İoannis Komnenos (şişman)
| İoannis Komnenos | |
|---|---|
| Bizans İmparatorluğu gaspçısı | |
| Hüküm süresi | 31 Temmuz 1201 (ya da 1200) |
| Ölüm | 31 Temmuz 1201 (ya da 1200) |
| Babası | Aleksios Aksuh |
| Annesi | Maria Komnene |
İoannis Komninos, (Latince: Comnenus), lakabı şişman'dı, (Yunanca: Grekçe: Ἰωάννης Κομνηνὸς ὁ παχύς), 31 Temmuz 1201 (ya da 1200) tarihinde Konstantinopolis'te bir darbeyle III. Aleksios'tan imparatorluk tacını gasp etmeye teşebbüs etmiş Bizans soylusu.[1] Darbeyi, hüküm süren Angelos Hanedanı'nın yabancı düşmanlara karşı başarısızlıklarından memnun olmayan rakip soylu aileler ile sıradan insanlar beraber bu hanedana karşı yapmışlardı. O ana kadar sönük bir kişilik olan, İoannis şöhretli Komninos Hanedanı'dan (1081–1185 arası hüküm süren) gelen soyu ile imparatorluk kanı taşıması nedeniyle baş role yükseldi, fakat gücü gerçekte yöneten hırslı Aleksios Dukas Murzuphlus'du. Başkent nüfusunun desteği ile, komplocular Konstantinopolis'in güneydoğu ucunda bulunan Büyük Saray'ı ele geçirdiler, güruh yağmalamaya devam edip, İoannis Komnenos'a Ayasofya'da tac giydirdiler. III. Aleksios, bu arada şehrin kuzeybatısında bulunan Blaherne Sarayı'nda hanesini güvence altına alıp, Büyük Saray'ın bir kısmını elinde tutan kendisine bağlı Vareg Muhafızları'na denizden karaya kuvvet indirerek destek yolladı. Gece şehirli güruhun büyük kısmı dağıldı, Vareg Muhafızları büyük bir zorlukla karşılaşmadan cuntayı bastırdı. İoannis Komnenos ve birçok taraftarı tutuklanıp idam edildiler.
Soyu[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı modern soy araştırmacıları, İoannis'i Trabzon İmparatoru I. Aleksios Komninos'un (1204-1222 arası hükümdar) karısı Theodora Aksuhina'nın muhtemel babası olarak düşünürler, ancak bunun sebebi varsayımsaldır: annesinin aile ismi Aksuh, en büyük oğlu Trabzon İmparatoru I. İoannis (1235-1238 arası hükümdar) tarafından kullanılmasıdır.[2]
Birincil kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
İoannis'in bu cuntası geniş şekilde çağdaşı tarihçiler tarafından yazılmıştır: Nikitas Honiatis, kısaca ve hor görerek anlatırken Nicholas Mesarites olayları tanıklığıyla uzun bir şekilde işlemiştir. Dönemin yazarları Nikephoros Chrysoberges ve Euthymios Tornikes cuntanın başarısızlığı üzerine yapılan kutlama konuşmalarını yazmışlardır.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- Genel
- Angold, Michael (2005), "Byzantine politics vis-à-vis the Fourth Crusade", Laiu, Angeliki E. (Ed.), Urbs capta: the Fourth Crusade and its consequences (İngilizce), Paris: Lethielleux, ss. 55-68, ISBN 2-283-60464-8, ISSN 1147-4963
- Brand, Charles M. (1968), Byzantium confronts the West, 1180–1204 (İngilizce), Cambridge, Mass.: Harvard University Press, LCCN 67-20872
- Cheynet, Jean-Claude (1996), Pouvoir et contestations à Byzance (963–1210) (Fransızca), Paris: Publications de la Sorbonne, ISBN 978-2-85944-168-5, 29 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ocak 2015
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Williams, Kelsey Jackson (2007), "A Genealogy of the Grand Komnenoi of Trebizond", Foundations: Journal of the Foundation for Medieval Genealogy (İngilizce), Chobham: Foundation for Medieval Genealogy, 2 (3), ISSN 1479-5078
