Arpiar Arpiaryan: Revizyonlar arasındaki fark

Arpiar Arpiaryan
Arpiar Arpiaryan
Doğum	21 Aralık 1851; Osmanlı Devleti
Ölüm	12 Şubat 1908 (56 yaşında); Kahire, Britanya Mısırı
Milliyet	Osmanlı Ermeni
Meslek	yazar

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 00.16, 7 Mart 2021 tarihindeki hâli

Arpiar Arpiaryan (Ermenice: Արփիար Արփիարեան) (21 Aralık 1851 – 12 Şubat 1908) etkili bir 19. yüzyıl Ermeni yazarı, Ermeni edebiyatında realizmin öncüsü ve siyasi bir aktivisttir.

Gençlik ve eğitim

Arpiar Arpiaryan, 1851'de bir gemide doğdu, aslen Eğin'den olan ebeveynleri Samsun'dan İstanbul'a seyahat ediyorlardı. Aile, Arpiar'ın Tarkmanchats (Թարգմանչաց) Ermeni okuluna gittiği Ortaköy banliyösüne yerleşti.^[1] 1867'de Murat-Rafayelyan (Մուրատ-Ռափայէլեան) okuluna devam etmesi için Venedik'e gönderildi. Murat-Rafayelyan'da Gevont Alişan'ın himayesinde Ermeni dili ve tarihi okudu. Ayrıca Fransız ve İtalyan edebiyatına aşina oldu. Okuldan mezun oldu ve Konstantinopolis'e döndü ve burada kendisine Ermeni Patrikhanesi'nde sekreterlik görevi teklif edildi. Bu süre zarfında muhasebeci olarak da çalıştı. Bununla birlikte, Arpiaryan'ın gerçek çağrısı gazetecilik ve edebiyattı.^[2]

Gazetelerde çalışması ve Tiflis'i ziyareti

Edebiyat alanındaki ilk çalışmaları Grigor Artsruni'nin Tiflis'te yayınlanan Mshak (Մշակ) gazetesinde başladı. İstanbul'daki Ermeni yaşamının çeşitli yönleri hakkında "Haygag" (Հայկակ) mahlasıyla hicivle tatlandırılmış makaleler yazardı. 1878'de, gazetelere ve süreli yayınlara, ünlü Ermeni yazar ve politikacı Kirkor Zöhrap ile birlikte (1884-1893) editörlüğünü yaptığı Masis'te düzenli olarak katkıda bulunmuştu.^[2] Makaleleri Kafkasyalı Ermeniler arasında çok popüler oldu. 1884'te ünlü bir yazar olarak kabul edildiği Eçmiyazin'de yeni bir Katolikos seçilmesi vesilesiyle Tiflis'i ziyaret etti. Orada Doğu Ermenicesi yazarları Raffi, Proshian, Ağayan ve diğerleriyle tanışma fırsatı buldu.

İstanbul'a yeni izlenimler ve bilgilerle döndükten sonra Ughevorutiun i Kovkasia (Ուղեւորութիւն ի Կովկասիա, Kafkasya'da Seyahatler) başlıklı bir dizi makale yazdı. 1884'te, diğer aydınlarla birlikte, Doğu ve Batı Ermeniceleri arasında daha yakın ilişkileri teşvik etmek amacıyla Arevelk (Արեւելք, Doğu) adlı yeni bir günlük gazete yayınladı.^[2] Demokratik eğilimleri olan edebi ve politik bir gazete olan Arevelk, realizm okulunun çekirdeğini oluşturacak bir dizi genç yazarı kendine çekti. Gazete 1912'ye kadar yayınlandı.^[2]

Siyasi aktivizmi

Yazar olmanın yanı sıra, Arpiar Arpiaryan, Sultan II. Abdülhamid'in Ermeni nüfusuna yönelik muamelesi ışığında Osmanlı İmparatorluğu'ndaki reformları destekleyen bir siyasi aktivist ve devrimciydi. 1889'da Arpiarian, Sosyal Demokrat Hınçak Partisi'ne katıldı ve Osmanlı vilayetlerinde eğitimi yaymak için bir grup gençle Ararat Cemiyeti'ni kurdu.

Kaynakça

^ Արդի Հայ Գրականություն (Ermenice). 2007. s. 29.
^ ^a ^b ^c ^d Hacikyan, Agop Jack; Basmadjian, Gabriel; Franchuk, Edward S. (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times (İngilizce). Wayne State University Press. s. 452. ISBN 0-8143-3221-8.

Konuyla ilgili yayınlar

Encyclopedia of world literature in the 20th century, by Leonard S. Klein, Steven Serafin, Walter D. Glanze, 1993, p. 120
Concise Armenian Encyclopedia, Ed. by acad. K. Khudaverdyan, Yerevan, 1990, Vol. 1, p. 426.
The Heritage of Armenian Literature: From The Eighteenth Century To Modern Times, by Agop J. Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S. Franchuk, p. 452

[hye-1] Արդի Հայ Գրականություն (Ermenice). 2007. s. 29.

[heritage-2] Hacikyan, Agop Jack; Basmadjian, Gabriel; Franchuk, Edward S. (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times (İngilizce). Wayne State University Press. s. 452. ISBN 0-8143-3221-8.

[1]

[2]

@@ 23. satır: / 23. satır: @@
 == Siyasi aktivizmi ==
+Yazar olmanın yanı sıra, Arpiar Arpiaryan, Sultan [[II. Abdülhamid]]'in Ermeni nüfusuna yönelik muamelesi ışığında Osmanlı İmparatorluğu'ndaki reformları destekleyen bir siyasi aktivist ve devrimciydi. 1889'da Arpiarian, [[Sosyal Demokrat Hınçak Partisi]]'ne katıldı ve Osmanlı vilayetlerinde eğitimi yaymak için bir grup gençle Ararat Cemiyeti'ni kurdu.
 <!--
-Along with being a writer, Arpiar Arpiarian was a political activist and revolutionary who supported reforms in the Ottoman Empire in light of Sultan [[Abdul Hamid II]]'s treatment of the Armenian population. In 1889, Arpiarian joined the [[Social Democrat Hunchakian Party]] and founded the Ararat Society with a group of youths to spread education in the Ottoman provinces. In 1890, he participated in the [[Kum Kapu demonstration]] and was arrested as a revolutionary with a number of other Hunchakians and jailed for two months.<ref name="hye"/><ref name="heritage"/> He was released in a general amnesty. In 1891, he founded and became editor of the daily ''Hayrenik'' (Հայրենիք, Fatherland) with his friend, Hovhannes Shahnazarian. This paper was suppressed by the sultan for its democratic ideas.<ref name="heritage"/>
+In 1890, he participated in the [[Kum Kapu demonstration]] and was arrested as a revolutionary with a number of other Hunchakians and jailed for two months.<ref name="hye"/><ref name="heritage"/> He was released in a general amnesty. In 1891, he founded and became editor of the daily ''Hayrenik'' (Հայրենիք, Fatherland) with his friend, Hovhannes Shahnazarian. This paper was suppressed by the sultan for its democratic ideas.<ref name="heritage"/>
 === Escape from Hamidian massacres ===