -
Kayrevan
Altıncı (1993–1995)
[değiştir | kaynağı değiştir]1995 ödül töreni Endonezya'nın Surakarta kentindeki Kraton Surakarta'da gerçekleşti. Ödül alanlar:[12]
- Özbekistan, Buhara Eski Kenti'nin Restorasyonu
- Yemen'deki Eski San'a'nın Korunması
- Hafsia Mahallesi II, Tunus, Tunus
- Khuda-ki-Basti Artımlı Kalkınma Planı, Haydarabad, Pakistan
- Aranya Topluluk Konutları, Indore, Hindistan, B.V. Doshi[13] tarafından
- Büyük Cami ve Eski Şehir Merkezinin Yeniden Geliştirilmesi Riyad, Suudi Arabistan
- Mesiniaga Kulesi, Kuala Lumpur, Malezya
- Kaedi Bölge Hastanesi, Kaedi, Moritanya, ADAUA tarafından.
- Büyük Millet Meclisi Camii, Ankara, Türkiye
- Alliance Franco-Sénégalaise, Kaolack, Senegal
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye'nin Yeniden Ağaçlandırma Programı
- Soekarno-Hatta Havalimanı Peyzaj Entegrasyonu, Cengkareng, Endonezya
-
Kaédi Regional Hastanesi -
Buhara Eski Şehir -
San'a -
Menara Mesiniaga
Yedinci (1996–1998)
[değiştir | kaynağı değiştir]1998 yılındaki ödül töreni İspanya'nın Granada kentindeki Elhamra Sarayı'nda gerçekleşti. Ödül alanlar:[14]
- El-Halil Eski Şehri'nin Rehabilitasyonu
- Himanshu Parikh'in Hindistan'ın Indore Şehrindeki Gecekondu Ağı
- Cüzamlılar Hastanesi, Chopda Taluka, Lasur, Hindistan Per Christian Brynildsen ve Jan Olav Jensen tarafından
- Salinger Rezidansı, Bangi, Selangor, Malezya
- Tuveyk Sarayı, Riyad, Suudi Arabistan
- Alhamra Sanat Konseyi, Lahor, Pakistan
- Vidhan Bhavan, Bhopal, Hindistan[15]
-
Alhamra Sanat Konseyi, Lahor -
El-Halil
Sekizinci (1999–2001)
[değiştir | kaynağı değiştir]2001 Ödül Töreni Suriye'nin Halep Kalesi'nde gerçekleştirildi. Bu dönem sırasında, mimarlık alanındaki yaşam boyu başarılarını ve katkılarını onurlandırmak ve kutlamak amacıyla Geoffrey Bawa'ya Başkanlık Ödülü verildi. Ödül alanlar:[16]
- Eski Yapılara Yeni Bir Hayat (çeşitli yerler, İran)
- Aït Iktel (Abadou, Fas)
- Kahere Eila Tavukçuluk Okulu (Koliagbe, Gine)
- Nubian Müzesi (Asvan, Mısır)
- SOS Çocuk Köyü (Akabe, Ürdün), Cafer Tukan
- Akdeniz Üniversitesi Olbia Sosyal Merkezi (Antalya, Türkiye), Cengiz Bektaş
- Bagh-e Firdevsi (Tahran, İran)
- Datai Oteli (Langkawi, Malezya)
-
Nubian Müzesi, Asvan -
Nubian Müzesi, Asvan
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Aga Khan Award for Architecture 10 Şubat 2012[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." ArchitectureWeek 9 January 2002.
- ^ "Twenty projects shortlisted for $1-million Aga Khan Award for Architecture – Canadian Architect". 11 May 2013. 15 June 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "1980 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "Kampung Improvement Programme | Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 12 December 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2021-12-12.
- ^ "Rüstem Pasa Caravanserai". akdn.org. Aga Khan Development Network.
- ^ "1983 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 7 May 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "The Changing Present, Loughran, G., Saudi Aramco World, Nov/Dec 1987: 28–37". 29 December 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 December 2006.
- ^ "1986 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "Better by Design, Loughran, G., Saudi Aramco World, Nov/Dec 1989: 28–33". 29 December 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 December 2006.
- ^ "1989 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 19 January 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "1992 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 25 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "1995 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ "Aranya Community Housing – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 4 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 January 2016.
- ^ "1998 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.
- ^ Vidhan Bhavan, (ArchNet) 8 Şubat 2006[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "2001 Cycle – Aga Khan Development Network". www.akdn.org. 17 June 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2013.