Bljesak Operasyonu
| Bljesak Operasyonu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hırvatistan Savaşı | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Hırvatistan Ordusu |
.svg){kind=small} Krayina Sırp Cumhuriyeti | ||||||
| Güçler | |||||||
| 12.000 asker ve polis | 4.000 asker ve milis | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 42 ölü, 162 yaralı | 283 sivil ölü, 171 asker ölü, 1.500 savaş tutsağı, 18.000 (1.000-1.200 yaralı) mülteci | ||||||
Bljesak Operasyonu ya da Şimşek Operasyonu[1] (Operacija Bljesak) Hırvatistan ordusunun, BM Barış Gücü "koruması" altındaki Batı Slavonya'ya karşı 1 Mayıs 1995'te giriştiği askerî harekât.
1 Mayıs 1995'te Emek ve Dayanışma Gününün kutlanması ve Hitler faşizminin yenilgiye uğratılması ellinci yıldönümü şenlik hazırlıkları sırasında Hırvat kuvvetleri, Batı Slavonya'ya saldırdılar. 1992 Şubat ayında BM GK'i UNPROFOR askerinin, "Birleşmiş Milletler koruması altındaki üç bölge" olan Doğu Slavonya, Batı Slavonya ve Krayina'ya gönderilmesi kararını aldı.[2] Ancak, Batı Slavonya korumakla görevli UNPROFOR kuvvetleri, Sırpları korumamış, aksine Sırplardan Hırvat saldırısı haberini saklamışlar. Arjantin, Nepal ve Ürdün taburları, saldırı konusunda birçok saat önceden uyarıldıkları için, askerî operasyon sahasından başka yerlere kaçtılar. Batı Slavonyalı Sırp güçleri saldırıya karşı ciddi bir direniş gösteremedi ve bozguna uğratıldı.
Krayina, Batı Slavonya'nın Sava Nehri'nin karşı tarafından bulunması yüzünden Batı Slavonya'daki soydaşlarına îcap eden yardımı yapamadı. ("Bljesak" ve "Oluja" harekâtları sırasında Belgrat ve Pale'nin Batı Slavonyalı ve Krayinalı Sırplara neden yardıma koşmadıkları konusunda çeşitli komplo teorileri ve spekülasyonlar vardır. Kimilerine göre, 1992 yılındaki Vase Miskin sokağında patlamadan bu yana Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne uygulanan Birleşmiş Milletler ekonomik ambargosunun kaldırılması üzerine verilen garantilerle, Slobodan Miloşeviç Batı Slavonya ve Krayina'dan vazgeçmeyi kabul etmiştir. Kimilerine göre ise de Radovan Karaciç, ambargo (5 Ağustos 1994'te Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, Sırbistan ve Sırp Cumhuriyeti arasındaki sınırı kapattı) ve izolasyonlar altında bulunan Sırp Cumhuriyeti'ne yakıt sevkiyatı karşılığında ulusal çıkarlara ihanet etmiştir. Ya da ABD, Karaciç'in yargıdan muaf olacağına dair vaatlerde bulunuyordu.)
Krayinalı Sırplar misilleme olarak 2 Mayıs ve 3 Mayıs'ta Hırvatistan'daki şehirlere roket ateşine tuttular. Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'e düzenlenen roket saldırısında 6 sivilin öldüğü ve 175'in yaralandığı belirtiliyor. Batı Slavonya etnik temizliği kamuoyuna kesinlikle duyurulmamıştı, çünkü bu, Sırplara karşı yürütülecek psikolojik savaşı zayıflatacaktı. Batı medyası Hırvatların bu saldırısını "sınırlı polis harekâtı" olarak niteledi; ona göre Hırvatlar sadece bölgedeki Zagreb-Belgrat karayolunu daha iyi kontrol etmek istemekteydiler ve sivillere de insanca muamele edilmiştir.
Çok kısa bir süre devam eden sınırlı polis harekâtı sonucu 454 kadar öldürülmüş ve 18.000 kadar Sırp yerinde edildi. Sırp kaynaklarında genellikle 1.500 ile 2.000 ölü arası sayılara rastlanır. Hırvat topçusu ve savaş uçakları, Okuçani-Novi Varoş-Stara Gradişka yolundaki Sırp mülteci konvoylarını yoğun bombardımana tutmuştu. Mülteciler, Stara Gradişka'ta Sava Nehri'nin üzerindeki köprüden geçmeye çalışırken ateşe de tutuldu. Ayrıca, 65 Sırp köy ve tüm Ortodoks kiliseleri neo-ustaşalar tarafından tahrip edilmiştir. Batı Slavonya'dan sürülen Sırplar da Sırp Cumhuriyeti'ne yerleştiler.
Hırvatların Batı Slavonya'yı yakıp yıkmasından sonra, cesetler Zagreb ve Sisak'a götürüldü ve krematoryumda yakıldı. Hırvat askerleri gaz maskelerini takıp, toprağı klor ile dezenfekte etti. Hırvatlar da katliamı gizlemek için yollardaki kan izlerini arazözler ile yıkayıp yolları tertemiz ettiler. Bu "zafer"den sonra "Šahovnica" (Nazi Hırvat bayrağı) Jasenovac Toplama Kampında Anma Müzesine dikildi.
Uluslararası toplum ise hiçbir şey olmamış gibi davrandı. Zaten, Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı Boris Yeltsin Tudjman'u Kızıl Meydan'da Askeri Geçit Törenini izlemeye davet etmiştir.
Bosnalı Sırpların tepkisi
1995 Temmuz ayı ortasında Sırp Cumhuriyeti Parlamentosu Başkani Momçilo Krayişnik (Momčilo Krajišnik), BM koruması altındaki Batı Slavonya etnik temizliğinden intikam almak için Srebrenica "güvenlik bölgesi"nin alınması gerçekleştirildiğini belirtti.