Vietnamca

Vietnamca
Vietnamca
Tiếng Việt
Ana dili olanlar	Vietnam ve Güney Çin
Konuşan sayısı	96 milyon (2017)
Dil ailesi	Avustroasya dilleri Viet dilleri Viet-Muong Vietnamca; ; ;
Yazı sistemi	Latin alfabesi; Chữ Nôm;
Resmî durumu
Resmî dil	Vietnam
Tanınmış azınlık dili	Çek Cumhuriyeti ASEAN;
Dil kodları
ISO 639-1	vi
ISO 639-2	vie
ISO 639-3	–
	Çoğunluğun anadili olarak Vietnamca konuştuğu bölgeler.

Sayfanın 6 Aralık 2020 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Vietnamca, (tiếng Việt ya da daha az bilinen adı ile Việt ngữ) Vietnam Cumhuriyeti'nin ulusal ve resmî dilidir. Vietnam'da yaşayan insanların % 86'sının ve deniz aşırı ülkelerde yaşayan azınlık durumunda yaklaşık 3.000.000 kişinin anadilidir. Yakın tarihe kadar Çince yazı sistemini kullanmakta olan Vietnamcanın sözcük dağarcığı büyük ölçüde Çinceden etkilenmiştir. Vietnamcanın bugünkü yazı sistemi Latin abecesinin uyarlanmış biçimine dayanır. Sözcüklerde anlam ayrılığı vurgu ile yapıldığından 5 farklı dilbilimsel im bulunur.

Alfabe

Vietnam alfabesinde 29 harf vardır. Birçok dilde kullanılan F, J, W ve Z harfleri yoktur. Bunların yerine bazı harf birleşikleri kullanılır.

A

Ă

Â

B

C

D

Đ

E

Ê

G

H

I

K

L

M

N

O

Ô

Ơ

P

Q

R

S

T

U

Ư

V

X

Y

a

ă

â

b

c

d

đ

e

ê

g

h

i

k

l

m

n

o

ô

ơ

p

q

r

s

t

u

ư

v

x

y

Vietnamcada bu harflerin haricinde bir üçlü harf birleşiği, on da ikili harf birleşiği vardır;

CH GH GI KH NG NGH NH PH QU TH TR

Telâffuz

KH: Almancadaki ch gibi
NG: İngilizcedeki ng gibi
NH: Lehçedeki ń, İspanyolcadaki ñ gibi
PH: F (Bazen Vietnam abecesinde olmayan F bu birleşiğin yerine kullanılır)

Coğrafî dağılım

Vietnam dilinin dünya üzerinde dağılımı,
  Resmî dil

  1.000.000 kişiden fazla

  100.000 kişiden fazla

Vietnamca, Vietnam'da resmî dil statüsündedir ve halkın çoğunluğu bu dili kullanır. Vietnam'dan sonra dilin en çok konuşulduğu yer 1,000,000'u aşkın kişi ile Amerika Birleşik Devletleri'dir. Vietnamca burada en çok konuşulan üçüncü dildir. Bunun yanında ayrı ayrı incelendiğinde Teksas'ta üçüncü, Arkansas ve Louisiana'da dördüncü, Avustralya'da ise altıncı sıradadır.

Bunun dışında Vietnam dilinin azınlık topluluklar tarafından Kamboçya, Kanada, Fildişi Kıyısı, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Fransa, Almanya, Tayland, İngiltere, Laos, Martinik, Hollanda, Yeni Kaledonya, Norveç, Filipinler, Polonya, Rusya, Senegal ve Vanuatu'da da konuşulduğu bilinmektedir.

Vurgular

Ad	Tanım	Özel im	Örnek	Harf
ngang 'normal'	normal telâffuz	(imsiz)	ma 'hayalet'	a
huyền 'Uzatma'	Hafif düşüş	` (grave)	mà 'ama'	à
sắc 'keskin'	yükselme	´ (acute)	má 'anne'	á
hỏi 'soru vurgusu'	dalgalı yükselme	̉ (hook)	mả 'mezar'	ả
ngã 'düşüş'	parçalı düşüş	˜ (tilde)	mã '-de, -da'	ã
nặng 'ağır'	daralarak	̣ (dot below)	mạ 'pirinç fidesi'	ạ

Kaynakça

^ Citizens belonging to minorities, which traditionally and on long-term basis live within the territory of the Czech Republic, enjoy the right to use their language in communication with authorities and in front of the courts of law (for the list of recognized minorities see National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic 7 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Belorussian and Vietnamese since 4 July 2013, see Česko má nové oficiální národnostní menšiny. Vietnamce a Bělorusy 28 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.). The article 25 of the Czech Charter of Fundamental Rights and Basic Freedoms ensures right of the national and ethnic minorities for education and communication with authorities in their own language. Act No. 500/2004 Coll. (The Administrative Rule) in its paragraph 16 (4) (Procedural Language) ensures, that a citizen of the Czech Republic, who belongs to a national or an ethnic minority, which traditionally and on long-term basis lives within the territory of the Czech Republic, have right to address an administrative agency and proceed before it in the language of the minority. In the case that the administrative agency doesn't have an employee with knowledge of the language, the agency is bound to obtain a translator at the agency's own expense. According to Act No. 273/2001 (About The Rights of Members of Minorities) paragraph 9 (The right to use language of a national minority in dealing with authorities and in front of the courts of law) the same applies for the members of national minorities also in front of the courts of law.
^ "Languages of ASEAN". 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ From Ethnologue (2009, 2013)

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Vietnamca ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Diğer kaynaklar

British Museum Exhibit4 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Exhibit of classical Vietnamese, including Kim Van Kieu11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Nom Foundation23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: An organization dedicated to the preservation of the Nom writing.
Vietnamese Writing System12 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: An overview of the Vietnamese writing system.
Online Keyboard for Vietnamese
The right place of the Vietnamese accent2 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. a simple rule for learners, on where to put the tonal accent
Wiktionary in Vietnamese
Wikibooks in Vietnamese
Wikisource in Vietnamese

[languages-1] Citizens belonging to minorities, which traditionally and on long-term basis live within the territory of the Czech Republic, enjoy the right to use their language in communication with authorities and in front of the courts of law (for the list of recognized minorities see National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic 7 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Belorussian and Vietnamese since 4 July 2013, see Česko má nové oficiální národnostní menšiny. Vietnamce a Bělorusy 28 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.). The article 25 of the Czech Charter of Fundamental Rights and Basic Freedoms ensures right of the national and ethnic minorities for education and communication with authorities in their own language. Act No. 500/2004 Coll. (The Administrative Rule) in its paragraph 16 (4) (Procedural Language) ensures, that a citizen of the Czech Republic, who belongs to a national or an ethnic minority, which traditionally and on long-term basis lives within the territory of the Czech Republic, have right to address an administrative agency and proceed before it in the language of the minority. In the case that the administrative agency doesn't have an employee with knowledge of the language, the agency is bound to obtain a translator at the agency's own expense. According to Act No. 273/2001 (About The Rights of Members of Minorities) paragraph 9 (The right to use language of a national minority in dealing with authorities and in front of the courts of law) the same applies for the members of national minorities also in front of the courts of law.

[2] "Languages of ASEAN". 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.

[3] From Ethnologue (2009, 2013)

[1]

[2]

[3]