30'lar

30'lar, on yılı MS 1 Ocak 30'dan MS 31 Aralık 39'a kadar sürdü.İsa on yılın başlarında çarmıha gerildi: çektiği acılar ve redemptive ölümü kurtuluş ve kefaret doktrinleriyle ilgili Hıristiyan teolojisinin merkezi yönlerini oluşturacaktı. Havari Petrus Antakya Kilisesi'ni kurdu. İskenderiye'de Yahudi karşıtı ayaklanmalar patlak verdi. MS 33 yılında bir finansal kriz Roma'yı vurdu. Asya'da Batı Satrapları ve Kuşan İmparatorluğu ortaya çıktı. Avrupa'da, 30'lu yıllarda Daçyalılar kendilerini sömüren Iazyges kabilesine karşı Sarmatyalı isyanına ve Samaritan ayaklanmasına tanık oldu. Batı Asya'da, Artabanus II of Parthia Ermenistan için Roma ile savaştı. Han Hanedanlığı]] döneminde Gongsun Shu İsyanı patlak verdi. Roma imparatoru Tiberius MS 37 yılında öldü ve yerine Caligula geçti.

MS 37 yılında Antakya'yı sarsan bir deprem, imparator Caligula'nın şehrin durumu hakkında rapor vermek üzere iki senatör göndermesine neden oldu.^[1] Çin'de, K'aui-chi'de birçok kişinin ölümüne neden olan bir salgın patlak verdi ve İmparatorluk yetkilisi I. Ch'ung-li (Zhongli Yi) birçok hayatı kurtaran ilaç sağladı.^{[kaynak belirtilmeli]} Valerius Maximus'un yazdığı "Factorum ac dictorum memorabilium libri IX": Valerius'un Tiberius döneminde (MÖ 42 - MS 37) yazdığı yaklaşık bin kısa öyküden oluşan bir derlemedir. 30'lu yıllara ait diğer edebi eserler arasında Phaedrus tarafından yazılmış popüler bir fabl koleksiyonu, Philo tarafından yazılmış Eski Ahit'in sembolik bir yorumu (Alegori) ve Velleius Paterculus tarafından yazılmış Antiquity'de bilinen ülkelerin genel bir tarihi bulunmaktadır.

Manning (2008) MS 30 yılındaki dünya nüfusunu geçici olarak 247 milyon olarak tahmin etmektedir.

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Güvenilir demografik veri eksikliği nedeniyle, 1. yüzyıldaki dünya nüfusuna ilişkin tahminler büyük farklılıklar göstermekte olup, MS 1 yılı için tahminler 150^[2] ile 300^[3] milyon. Nüfusbilimciler genellikle antik dönemdeki çoğu belirli yılı tahmin etmeye çalışmaz, bunun yerine MS 1 veya MS 200 gibi yuvarlak yıllar için yaklaşık sayılar verirler. Ancak, daha spesifik yıllarda dünya nüfusunu yeniden yapılandırma girişimlerinde bulunulmuş, Manning (2008) MS 30 yılındaki dünya nüfusunu geçici olarak 247 milyon olarak tahmin etmiştir.^[4]

Önemli kişiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Guangwu, Çin İmparatoru (25-57)
Pharasmanes I, Caucasian Iberia Kralı (1-58)
Feradach Finnfechtnach, Efsanevi İrlanda Yüksek Kralı (14-36)
Fíatach Finn, Efsanevi İrlanda Yüksek Kralı (36-39)
Fíachu Finnolach, Efsanevi İrlanda Yüksek Kralı (39-56)
Suinin, Japonya'nın Efsanevi İmparatoru (MÖ 29-MS 70)
Heraios, Yuezhi Kuşanların kabile lideri (c.1-30)
Kujula Kadphises, Kuşan İmparatorluğu Kralı (ve kurucusu) (30-80)
Edessa'lı V. Abgar, Osroene Kralı (MÖ 4-MS 7, 13-50)
Artabanus III, Part İmparatorluğu Kralı (10-35, 36-40)
Tiridates III, Parthian Empire Kralı (35-36)
Tiberius, Roma İmparatoru (MS 14-37)
Gaius Caesar Germanicus/Caligula, Roma İmparatoru (MS 37-41)
Claudius, devlet adamı, Konsül ve geleceğin Roma İmparatoru, görevde (Konsül olarak) 37
İsa Mesih, Hristiyanlık'ın kurucu figürü, (yaklaşık M.Ö. 4-yaklaşık M.S. 33)
Havari Andreas, Havariler ve ilk Bizans Piskoposu (c.38)
Mark the Evangelist, Havari ve ilk İskenderiye Kıpti Papası (yaklaşık 43-68)
Havari Pavlus, Havari ve İlahiyatçı (yaklaşık 5-64)
Aziz Petrus, Havari ve ilk Roma Piskoposu (c.30-c.64)
Havari Thomas, Havari ve ilk Doğu Patriği (c.33-c.72)
Yuri, Silla Kralı (24-57)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Rockwell, William Walker (1911). "Antioch". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 2 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 130-132.
^ John H. Tanton, 1994, "End of the Migration Epoch? Time For a New Paradigm", The Social Contract, Vol. 4 (no 3), pp. 162-173 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Haub (1995): "M.S. 1 yılında dünya yaklaşık 300 milyon insanı barındırıyor olabilir. M.S. 14 yılında İspanya'dan Küçük Asya'ya kadar Roma İmparatorluğu'nun nüfusuna ilişkin bir tahmin 45 milyondur. Ancak diğer tarihçiler bu rakamı iki kat daha yüksek tutarak erken tarihsel dönemlere ilişkin nüfus tahminlerinin ne kadar kesin olmayabileceğini ortaya koymuşlardır."
^ Manning, Scott (12 Ocak 2008). "Year-by-Year World Population Estimates: M.Ö. 10.000 - M.S. 2007". Historian on the Warpath (İngilizce). 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.

[1] Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Rockwell, William Walker (1911). "Antioch". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 2 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 130-132.

[thesocialcontract.com-2] John H. Tanton, 1994, "End of the Migration Epoch? Time For a New Paradigm", The Social Contract, Vol. 4 (no 3), pp. 162-173 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[3] Haub (1995): "M.S. 1 yılında dünya yaklaşık 300 milyon insanı barındırıyor olabilir. M.S. 14 yılında İspanya'dan Küçük Asya'ya kadar Roma İmparatorluğu'nun nüfusuna ilişkin bir tahmin 45 milyondur. Ancak diğer tarihçiler bu rakamı iki kat daha yüksek tutarak erken tarihsel dönemlere ilişkin nüfus tahminlerinin ne kadar kesin olmayabileceğini ortaya koymuşlardır."

[4] Manning, Scott (12 Ocak 2008). "Year-by-Year World Population Estimates: M.Ö. 10.000 - M.S. 2007". Historian on the Warpath (İngilizce). 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]